Thủ phạm khiến trẻ em bị đầy bụng, chướng hơi trong dịp Tết

Ăn vặt nhiều đồ ngọt gây rối loạn tiêu hoá

Chia sẻ với phóng viên, PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng, nguyên Trưởng khoa Nhi (BV Bạch Mai) cho biết, hiện tượng rối loạn tiêu hóa của trẻ em trong dịp Tết là rất phổ biến. Rối loạn tiêu hóa ở đây không chỉ là đi ngoài, đi ngoài phân sống, mà trẻ bị đầy bụng, chướng hơi, ăn không ngon táo bón.

Lý do là bởi vì trong dịp Tết, mọi thói quen ăn uống, sinh hoạt hàng ngày của cả gia đình trong đó có trẻ em bị đảo lộn. Ngày Tết trẻ thường bị hụt bữa (chính) nhưng thay vào đó lại ăn vặt nhiều lên (khi thì cái kẹo, lúc cái bánh, nước ngọt khiến bụng trẻ lúc nào cũng lưng lửng).

"Việc trẻ không được ăn đúng giờ, đúng bữa như ngày thường, ăn vặt nhiều đồ ngọt là căn nguyên gây ra sự thay đổi nhịp làm việc của bộ máy tiêu hóa, gây ảnh hưởng đến việc hấp thu thức ăn, rồi bộ máy tiêu hóa quá tải khiến nhiều trẻ sau dịp Tết bị rối loạn tiêu hóa triền miên, đi ngoài phân sống uống đủ loại men không khỏi", PGS Dũng nói.

Thủ phạm khiến trẻ em bị đầy bụng, chướng hơi trong dịp Tết

PGS. TS Nguyễn Tiến Dũng cho rằng để khắc phục tình trạng này, cha mẹ phải nghiêm khắc không cho trẻ ăn nhiều bánh kẹo, uống nhiều nước ngọt, cố gắng duy trì giờ giấc sinh hoạt, ăn uống hàng ngày của trẻ.

Khi trẻ có hiện tượng rối loạn tiêu hóa, hãy bắt đầu tập duy trì giờ giấc ăn uống như cũ cho trẻ, ăn đúng bữa ăn với lượng ít hơn ngày thường. Không ép khiến trẻ sợ ăn. Chế biến các món ăn mềm, dễ tiêu như cháo, súp. Không nên cho bé ăn vặt giữa các bữa, để bé không bị ngang dạ, có cảm giác thèm ăn sẽ kích thích tiêu hóa thức ăn tốt hơn.

Hạn chế cho trẻ ăn bánh kẹo, uống các loại nước ngọt làm cho trẻ chán ăn đặc biệt trước bữa ăn.

Nói không với đồ uống có đường

Bổ sung thêm tác hại của việc ăn quá nhiều đồ ngọt trong đó có nước ngọt vào dịp Tết, Ths. BS Ngô Thị Hà Phương – Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho biết một nghiên cứu gần đây nhất của tác giả Nguyễn Thị Hồng Minh và Trịnh Đình Hải "Tình trạng sâu răng vĩnh viễn ở trẻ em Việt Nam năm 2019" cho thấy, tỷ lệ trẻ bị sâu răng vĩnh viễn tăng lên theo tuổi, cao nhất là lứa tuổi 12 – 14 tuổi.

Các nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng sâu răng cao ở trẻ là bởi các yếu tố khách quan và chủ quan, trong đó có thói quen ăn nhiều thức ăn có chứa đường như sữa, bánh kẹo, nước ngọt ... và các biện pháp vệ sinh răng miệng cũng như dự phòng sâu răng chưa hợp lý, nồng độ fluor trong nguồn nước sinh hoạt không đủ.

Song song với đó, nhiều nghiên cứu trên thế giới đã chững minh được mối quan hệ tuyến tính giữa việc sử dụng đường và sâu răng. Lượng đường tiêu thụ chiếm 10% năng lượng ăn vào gây ra gánh nặng chi phí cho chăm sóc răng miệng điều trị sâu răng.

BS Hà Phương cho rằng từ những phát hiện này cho thấy để bảo vệ sức khoẻ răng miệng lượng đường tiêu thụ lý tưởng là <3% năng lượng ăn vào và <5% năng lượng ăn vào là một mục tiêu có thể thực hiện được.

“Đường đề cập trong các nghiên cứu là đường tự do (Free sugar) theo định nghĩa của Tổ chức Y tế thế giới (WHO). Lượng Đường tự do (Free Sugar) (bao gồm các loại đường đôi và đường đơn được bổ sung vào thực phẩm và đồ uống hoặc đường tự nhiên có trong mật ong, xi rô, nước ép trái cây và nước trái cây cô đặc…) trong chế độ ăn của mỗi người chỉ nên chiếm không quá 10% và nên giảm xuống dưới 5% năng lượng trong một ngày để có các lợi ích tăng thêm về sức khỏe (WHO, 2015).

Điều này có nghĩa tương đương dưới 25 - 50 g đường tự do mỗi ngày với người lớn và dưới 12 - 25 g đường mỗi ngày với trẻ em”, BS Hà Phương cho hay.

Theo BS Hà Phương, nhiều nghiên cứu đã cho thấy, tiêu thụ nước ngọt với tần suất 1 lon một ngày có gây ra những ảnh hưởng xấu lên sức khoẻ như tăng nguy cơ mắc nhiều các bệnh lý liên quan đến hệ xương răng (sâu răng, gãy xương), béo phì, bệnh tim mạch, và rối loạn chuyển hoá…

Bởi trong một lon đồ uống có đường 330 ml thông thường có thể chứa tới 35g đường, khi trẻ uống hết 1 lon là đã vượt quá giới hạn khuyến nghị một ngày về lượng đường tự do cho trẻ.

“Cần lưu ý rằng, chất lỏng không mang lại cảm giác no như thức ăn rắn, vì cơ thể không “ghi nhận” lượng calo lỏng như lượng calo từ thức ăn rắn. Điều này có thể khiến trẻ tiếp tục ăn ngay cả khi đã uống một loại đồ uống có hàm lượng calo cao, kết quả là một lượng lớn năng lượng tiếp tục được tiêu thụ cùng với lượng đường tự do. Trong thực tế, thường chúng ta hạn chế “ăn” (bánh kẹo ngọt…) nhưng lại ít khi hạn chế “uống” (đồ uống có đường).

Trong khi đó, tiêu thụ đồ uống có đường gây tăng nguy cơ béo phì, mắc bệnh không lây nhiễm, rối loạn chuyển hoá về sau này”, BS Hà Phương nhấn mạnh.

Để ngăn ngừa những tác hại từ thực phẩm, đồ uống có đường đối với trẻ em, BS Hà Phương cho rằng điểm quan trọng là xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh cho cả gia đình.

Theo đó, các chuyên gia khuyến khích cha mẹ sử dụng công thức 5-2-1-0 như một hướng dẫn chung cho sức khỏe hàng ngày:

- 5 phần trái cây và rau (hoặc nhiều hơn!) mỗi ngày (tương đương ít nhất 400 gam rau và trái cây mỗi ngày)

- 2 giờ hoặc ít hơn: hạn chế thời gian tiếp xúc với màn hình điện tử là dưới 2 tiếng mỗi ngày.

- 1 giờ hoạt động thể chất: chú trọng các hoạt động ngoài trời

- 0 đồ uống có đường: nói không với các đồ uống có đường (bao gồm nước ngọt có ga, không có ga, nước ép trái cây, đồ uống thể thao hoặc soda, trà uống liền…)

“Ăn nhiều trái cây và rau hơn trong ngày là một cách  để hạn chế việc ăn vặt các thực phẩm nhiều đường. Trái cây và rau quả sẽ no lâu hơn và sẽ giúp trẻ no lâu hơn - giúp cắt giảm không chỉ lượng đường ăn vào mà còn giảm lượng calo tiêu thụ.

Kiên nhẫn. Các bố mẹ cần kiên nhẫn trong việc thay đổi hành vi ăn uống của con, mất thời gian và đòi hỏi sự kiên trì của bố mẹ và các bạn nhỏ, nhưng nó sẽ có lợi cho sức khoẻ sau này”, BS Hà Phương khuyến cáo.

 N. Huyền