Tạo sức bật cho đồng ruộng (Bài 2)

Dồn đổi, tích tụ, tập trung đất đai là việc khó khăn, phức tạp bởi tác động, liên quan đến lợi ích của nhiều hộ dân. Tuy nhiên, đã có một số địa phương trên địa bàn tỉnh được đánh giá là có những bước đi tốt, tạo được khí thế thực hiện dồn đổi mạnh mẽ trong thực tiễn. Tìm hiểu ở các địa phương này cho thấy: Ở đâu lãnh đạo cấp ủy, chính quyền chỉ đạo sát sao, công tâm; người dân được bàn bạc dân chủ, có sự đồng thuận, ở đó thực hiện thành công dồn đổi ruộng đất.

Ruộng đồng Yên Lập sau dồn đổi

Chính quyền quyết liệt, người dân đồng thuận

59 cuộc họp lớn, nhỏ từ cấp xã đến cấp xóm là con số được người dân xã Tình Cương, huyện Cẩm Khê cho biết về quá trình tham gia tổ chức thực hiện dồn đổi ruộng đất tại địa phương. Là xã được huyện chọn đi đầu thực hiện Nghị quyết 08, Ban Chỉ đạo dồn đổi ruộng đất xã Tình Cương nhanh chóng được thành lập, triển khai kế hoạch và xây dựng phương án quy hoạch lại đồng ruộng, chuyển xuống từng khu dân cư. Các cuộc họp lấy ý kiến đóng góp của nhân dân được tổ chức liên tục với tinh thần “chỉ còn một hộ không đồng thuận cũng không làm”.

Ông Nguyễn Trọng Phú - Chủ tịch UBND xã Tình Cương cho biết: Bên cạnh việc thực hiện các bước họp dân, lắng nghe ý kiến góp ý, công khai minh bạch chủ trương cũng như các phương án thì Ban chỉ đạo xã đã giao cho các đoàn thể chính trị xã hội tổ chức tuyên truyền đến tận đoàn viên, hội viên. Cán bộ, đảng viên gương mẫu đi đầu và không được tư lợi để người dân tin tưởng.

Bà Nguyễn Thị Nga, khu 4, xã Tình Cương phấn khởi: “Lúc đầu bà con chúng tôi không muốn thực hiện dồn đổi đâu, nhưng cán bộ xã, cán bộ khu xuống tận nhà vận động rồi lại chủ động nhận ruộng kém hơn nên chúng tôi rất đồng tình”.

Với cách làm này, chỉ sau hơn 1 năm tích cực dồn điền đổi thửa, xã Tình Cương đã vận động được 701 hộ dân tham gia. Sau dồn đổi bình quân mỗi hộ chỉ còn hơn 2 thửa; diện tích bình quân mỗi thửa hơn 800m2, có thửa lớn nhất hơn 3.600m2, thửa nhỏ nhất cũng đạt trên 330m2. Nhiệm vụ dồn đổi ruộng đất của xã được đánh giá là thành công khá toàn diện.

Dồn đổi thành công, việc san lấp mặt bằng theo thửa mới, quy hoạch và xây dựng bổ sung hệ thống kênh mương dẫn nước, đường giao thông nội đồng, bờ vùng bờ thửa cũng là vấn đề quan trọng. Tìm hiểu cho thấy, xây dựng phương án, lộ trình thực hiện quy hoạch hợp lý là bài học thành công cho công tác này.

Đến xã Chí Tiên, huyện Thanh Ba những ngày này mới thấy không khí sôi nổi khắp mọi cánh đồng. Máy móc hoạt động liên tục; cán bộ, người dân, ai nấy đều ra đồng vừa làm, vừa kiểm tra. Năm nay Chí Tiên đăng ký thực hiện dồn đổi ruộng đất với tổng diện tích 35,5ha. Đến nay, sau dồn đổi, Chí Tiên chỉ còn 379 thửa ruộng, giảm 521 thửa; trung bình mỗi hộ chỉ có 1,6 thửa ruộng. Xã đang bước vào giai đoạn hoàn thành hệ thống giao thông, thủy lợi nội đồng.

Bà Nguyễn Thị Phượng - Chủ tịch UBND xã cho biết: Cấp ủy, chính quyền xã Chí Tiên xác định chủ trương thì ban hành từ trên xuống nhưng thực hiện phải từ dưới đi lên. Bên cạnh nguồn vốn của huyện và xã, cần huy động nguồn vốn xã hội hóa. Sau khi quy hoạch được thông qua và triển khai trong thực tế, ruộng đồng đã được chia lại, người dân được mời đến nghiệm thu, thử nghiệm đưa máy cày, máy gặt xuống đồng. Nhờ đó, người dân trong xã nhìn thấy lợi ích lớn của dồn đổi, cùng tham gia vào quá trình xây dựng hệ thống giao thông, thủy lợi nội đồng bằng hình thức góp ngày công, hiến đất và giám sát thực hiện.

Không chỉ riêng xã Chí Tiên, tại các địa phương khác trong huyện Thanh Ba, công tác quy hoạch, chỉnh trang lại đồng ruộng đều được thực hiện đúng kế hoạch, theo phương châm chính quyền và nhân dân cùng làm. “Xác định ruộng đồng sau dồn đổi cần nguồn lực đầu tư lớn, năm 2017, huyện Thanh Ba hỗ trợ 500 triệu đồng/xã thực hiện dồn đổi trên phạm vi toàn xã; năm 2018 mỗi xã thực hiện dồn đổi toàn xã sẽ tiếp tục được hỗ trợ 400 triệu đồng.” - Ông Nguyễn Văn Đức - Chủ tịch UBND huyện Thanh Ba cho biết.

Tư duy sản xuất thay đổi

Đến nay, tổng diện tích đất đã thực hiện dồn đổi, tích tụ, tập trung đất đai phát triển sản xuất nông nghiệp trên toàn tỉnh đạt khoảng 4.000ha. Tuy nhiên, ông Trần Tú Anh - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho rằng: “Dồn đổi ruộng đất mới là điều kiện cần, chưa phải điều kiện đủ để nâng cao hiệu quả trên diện tích đất canh tác. Các địa phương cần gắn dồn đổi, tích tụ, tập trung đất đai với tái cơ cấu ngành nông nghiệp, từng bước thay đổi phương thức sản xuất để phát huy được hiệu quả cao nhất của ruộng đất sau dồn đổi. Từ đó giúp người dân hiểu và tiếp tục nhân rộng các mô hình dồn đổi ruộng đất.”

Ví dụ như tại huyện Yên Lập. Nhờ áp dụng phương pháp làm từng bước, xây dựng từng mô hình nhỏ để nhân rộng, đến nay 9/17 xã, thị trấn của huyện xây dựng được mô hình về dồn đổi, tích tụ và tập trung đất đai để sản xuất nông nghiệp. Có diện tích lớn, người nông dân được chuyển giao, nâng cao tay nghề, kỹ thuật.

Bà Lê Thị Kim Bình - Phó Chủ tịch UBND thị trấn Yên Lập cho biết: Bước vào mùa sản xuất năm nay, thị trấn Yên Lập đã chuyển hơn 80% diện tích trồng lúa sang cấy giống lúa chất lượng cao JO2, đẩy mạnh cơ giới hóa sản xuất. Nhờ đó sản lượng tăng cao. Ruộng đồng vuông vắn, máy xúc máy gặt xuống tận đồng nên bà con yên tâm, phấn khởi lao động. Vụ lúa xuân vừa qua, năng suất lúa của xã đạt khoảng 63 tạ/ha, tăng 30% so với cùng kỳ năm trước.

Sau khi dồn đổi ruộng đất, xã Lương Lỗ, huyện Thanh Ba đã đưa cơ giới hóa vào sản xuất nông nghiệp một cách thuận lợi

Cũng từ dồn đổi ruộng đất, người dân bắt đầu tiếp cận với những tư duy mới, cách sản xuất mới khoa học, hiệu quả hơn. Các hợp tác xã, tổ hợp tác được thành lập. Huyện đã xây dựng được một số mô hình tích tụ, tập trung đất đai để phát triển kinh tế hiệu quả. Ông Nguyễn Đức Thịnh, khu 10, xã Xuân Thủy cho biết: Trước kia người dân quanh đây đều trồng cây lâm nghiệp, do không có kĩ thuật nên kém hiệu quả. Thấy vậy, tôi đã thuê lại đất của nhiều hộ khác để đầu tư xây dựng trang trại nuôi gà mía thương phẩm cho thu nhập trên 600 triệu đồng/năm.

Tính chung toàn tỉnh đã có 3.160ha đất sản xuất lúa đạt quy mô liền vùng từ 10ha trở lên và tiếp tục có xu hướng mở rộng trong thời gian tới. Số thửa ruộng/hộ giảm xuống, diện tích/thửa tăng lên; hiệu quả kinh tế cao hơn từ 5 - 15 triệu đồng/ha so với diện tích đại trà. Đã hình thành 356 trang trại, trong đó năm 2017 có thêm 114 trang trại với tổng diện tích sử dụng đất trên 2.000ha. Một số điểm tạo được quỹ đất, thu hút 42 dự án đầu tư sản xuất lĩnh vực nông nghiệp, nhiều doanh nghiệp có quy mô lớn, công nghệ cao.

Tiếp tục những kết quả đã đạt được, giai đoạn hiện nay, các sở, ngành trong tỉnh đang tích cực chủ động tham mưu, điều chỉnh kế hoạch phù hợp để công tác dồn đổi ruộng đất trên địa bàn tỉnh thuận lợi và đạt hiệu quả cao. Đồng thời đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nhân rộng các mô hình điểm; gắn dồn đổi, tích tụ, tập trung đất đai với thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới để phát huy hiệu quả kinh tế trên ruộng đất đã dồn đổi.

Thực tế cho thấy, dồn đổi ruộng đất tuy là việc khó nhưng với với sự vào cuộc tích cực của các cấp, ngành, hợp lý và cách làm khoa học thì nhất định sẽ thành công. Từ đó tạo điều kiện tối đa cho người dân áp dụng khoa học kỹ thuật, vào sản xuất, nâng cao chất lượng, năng suất cây trồng và cải thiện đời sống.