Thần kỳ: ‘Hormone tình yêu’ có thể giúp tái tạo tế bào cơ tim?

Các nhà khoa học hy vọng một ngày nào đó khám phá này có thể giúp mọi người lấy lại các tế bào cơ tim bị mất trong cơn đau tim.

Bệnh tim hiện là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn thế giới - gần 18,6 triệu người chết vì bệnh tim mạch trên toàn cầu vào năm 2019. Loại bệnh tim phổ biến nhất là bệnh mạch vành, xảy ra khi mảng bám tích tụ bên trong các mạch máu cung cấp cho tim. Khi tim không nhận được máu và oxy mà nó cần, một người có thể gặp phải một cơn đau tim, đe dọa tính mạng, lâm sàng gọi là nhồi máu cơ tim. 

Trong lịch sử, các nhà khoa học tin rằng các tế bào cơ tim không thể tái sinh. Điều này có nghĩa là bất kỳ tế bào cơ tim nào bị mất trong cơn đau tim sẽ không thể phục hồi theo thời gian. 

Và bây giờ, một nhóm nghiên cứu từ Đại học Bang Michigan đưa ra bằng chứng cho thấy một loại hormone gọi là oxytocin có thể giúp kích thích sự tái tạo của các tế bào cơ tim. 

Nghiên cứu này được đăng trên tạp chí Frontiers in Cell and Developmental Biology.

Oxytocin là gì? 

Oxytocin là một loại hormone tự nhiên được sản xuất ở vùng dưới đồi của não.

Hormone này thường liên quan đến các chức năng của hệ thống sinh sản nữ, bao gồm sinh con và cho con bú.

Theo Tiến sĩ Rigved Tadwalkar, một bác sĩ tim mạch được hội đồng chứng nhận tại Trung tâm Y tế Providence Saint John ở Santa Monica, oxytocin không có vai trò y tế ngoài sản khoa.

“Các chỉ định phổ biến nhất là thúc đẩy quá trình chuyển dạ và kiểm soát chảy máu tử cung trong hậu sản”, ông giải thích với Medical News Today .

Tiến sĩ Tadwalkar cũng chỉ ra rằng oxytocin được gọi là “hormone tình yêu” bởi vì nó thúc đẩy sự liên kết và tâm trạng tích cực.

Ông lưu ý: “Oxytocin được tăng lên nhờ các hoạt động mà chúng ta thường thấy thú vị và/hoặc thỏa mãn”. Thông thường, đây là những hoạt động tâm trí - cơ thể như thiền, yoga, hoặc tình dục. Cũng bao gồm trò chuyện, nấu ăn, chia sẻ bữa ăn với ai đó, làm từ thiện, thực hiện các hành động tử tế, cũng như tham gia vào các hình thức đụng chạm như ôm, hôn...

Nghiên cứu trước đây cũng cho thấy oxytocin có tác động tích cực đến tim mạch, bao gồm cả việc giúp giảm huyết áp .

Oxytocin và tế bào cơ tim

Tại sao các nhà nghiên cứu quyết định xem oxytocin có khả năng giúp tái tạo tế bào cơ tim?

“Tái tạo là một quá trình đòi hỏi rất nhiều năng lượng và áp đặt những hạn chế nghiêm ngặt đối với chức năng tim, vì vậy chúng tôi lý luận rằng nên có một số loại “kiểm soát trung tâm”, tác giả chính của nghiên cứu, Tiến sĩ Aitor Aguirre, trợ lý giáo sư tại Khoa của Kỹ thuật Y sinh tại Đại học Bang Michigan, giải thích.

“Phỏng đoán có nghiên cứu của chúng tôi, dựa trên những gì đã biết về sự kiểm soát trung tâm của các quá trình quan trọng khác trong cơ thể, là các con đường nội tiết thần kinh tiềm năng do não kiểm soát. Với suy nghĩ đó, chúng tôi đã lấy khoảng 20 hoặc nhiều hormone nội tiết thần kinh quan trọng và kiểm tra khả năng của chúng trong việc kích hoạt các trung tâm tế bào gốc, tham gia vào quá trình tái tạo tim. Oxytocin là yếu tố có vai trò hàng đầu”, ông Aitor Aguirre nói.

Tiến sĩ Aguirre và nhóm của ông đã sử dụng cả mô người trong ống nghiệm và cá ngựa vằn để nghiên cứu cách oxytocin giúp kích thích các tế bào gốc được tạo ra từ thượng tâm mạc của trái tim - được gọi là tế bào tiền thân có nguồn gốc từ epicardium - phát triển thành tế bào cơ tim.

Tiến sĩ Aguirre giải thích thêm: “Oxytocin lập trình lại một quần thể các tế bào trưởng thành ở các lớp bên ngoài của tim - được gọi là thượng tâm mạc - và biến chúng thành tế bào gốc”.

Những tế bào gốc này di chuyển vào các lớp sâu hơn của trái tim bị tổn thương đó là cơ tim và sửa chữa các phần của chấn thương bằng cách giải phóng các yếu tố chữa lành và biến đổi thành các tế bào bị mất - mạch máu, tế bào cơ tim và nguyên bào sợi.

Tiến sĩ Aguirre nói rằng sau khi nghiên cứu sâu hơn, những phát hiện này có thể dẫn đến một phương pháp điều trị để thúc đẩy phản ứng tái tạo của một người:

“Oxytocin và một số chất tương tự đã được sử dụng trong phòng khám cho các bệnh lý khác, vì vậy có thể dễ dàng coi nó như một loại thuốc tiềm năng có thể được sử dụng cho những người ngay sau khi nhồi máu cơ tim để tăng cường tái tạo nội sinh - dưới dạng tiêm vào máu hoặc có thể một viên thuốc sử dụng phân tử nhỏ. Điều này có thể tạo thành một bước tiến quan trọng để giảm tỷ lệ tử vong và bệnh tật do đau tim và các tình trạng liên quan nơi tim bị thương”, tiến sĩ Aitor Aguirre nói.

Ngoài việc cung cấp thông tin cơ bản về oxytocin, Tiến sĩ Tadwalkar nói rằng hoàn toàn có tiềm năng ứng dụng thực tế những phát hiện của nghiên cứu này ở người. Ông nói: “Chúng ta vẫn nghiên cứu chưa đến nơi đến chốn, nhưng oxytocin, hoặc một chất tương tự kích thích thụ thể của nó, có thể được sử dụng để tái tạo tim ở người sau chấn thương cấp tính hoặc mãn tính”.

Tiến sĩ Tadwalkar cảnh báo: “Oxytocin chỉ tồn tại một thời gian ngắn trong hệ tuần hoàn của con người với thời gian bán hủy ngắn. Tuy nhiên, chúng ta có thể tận dụng tín hiệu có lợi này ở người bằng cách tạo ra các loại thuốc có hiệu lực cao hơn hoặc có thời gian bán hủy dài hơn”.

Tuy nhiên, Tiến sĩ Tadwalkar cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải đánh giá các tác dụng phụ tiềm ẩn của việc tăng liều oxytocin.

Ông giải thích: “Khi oxytocin được tăng cường một cách tự nhiên, chúng tôi không nghĩ rằng có bất kỳ tác dụng phụ đáng kể nào”.

Tuy nhiên, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng oxytocin có thể thúc đẩy sự thiếu trung thực và nỗi sợ. Khi oxytocin được sử dụng trong y tế trong thế giới sản khoa, có nhiều tác dụng phụ toàn thân. Những thay đổi phổ biến từ góc độ tim mạch bao gồm những thay đổi về huyết áp và nhịp tim, cũng như rối loạn nhịp điệu. 

Tiến sĩ Sanjiv Patel , một bác sĩ tim mạch can thiệp được hội đồng chứng nhận tại Viện Tim mạch & Mạch máu MemorialCare tại Trung tâm Y tế Orange Coast ở Fountain Valley cho biết đây là “một khởi đầu thú vị” cho một cách tiềm năng để tái tạo tế bào tim.

“Hiện tại có rất nhiều nghiên cứu đang được tiến hành về việc hồi sinh phần bị tổn thương của trái tim. Rất nhiều thử nghiệm trong phòng thí nghiệm đã thành công, nhưng trong thế giới thực khi họ thử nghiệm lâm sàng, nó không thành công như vậy. Vì vậy, điều này tôi nghĩ rằng nó vẫn còn một chặng đường dài để nghiên cứu”, ông Sanjiv Patel nói.

Về nghiên cứu này, Tiến sĩ Patel cho biết tiếp theo ông muốn xem oxytocin giúp tái tạo tế bào cơ tim hiệu quả như thế nào.

Tiến sĩ Patel nói thêm: “Chúng tôi cũng cần tìm hiểu xem trong những điều kiện nào hoặc những yếu tố kích thích hoặc hóa chất nào khác để duy trì sự thay đổi để nó cải thiện chứ không chỉ cải thiện nhất thời rồi bạn lại gặp phải vấn đề. Điều đó đòi hỏi rất nhiều nghiên cứu. Và sau đó, hiển nhiên, hãy tiến vào hệ thống phân cấp của các loài động vật có vú để xem điều gì xảy ra trong trái tim của chúng trước khi chúng ta đạt đến cấp độ con người”.

Hạ Thảo 

14 thực phẩm thay thế đường bạn dễ dàng tìm thấy ngay trong bếpCó nhiều thực phẩm làm ngọt tự nhiên dễ tìm có thể thay thế đường mà bạn không nên bỏ qua dưới đây