Tưởng rối loạn tiêu hoá, người đàn ông đi khám phát hiện bệnh nan y, cách phòng ngừa dễ nhất chính là bữa ăn hàng ngày

Bệnh phổ biến có nguyên nhân lớn do chế độ ăn uống, sinh hoạt

Xuất hiện những cơn đau bụng, hay bị đi ngoài, anh T. (46 tuổi) ngỡ mình bị rối loạn tiêu hoá do chế độ ăn uống. Anh ra cửa hàng thuốc gần nhà mua men tiêu hoá, kháng sinh đường ruột để uống.

Thế nhưng tình trạng “rối loạn tiêu hoá” như anh tưởng không được cải thiện. Tình trạng này kéo dài cả tháng trời, kéo theo người mệt mỏi, kèm dấu hiệu sụt cân.

Đến viện khám, người đàn ông chết lặng khi bác sĩ thông báo anh đã bị ung thư đại trực tràng giai đoạn cuối, căn bệnh phổ biến nhất trên thế giới và tại Việt Nam.

Theo TS Nguyễn Tiến Quang, Bệnh viện K Trung ương, ung thư đại trực tràng hiện xếp thứ 5 trong số các ung thư phổ biến nhất Việt Nam, đứng sau ung thư gan, ung thư phổi, ung thư dạ dày và ung thư vú.

Theo dự báo đến 2025, ung thư đại trực tràng sẽ vươn lên hàng thứ 2 ở nam giới và thứ 4 ở nữ giới. Sở dĩ ung thư đại trực tràng ở nước ta cũng như nhiều nước đang phát triển tăng nhanh theo TS Tiến Quang là do liên quan trực tiếp đến lối sống, chế độ ăn.

Người dân dần thích nghi với lối sống hiện đại, trong đó béo phì, ít vận động, tiêu thụ nhiều thịt đỏ, ăn ít trái cây và rau xanh, nạp nhiều chất béo, thức ăn nhanh, uống nhiều rượu, hút thuốc lá… là những yếu tố nguy cơ gia tăng tỷ lệ mắc bệnh.

Trong đó, chế độ ăn uống thiếu lành mạnh là một trong những yếu tố nguy cơ làm tăng tỷ lệ mắc ung thư đại trực tràng. Bằng chứng cho thấy 57% người trưởng thành tại nước ta ăn thiếu rau và trái cây so với khuyến nghị của WHO trong khi ăn nhiều thịt.

Ăn nhiều thịt đỏ, uống nhiều rượu là một trong những nguyên nhân gây mắc bệnh ung thư đại trực tràng

Ngoài ra, một nửa nam giới uống rượu bia ở mức nguy hại. Tỷ lệ người béo phì cũng tăng nhanh từ 12% năm 2010 lên 17,5% năm 2015. Việt Nam cũng nằm trong nhóm 15 nước có số người hút thuốc lá cao nhất thế giới.

TS. BS Tiến Quang cũng thông tin, ung thư đại trực tràng có thể phòng ngừa và phát hiện sớm. Ở giai đoạn đầu, tỷ lệ sống sau 5 năm lên tới 90%. Tuy nhiên, chỉ dưới 10% bệnh nhân phát hiện ở giai đoạn muộn sống quá 5 năm.

BS. Đoàn Thu Hồng, Viện Y học Ứng dụng Việt Nam cho biết người dân vẫn có thể phòng chống ung thư đại trực tràng này bằng một chế độ ăn uống hợp lý.

Theo đó, lựa chọn thực phẩm một cách thông thái sẽ giúp bạn giảm thiểu nguy cơ mắc loại ung thư này. Các nghiên cứu đã chứng minh những người có chế độ ăn khoa học kết hợp với luyện tập, có cân nặng hợp lý và hạn chế rượu bia thì có thể giảm đến hơn 1/3 nguy cơ mắc bệnh.

Ngoài ra, ngũ cốc nguyên hạt chứa nhiều chất dinh dưỡng và là nguồn bổ sung magie và chất xơ rất tốt. Những chất này giúp cho phân dễ dàng đào thải ra ngoài, và trên đường đi, chúng có thể kéo theo các hợp chất gây ung thư có trong đại tràng của bạn. Ăn khoảng 90-gram ngũ cốc nguyên hạt mỗi ngày chẳng hạn như yến mạch, bánh mỳ nguyên cám và gạo lứt là những lựa chọn rất tốt.

Vẫn theo BS Hồng các loại đậu ví dụ như đậu nành, đậu Hà Lan và đậu lăng đều chứa chất xơ, protein, vitamin B và E - chúng cũng chứa hợp chất gọi là flavonoid, giúp ngăn khối u phát triển, cũng như một số hợp chất chống oxi hóa có thể giúp bảo vệ bạn khỏi ung thư đại tràng.

“Hãy thử đổi một số món ăn thông thường trong bữa ăn của bạn sang món đậu đen hoặc nấu một món canh đậu nóng ngay từ bây giờ để hạn chế căn bệnh này”, BS Hồng cho hay.

Các nghiên cứu cũng chỉ ra trái cây và rau củ nhiều màu sắc- cũng hạn chế ung thư đại trực tràng. Theo đó, trong trái cây và rau củ chứa những hóa chất thực vật (phytochemicals) giúp ngăn chặn sự phát triển của các tế bào ung thư hoặc chống lại viêm nhiễm mà có thể gây ung thư.

Các nghiên cứu liên kết tác dụng chống ung thư của trái cây và rau củ lại với nhau và khuyến khích chúng ta bổ sung chúng như một phần của chế độ ăn uống lành manh. Sự lựa chọn tốt nhất cho bạn là súp lơ, bắp cải và trái cây giàu vitamin C như cam.

Những thực phẩm cần hạn chế?

Chuyên gia dinh dưỡng Đoàn Thu Hồng cũng nhấn mạnh các loại cá béo như cá hồi rất giàu acid béo omega 3 – một chất dinh dưỡng tuyệt vời cho sức khỏe tim mạch và làm chậm sự phát triển của tế bào ung thư.

Nhưng liệu việc ăn cá có thể giúp bạn tránh bị ung thư đại trực tràng thì vẫn chưa thật sự rõ ràng, một số nghiên cứu chỉ ra rằng những người ăn cá thay vì ăn thịt đỏ thì có ít khả năng mắc ung thư trực tràng hơn.

Tuy nhiên một số loại cá lại cần hạn chế ăn như cá kiếm, cá ngừ, cá ngói, cá mập và cá thu vua do chúng có thể chứa thủy ngân và những chất ô nhiễm khác có thể gây hại cho sức khỏe của bạn theo thời gian.

“Một miếng thịt bò nướng có thể làm kích thích vị giác của bạn, nhưng nó lại không phải là một món ăn tốt cho đại tràng của bạn. Các chuyên gia cho biết một chế độ ăn thường xuyên với thịt đỏ, như thịt bò, thịt lợn, thịt cừu có thể khiến bạn dễ có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng hơn, mặc dù các nguyên nhân cũng chưa rõ ràng. Có thể do các chất gây ung thư trong thịt sẽ được hình thành khi nấu thịt ở nhiệt độ cao. Hãy cố gắng ăn khoảng dưới 500g thịt đỏ cho cả tuần nhé.

Những loại thịt như thịt hun khói, thịt đã qua xử lý, thịt ướp muối hoặc được bảo quản bằng các chất hóa học thường được gọi chung là thịt chế biến sẵn. Chúng có thể là xúc xích, thịt xông khói, dăm bông hoặc thịt chế biến đóng gói sẵn... Khi ăn những loại thịt này thường xuyên có thể tăng nguy cơ ung thư đại tràng và cả ung thư dạ dày cho bạn”, BS Hồng nhấn mạnh.

Thỉnh thoảng mới uống rượu có vẻ không làm ảnh hưởng đến nguy cơ mắc ung thư đại tràng của bạn. Tuy nhiên, BS Hồng cảnh báo nếu bạn uống rượu vừa hoặc rượu nặng với khoảng 2-3 ly mỗi ngày có thể tăng thêm 20% khả năng mắc ung thư đại tràng và 40% với rượu nặng hơn. Nếu bạn thường xuyên uống nhiều hơn 3 ly rượu mỗi ngày, hãy đến gặp bác sĩ để được khám tầm soát ung thư đại trực tràng.

N. Huyền