Thi ViOlympic đang bị biến tướng như thế nào?

Mục tiêu của cuộc thi ViOlympic như công bố của Ban Tổ chức là nhằm đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy và học tại các trường phổ thông, tạo sân chơi trực tuyến môn Toán, Vật lý cho học sinh cấp Tiểu học và THCS.

Đây cũng là môi trường thân thiện để học sinh tích cực giao lưu, học tập. Tuy nhiên, thực tế cuộc thi đang diễn biến theo nhiều chiều hướng, trong đó bao gồm cả ảnh hưởng tiêu cực trước sức ép thành tích.

Các cuộc thi qua mạng vô hình trung biến thành cuộc đua thành tích

Cuộc đua “việt dã”

Trước khi vào vòng thi cấp trường, từ ngày 19 đến 23-12, học sinh tham gia cuộc thi ViOlympic 2016 phải vượt qua 9 vòng thi. Thay vì làm lần lượt từng vòng mỗi tuần theo chương trình thực học cho mỗi lớp, nhiều học sinh chỉ tập trung làm trong vài ngày để vượt qua điều kiện được tham dự vòng thi cấp trường.

Phụ huynh học sinh trường Tiểu học Kim Đồng (Hà Nội) cho biết, cả tuần nay, hai mẹ con “ôm” máy tính suốt buổi tối để luyện các vòng ViOlympic. Vấn đề là nếu chỉ thi mỗi vòng một lần thì cũng không thành vấn đề nhưng để đạt thành tích tốt nhất, học sinh được giáo viên hướng dẫn lập nhiều tài khoản nhất có thể để thi được nhiều lần như một cách luyện thi.

Tâm sự của một phụ huynh được đăng tải trên mạng về cuộc thi này khiến các bậc phụ huynh và nhà giáo dục đều giật mình. “Một đứa trẻ bình thường mất từ 30-50 phút cho 8 vòng thi ở lần làm bài đầu tiên, nhưng sau vài chục lần làm đi làm lại thì chỉ hoàn thành trong 10 phút. Đó có phải trí tuệ và sự sáng tạo? Hoàn toàn không, đó là thành tích, kiểu thuần Việt. Nó không khác mấy trò chơi điện tử, càng chơi càng thành thục, càng thành thục càng nhanh. Vậy người lớn chúng ta cần gì từ việc đó?”, phụ huynh này đặt vấn đề.

Ngay cả giáo viên cũng thừa nhận, trong thời điểm chuẩn bị thi học kỳ I, học sinh phải luyện đủ 10 vòng Toán, 6 vòng Vật Lý, 6 vòng Toán tiếng Anh để kịp thi cấp trường. Nếu chỉ thi theo kiểu tự nguyện thì không sao nhưng với nhiều trường, kỳ thi này được coi như một cách để đánh giá chất lượng, phong trào dạy và học của cô trò. Điều này khiến cả học sinh, giáo viên, phụ huynh đều bị cuốn vào cuộc thi với tâm lý khá nặng nề.

Kết quả cao “không tưởng”

Theo đánh giá của một chuyên gia giáo dục am hiểu về các cuộc thi trên mạng, việc học sinh “luyện” đến mức làm 30 bài toán trong vòng 5-10 phút là không tưởng. Theo chuyên gia này, nếu một vòng thi thiết kế 30 bài toán trong vòng 60 phút thì việc học sinh làm trong vòng 5-10 phút chỉ có thể lý giải nguyên nhân là phần mềm cuộc thi đã bị “hack”.

Còn nếu như học sinh luyện đến mức chỉ bấm máy một cách thành thục để đạt thời gian ngắn nhất thì ý nghĩa của cuộc thi lại sai mất mục tiêu ban đầu. Đây là vấn đề mà Ban Tổ chức cuộc thi cần nghiên cứu và có phản hồi chính xác.

Trước một số ý kiến cho rằng đề thi năm nay khó hơn các năm trước, bà Nguyễn Thị Ngọc - Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ học đường (ĐH FPT) - Trưởng dự án ViOlympic khẳng định: “Đề thi của ViOlympic đều bám sát chương trình của Bộ GD-ĐT. Đề thi luôn được ban nội dung biên soạn với tỷ lệ 40% là câu hỏi dễ, 40% câu hỏi trung bình, 20% câu hỏi khó. Để đạt được 300 điểm, học sinh phải nắm chắc kiến thức tổng hợp và kỹ năng làm bài trên máy tính”.

 Để khắc phục tình trạng phụ huynh vì thành tích giúp học sinh lập nhiều tài khoản để thi đi thi lại, trong năm học 2016 - 2017, Violympic đã bổ sung tính năng “Thi lại” đối với các vòng thi tự do từ 1 đến 9. Tính năng này nhằm giúp học sinh ôn luyện bằng cách được phép thi lại chính vòng thi đó mà không cần tạo thêm tài khoản mới. 

Tuy nhiên, đây mới chỉ là những biện pháp kỹ thuật. Còn việc nhà trường, phụ huynh khai thác cuộc thi theo cách thức nào lại là vấn đề khác. Rõ ràng cuộc thi bị biến tướng, tạo áp lực không cần thiết cho học sinh, bị lệch hướng thành một nơi tìm kiếm các giải cấp thành phố, quốc gia để phục vụ việc xét tuyển vào trường chuyên, lớp chọn thực tế đang diễn ra.