Giải pháp thúc đẩy ngành năng lượng điện gió ở Việt Nam

Trước cam kết thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 đã được khẳng định lại trong Bản cập nhật Mức Đóng góp do Quốc gia tự quyết định (NDC) của Việt Nam tại COP27 ở Hy Lạp vừa qua, cần phải có sự chuyển đổi về căn bản trong mọi lĩnh vực của nền kinh tế. Trong đó, việc chuyển đổi sang sử dụng năng lượng sạch và năng lượng tái tạo bao gồm điện gió được đánh giá đóng vai trò trung tâm của quá trình này.

Ông Phạm Nguyên Hùng, Phó Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo (Bộ Công Thương) cho biết, với dân số gần 100 triệu người, nhu cầu năng lượng và nhu cầu điện của Việt Nam luôn tăng ở mức cao nhiều năm liên tục. 

Theo ông Hùng, quy mô hệ thống điện của Việt Nam lớn thứ nhất trong khu vực ASEAN về công suất lắp đặt, đứng thứ 22 trên thế giới. Tốc độ tăng trưởng điện từ năm 2011-2019 là 10.5%, chỉ riêng năm 2020 và 2021 do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 nên tốc độ tăng trưởng điện giảm xuống. Theo tính toán của Bộ Công Thương, dự báo trong những năm tới, khi nền kinh tế hoàn toàn phục hồi, tăng trưởng nhu cầu điện sẽ tiếp tục tăng nhanh ở mức cao.

Nghị quyết 55 về định hướng chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã yêu cầu rõ xây dựng các cơ chế, chính sách đột phá để khuyến khích và thúc đẩy phát triển mạnh mẽ các nguồn năng lượng tái tạo nhằm thay thế tối đa các nguồn năng lượng hoá thạch. Ưu tiên phát triển điện gió và điện mặt trời phù hợp với khả năng bảo đảm an toàn hệ thống với giá thành điện năng hợp lý. Khuyến khích phát triển điện mặt trời áp mái và trên mặt nước. Xây dựng các chính sách hỗ trợ và cơ chế đột phá cho phát triển điện gió ngoài khơi gắn với triển khai thực hiện Chiến lược biển Việt Nam…

Ông Hùng cho biết, trên thế giới, công nghệ năng lượng tái tạo đang phát triển vượt bậc, chi phí công nghệ đang giảm nhanh, các giải pháp công nghệ về truyền tải, lưu trữ điện đang có những tiến bộ mới. Đây là cơ hội tốt để Chính phủ Việt Nam tiếp tục xây dựng chính sách, kế hoạch hiện thực hóa mục tiêu chuyển dịch năng lượng theo hướng tăng trưởng xanh. 

“Dự kiến tới năm 2030, tổng công suất lắp đặt từ nguồn năng lượng tái tạo, chưa bao gồm thuỷ điện sẽ chiếm tỉ lệ khoảng 27% tổng công suất điện hệ thống và chiếm khoảng 59% vào năm 2050. Các nguồn điện tái tạo, nhất là điện gió trên bờ và điện gió ngoài khơi sẽ phát triển mạnh mẽ, trở thành nền tảng cho đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia trong dài hạn. Phát triển điện gió, điện gió ngoài khơi và từng bước hình thành ngành công nghiệp nội địa về lắp đặt thi công, chế tạo thiết bị nhằm tăng tính tự chủ, giảm giá thành là định hướng lớn của Chính phủ Việt Nam trong những năm sắp tới”, ông Hùng nói.

Ông Vương Anh Dũng, Phó Tổng Giám đốc EVNPECC4 cho rằng, điện gió với tính chất là nguồn tài nguyên thiên nhiên vô tận, đóng vai trò giải pháp rất quan trọng để bảo đảm tự chủ và an ninh năng lượng quốc gia, đặc biệt trong bối cảnh bất ổn về an ninh năng lượng trên thế giới, cũng như có vai trò quan trọng trong hiện thực hóa các cam kết phát thải ròng bằng ‘0” của Việt Nam.

Để thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng ‘0” nói chung và phát triển điện gió nói riêng, ông Dũng cho rằng, rất cần sự chung tay hỗ trợ về mặt tài chính của quốc tế trên cơ sở chuyển dịch năng lượng công bằng. Đặc biệt, do điện gió ngoài khơi vẫn còn khá mới so với các nguồn năng lượng truyền thống nên việc xây dựng, ban hành cơ chế chính sách trong phát triển các loại hình năng lượng này ở Việt Nam cũng chưa có nhiều kinh nghiệm và cơ sở thực tiễn còn thiếu và chưa đồng bộ. 

Do đó, bên cạnh sự quyết liệt của Chính phủ, rất cần chia sẻ kinh nghiệm và tư vấn từ các quốc gia phát triển hơn trong lĩnh vực này để hoàn thiện khung pháp lý và tạo cơ chế, chính sách thuận lợi, góp phần thúc đẩy phát triển điện gió cũng như năng lượng tái tạo tại Việt Nam.

Bà Hilde Solbakken, Đại sứ Na Uy tại Việt Nam chia sẻ, Na Uy hiện cũng đang phát triển ngành điện gió ngoài khơi. Vì thế, hai nước có thể học hỏi lẫn nhau bằng việc chia sẻ kinh nghiệm trong quá trình xây dựng các chính sách trong nước để tạo điều kiện thúc đẩy tri thức, tiến bộ kỹ thuật và thu hút đầu tư vào điện gió, đặc biệt là điện gió ngoài khơi. 

Khôi Nguyên