Đã có người chết vì đậu mùa khỉ, tiêm vắc xin đậu mùa có phòng được đậu mùa khỉ?

Ngày 28/7, người đàn ông 41 tuổi với nhiều bệnh nền ở Brazil đã chết vì đậu mùa khỉ. Nạn nhân trở thành trường hợp tử vong đầu tiên liên quan căn bệnh này bên ngoài châu Phi.

Người đàn ông gặp vấn đề nghiêm trọng về hệ miễn dịch, đã chết ở Belo Horizonte, thủ phủ bang Minas Gerais, đông nam Brazil hôm 28/7.

Trước đó, vào ngày 23/7, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tuyên bố đợt bùng phát bệnh đậu mùa khỉ là tình trạng khẩn cấp về sức khỏe toàn cầu.

Theo WHO, hơn 18.000 trường hợp đã được phát hiện trên khắp thế giới bên ngoài châu Phi kể từ đầu tháng 5. Bệnh được phát hiện ở 78 quốc gia, với 70% trường hợp ở châu Âu và 25% ở châu Mỹ.

Tỷ lệ tử vong ở khu vực Tây Phi đã được ghi nhận là khoảng 1%, trong khi đối với khu vực lưu vực Congo tỷ lệ này có thể lên tới 10%.

Điều này cũng dấy lên lo ngại một dịch bệnh mới, nguy cơ xâm nhập rất lớn vào Việt Nam. Nhiều người băn khoăn liệu việc tiêm vắc xin đậu mùa có tác dụng bảo vệ với bệnh đậu mùa khỉ hay không dù hầu hết các nước trong đó có Việt Nam hiện nay không còn dự trữ loại vắc xin này.

Ảnh minh hoạ

Bác sĩ Nguyễn Trung Cấp, Phó Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, cho biết người ta thấy những người được tiêm vắc xin đậu mùa được bảo vệ ít nhất 85% với bệnh đậu mùa khỉ.

Tuy nhiên, thế giới đã loại trừ vĩnh viễn bệnh đậu mùa từ cuối những năm 70 và đầu năm 80, vì thế hiện nay rất ít nước còn dự trữ vắc xin đậu mùa. Dây chuyền sản xuất đã đóng cửa từ lâu, chỉ một số nước tái khởi động lại các dây chuyền này.

BS Trung Cấp nhấn mạnh, hiện chưa có chỉ định tiêm vắc xin rộng rãi bệnh đậu mùa khỉ với tất cả mọi người dân. Hiện Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng thống nhất chỉ tiêm cho đối tượng nguy cơ cao như người làm ở phòng xét nghiệm, tiêm sớm với những người gọi là F1, người tiếp xúc trực tiếp với bệnh nhân để ngăn ngừa diễn tiến của bệnh. Nếu phát bệnh sớm thì diễn biến bệnh nhẹ đi nhiều so với người chưa tiêm.

Cũng liên quan đến vấn đề này, Quyền trưởng đại diện WHO tại Việt Nam, BS Socorro Escalante cho biết, WHO không khuyến cáo sử dụng vắc xin tiêm đại trà cho người dân.

Một số vắc xin đã được đăng ký lại để được phép sử dụng trong trường hợp việc tiêm chủng cần được thực hiện.

Tuy nhiên, BS Socorro Escalante cũng thông tin việc tiêm chủng vắc xin đậu mùa khỉ có thể được tiến hành cho các nhóm: Người đã tiếp xúc với người bệnh, tiêm phòng sau phơi nhiễm; Người hỗ trợ các trường hợp mắc bệnh, tiêm chủng chủ động cho nhóm này để phòng ngừa lây nhiễm gồm nhân viên y tế, nhân viên làm việc tại các phòng xét nghiệm.

"Hiện tại căn cứ trên sự rủi ro, lợi ích, cộng thêm virus đậu mùa khỉ không dễ lây lan, bệnh có thể tự khỏi nên chúng ta không cần tiêm chủng đại trà vào thời điểm này", Quyền Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam nhấn mạnh.

Các chuyên gia cho biết, biểu hiện triệu chứng của bệnh tương tự như bệnh đậu mùa, tuy nhiên, hay gặp tổn thương da toàn thân và có hạch to. Các triệu chứng thường gặp như sốt, đau đầu, đau cơ, đau lưng, suy nhược, sưng hạch và phát ban hoặc tổn thương da.

Các triệu chứng thường tự khỏi trong vòng 2 đến 3 tuần, tuy nhiên, bệnh có thể diễn biến nặng ở trẻ em, phụ nữ mang thai (gây thai chết lưu hoặc mắc đậu mùa khỉ bẩm sinh) hoặc người suy giảm miễn dịch.

Thời gian ủ bệnh thường từ 6 đến 13 ngày nhưng có thể dao động từ 5 đến 21 ngày. Thời gian người bệnh có thể lây nhiễm cho người khác là từ khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên đến khi tất cả các lớp vảy trên các vị trí phát ban bong tróc hết.

N. Huyền