Những kiểu sơn độc lạ của ‘chim cắt bóng đêm’ F-117

Cách đây 40 năm, vào ngày 18/6/1981, nguyên mẫu thử nghiệm YF-117 đầu tiên của máy bay chiến đấu F-117 đã được thử nghiệm ở Khu vực 51. Khác với hình ảnh "chiếc máy bay đen" nổi tiếng, khi phi công thử nghiệm Harold Hal Farley Jr. của Skunk Works bay thử nguyên mẫu này, nó đã được phủ một lớp sơn hoàn toàn khác so với sau này.

Nguyên mẫu YF-117 này có số sê-ri sản xuất là 79-10780, được gọi là "Ship One", nó được phủ lớp sơn ngụy trang ba màu là nâu nhạt, xanh rêu nhạt và nâu đậm, mỗi màu có ba tông khác nhau. Tuy nhiên, khi chiếc máy bay được đưa từ nhà máy Burbank đến Groom Lake, nó lại được sơn màu xám.

"Ship one" với màu sơn ngụy trang kiểu sa mạc. Nguồn: Qq.

Điều quan trọng nhất của kế hoạch F-117 là tính bảo mật, và các chuyến bay thử nghiệm ban đầu được bố trí vào ban ngày để làm tăng tính bảo mật. Nhà báo James Goodall của The Drive cho biết, trong một cuộc phỏng vấn với Alan Brown - kỹ sư trưởng của chương trình F-117, ông ấy nói rằng, mặc dù có nhiều người ở Khu vực 51 làm nhiều công việc khác nhau, nhưng hầu hết mọi người không biết gì về F-117.

Tuy nhiên, để tăng thêm khả năng bảo mật cho F-117, nhóm thiết kế máy bay đã sử dụng sơn ngụy trang kiểu “sa mạc” 3 màu để hạn chế tối đa những nhân viên ở khu 51 nhìn thấy F-117. Đây cũng là phương án sơn máy bay tàng hình đầu tiên của Mỹ có tên là Have Blue. Qua lớp ngụy trang này, người khác rất khó xác định được diện mạo của F-117.

Trước khi F-117 ra đời, đã có hai chiếc Have Blue được chế tạo, các chuyến bay thử nghiệm của Have Blue đã được rút kinh nghiệm sâu sắc trong việc chế tạo F-117. Hai chiếc Have Blues đã sử dụng lớp sơn ngụy trang như một biện pháp bảo mật cần thiết. Thông qua 2 chuyến bay kiểm tra này, đã chứng minh được việc thiết kế máy bay thử nghiệm Hopeless Diamond thuộc chương trình Have Blue của Lockheed là hoàn toàn khả thi.

Chiếc YF-117 với số sê-ri sản xuất 79-10780 là chiếc đầu tiên được sơn ngụy trang giống với Have Blue và nó đã thực hiện 10 chuyến bay thử nghiệm. Sau đó, nó chuyển sang sơn màu xám nhạt, được cho là có lợi hơn cho việc ngụy trang máy bay trên mặt đất và trên không.

Cuối cùng, cả 5 chiếc FSD đều được sơn màu xám nhạt, và có vẻ như Lockheed đã hy vọng rằng tất cả những chiếc F-117 sẽ được sơn theo cách này. Tuy nhiên mùa đông năm 1983 – 1984, nhiều người đã nhìn thấy hai đầu cánh của "Ship One" lại được “điểm thêm” màu đỏ.

Theo nhà phân tích hiệu suất và diện tích phản xạ radar Chris Webb, phần đầu cánh màu đỏ chính là các răng cưa đã được thêm vào mép trên của cánh máy bay để cải thiện hiệu suất điều khiển tốc độ thấp và tốc độ hạ cánh. Mặc dù hiệu quả đạt được là khả quan, nhưng cải tiến này đã không xuất hiện trong mô hình sản xuất hàng loạt, vì nó có thể tác động tiêu cực đến vùng phản xạ radar của máy bay. Dù sao thì phần đầu cánh màu đỏ được coi như một kiểu sơn rất đặc biệt, đã tô điểm thêm màu sắc tươi sáng cho F-117.

Kiểu sơn “Stars and Stripes” dưới bụng máy bay F-117. Nguồn: Qq.

Cuối cùng, Không quân Mỹ đã can thiệp vào “bức tranh” F-117 và yêu cầu sơn màu đen cho tất cả các máy bay F-117. Do đó, tất cả các nguyên mẫu cũng phải được sơn lại, bao gồm 5 máy bay FSD. Theo các báo cáo, điều này là do Tướng Bill Creech, khi đó là Tư lệnh Bộ Tư lệnh Lực lượng Không quân Chiến thuật (TAC) thích màu đen hơn vì nó có thể che giấu các cạnh của thân máy bay tốt hơn vào ban ngày. Chris Webb nói: "Đừng hỏi Chỉ huy TAC tại sao anh ta muốn làm điều này, vì anh ta là người thanh toán hóa đơn. Nhà máy Skunk tin vào quy tắc vàng: Khách hàng là thượng đế! Nếu vị tướng thích màu hồng, chúng tôi sẽ sơn tất cả chúng màu hồng".

Máy bay FSD chủ yếu được sử dụng để kiểm tra tất cả các thiết kế của chương trình F-117, bao gồm thả bom dẫn đường từ khoang chứa bom bên trong và kiểm tra khu vực phản xạ radar quan trọng nhất của máy bay, vốn là yếu tố quan trọng chống lại lực lượng phòng không Liên Xô.

Mặc dù cả hai máy thử nghiệm Have Blue đều gặp sự cố, nhưng may mắn thay, tất cả 5 máy bay FSD đều “sống sót”. Khi còn phục vụ, các máy bay này được các nhân viên mặt đất của Groom Lake gọi là Scorpion (bọ cạp).  Sau đó, các máy bay FSD lần lượt được gọi là Scorpion 1 đến Scorpion 5, và sử dụng loại logo Baja Scorpions ở phía sau buồng lái và bên trong cửa khoang chứa bom.

Tất cả 5 chiếc FSD đều được đưa vào thực hiện nhiệm vụ bay thử nghiệm, và 3 chiếc cuối cùng bay cho đến đầu thế kỷ này. Hai chiếc đầu tiên là "Ship one" 79-10780 và "Ship one" 79-10781 đã có thời gian bay tương đối ngắn trước khi bị loại biên. "Ship One" hiện được sơn màu đen, trông rất giống với chiếc F-117. Nó được lắp đặt trên một bia kỷ niệm tại Căn cứ Không quân Nellis ở Nevada để tưởng nhớ đến huyền thoại "Nighthawk" F-117.

Trong thành tích phục vụ xuất sắc của F-117, một số biện pháp ngụy trang một lần hoặc không chính thức cũng được sử dụng. Để kỷ niệm sự phục vụ của F-117, vào cuối năm 1983, chiếc 79-10782 đã được sơn kiểu "Stars and Stripes" trên bụng máy bay. Có rất ít hình ảnh hoặc video về chiếc F-117 được sơn kiểu này, bởi vì chiếc máy bay này bay rất cao vào thời điểm đó.

Có lẽ kiểu ngụy trang đặc biệt nhất của "Night hawk" là Toxic Death (Cái chết của chất độc) năm 1991, "Ship two" đã trải qua 437 chuyến bay thử nghiệm đã được nghỉ hưu tại Căn cứ không quân Wright–Patterson. Trước khi vào bảo tàng, lớp sơn màu đen và lớp phủ tàng hình của máy bay đã được gỡ bỏ, sau đó phun chữ graffiti “Toxic Death” lên, lớp sơn này chỉ được giữ lại trong một thời gian ngắn.

Khi F-117 còn hoạt động, một số máy bay còn được sơn màu xám. Trong những ngày đầu của chương trình F-117, màu sơn xám này đã chứng tỏ khả năng ngụy trang rất tốt vào ban ngày.

Nửa cuối năm 1993, chiếc 79-10782 đã áp dụng lớp phủ màu xám phù hợp với yêu cầu của dự án "Evening Shade" để cải thiện hiệu quả ngụy trang của máy bay khi nó đỗ trên mặt đất, mặc dù cuối cùng Không quân Mỹ vẫn kiên quyết sử dụng lớp phủ đen, nhưng chiếc 79-10782 với màu sơn xám đã hoàn thành 14 chuyến bay thử nghiệm.

Cuối năm 2000, hai chiếc F-117 xuất hiện tại căn cứ không quân Palm Valley, phần lớn thân máy bay được sơn màu trắng bán mờ. Sau đó, chiếc 85-10835 của Đơn vị 1 thuộc Phi đội Thử nghiệm và Đánh giá số 53 đã sử dụng lớp ngụy trang "Rồng xám" và bắt đầu thử nghiệm tại Căn cứ Không quân Holloman vào cuối năm 2003. Cuộc thử nghiệm này nhằm tối ưu hóa hiệu quả ngụy trang của F-117 vào ban ngày.

Rogers, khi đó là chỉ huy của phi đội 1, giải thích: “Tham mưu trưởng hy vọng máy bay sẽ tàng hình trong 24 giờ trên chiến trường trong tương lai. Chúng tôi biết rằng màu sơn đen mà F-117 sử dụng hiện nay không tốt cho các nhiệm vụ ban ngày và không phải là một lựa chọn tối ưu, ít nhất một chiếc F-117 79-10783 đã sử dụng hai tông màu xám cùng một lúc”.

Vào năm 2008, trước khi chiếc 79-10782 chính thức được nghỉ hưu, Không quân Mỹ đã khôi phục chiếc máy bay này về kiểu ngụy trang gần như giống hệt kiểu "Stars and Stripes" của những năm 1980. Một chiếc F-117 88-10843 khác cũng sử dụng màu sơn đặc biệt này trước khi nó được cho nghỉ hưu. “Bức tranh” đặc biệt này đã mang lại một cái kết viên mãn cho sự nghiệp của hai chiếc F-117.

Điều ít biết về những máy bay quân sự đầu tiên của Trung Quốc

Mỹ được cho là động lực thúc đẩy Trung Quốc vượt qua muôn vàn khó khăn để chế tạo những máy bay quân sự đầu tiên.

Đức Trí (lược dịch)