Đầu tư 85 nghìn tỷ làm điện sạch, lo phá sản vì không bán được điện cho EVN

36 nhà đầu tư điện gió, mặt trời vừa có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ đề nghị khắc phục những bất cập trong việc xây dựng và ban hành cơ chế giá phát điện nhà máy điện mặt trời, điện gió chuyển tiếp.

Các nhà đầu tư này cho biết sau khi Biểu giá điện hỗ trợ (FIT) cho điện gió, điện mặt trời chấm dứt, nhiều dự án phải nằm chờ cơ chế.

Vì nhiều lý do, 84 dự án năng lượng tái tạo với tổng công suất là 4.676,62 MW (trong đó gồm có 4.184,8 MW điện gió và 491,82MWac điện mặt trời) đã bị chậm tiến độ vận hành thương mại (COD) so với kế hoạch.

Đặc biệt là nhóm 34 dự án chuyển tiếp với tổng công suất 2.090,97MW (gồm 28 dự án điện gió với tổng công suất 1.638,35MW và 6 dự án điện mặt trời với tổng công suất 452,62MWac) đã hoàn tất thi công và hoàn thiện công tác thử nghiệm đảm bảo đủ điều kiện huy động (theo thông tin cập nhật đến tháng 3/2023).

*Một dự án điện gió chờ cơ chế giá sau khi đã xây dựng xong*

"Các nhà đầu tư cũng đã phải chờ đợi trong thời gian dài để Chính phủ ban hành cơ chế giá phát điện mới làm tiền đề cho việc thỏa thuận giá bán điện với Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN)", đơn kiến nghị nêu.

Các chính sách áp dụng cho các dự án chuyển tiếp gần đây đã được Bộ Công Thương ban hành Thông tư số 15/2022 /TT-BCT ngày 3/10/2022 quy định về phương pháp xây dựng khung giá phát điện nhà máy điện mặt trời, điện gió chuyển tiếp (“Thông Tư 15”); Quyết định số 21/QĐ-BCT ngày 7/1/2023 (của Bộ Công Thương) ban hành khung giá điện nhà máy điện mặt trời, điện gió chuyển tiếp (“Quyết Định 21”) và Thông tư số 01/2023/TT-BCT ngày 19/1/2023 về bãi bỏ một số quy định tại các Thông tư 02 và Thông tư 18 quy định thực hiện phát triển dự án điện gió, điện mặt trời và hợp đồng mua bán điện mẫu (“Thông Tư 01”).

Tuy nhiên, các nhà đầu tư này cho rằng: Trái ngược với mong chờ, các quy định tại Quyết định 21 và Thông tư 01 khiến họ vô cùng lo lắng và quan ngại sâu sắc do các điểm bất cập về pháp lý cũng như về hiệu quả tài chính cho nhà đầu tư, làm cho các doanh nghiệp có thể lâm vào tình trạng thua lỗ và phá sản.

Đặc biệt hơn, các nhà đầu tư này quan ngại rằng những văn bản trên sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng tới các mục tiêu phát triển bền vững mà Bộ Chính trị và Chính phủ đã đề ra. Cơ chế giá phát điện thiếu hợp lý sẽ ảnh hưởng tiêu cực tới môi trường đầu tư, giảm khả năng thu hút vốn đầu tư nước ngoài do sự thiếu ổn định chính sách phát triển năng lượng sạch cũng như ảnh hưởng tới hệ thống tài chính ngân hàng.

"Nếu cơ chế mới được áp dụng, chỉ tính riêng 34 dự án đã hoàn thành đầu tư xây dựng, ước tính tổng vốn đã đầu tư gần 85 ngàn tỷ đồng, trong đó khoảng trên 58 ngàn tỷ đồng được tài trợ từ nguồn vốn ngân hàng, sẽ có nguy cơ vỡ phương án tài chính, nợ xấu, doanh nghiệp và ngân hàng không thể thu hồi vốn", đơn kiến nghị tập thể nêu rõ.

Do mức khung giá phát điện cho dự án chuyển tiếp tại Quyết định 21 được ban hành chưa phù hợp với Thông tư 15 và các văn bản có liên quan, các nhà đầu tư kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Công Thương nghiên cứu và ban hành mức khung giá phát điện mới.

Các nhà đầu tư cũng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Công Thương ban hành các thông tư mới về các hợp đồng mua bán điện mẫu áp dụng cho các dự án điện gió chuyển tiếp và các dự án điện mặt trời chuyển tiếp.

Theo đó, các hợp đồng mẫu này cần giữ lại các chính sách khuyến khích cho năng lượng tái tạo, cụ thể: Thời hạn áp dụng giá mua điện cho dự án chuyển tiếp là 20 năm.

Lương Bằng