Dự thảo nghị định mới tăng cường hỗ trợ nạn nhân bị mua bán

Thực hiện chương trình công tác của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ năm 2020, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chủ trì, phối hợp với các cơ quan hữu quan xây dựng dự thảo Nghị định thay thế Nghị định số 09/2013/NĐ-CP ngày 11/01/2013 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật phòng, chống mua bán người và đã gửi dự thảo Nghị định này đến các bộ, ngành, địa phương và các cơ quan hữu quan để tham gia ý kiến hoàn thiện.

Nghị định này quy định chi tiết một số điều của Luật phòng, chống mua bán người về cơ sở hỗ trợ nạn nhân; chế độ hỗ trợ và trình tự, thủ tục thực hiện hỗ trợ nạn nhân bị mua bán.

Ảnh minh họa.

Những điểm mới của dự thảo Nghị định bao gồm:

Thứ nhất, điều kiện thành lập và tổ chức hoạt động của cơ sở hỗ trợ nạn nhân được dẫn chiếu theo quy định tại Nghị định số 103/2017/NĐ-CP ngày 12/9/2017 của Chính phủ về thành lập, tổ chức, hoạt động, giải thể và quản lý các cơ sở trợ giúp xã hội.

Theo đó, cơ sở hỗ trợ nạn nhân do các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền thành lập có trách nhiệm thông báo với cơ quan quản lý nhà nước về lao động, thương binh và xã hội cấp tỉnh nơi cơ sở đặt trụ sở.

Đối với thủ tục cấp, cấp lại, sửa đổi, bổ sung giấy phép thành lập cơ sở hỗ trợ nạn nhân được thực hiện trên hệ thống thông tin điện tử một cửa của tỉnh theo quy định của Chính phủ về thực hiện thủ tục hành chính trên môi trường điện tử.

Thứ hai, về đối tượng hỗ trợ, theo dự thảo, gồm có: 1- Nạn nhân là công dân Việt Nam, người không quốc tịch thường trú ở Việt Nam, người nước ngoài bị mua bán tại Việt Nam; người nước ngoài bị mua bán được trao trả qua Việt Nam; 2- Người trong thời gian chờ xác minh là nạn nhân theo quy định tại Điều 24, Điều 25 của Luật Phòng, chống mua bán người hoặc người trong thời gian chờ xác minh nhân thân, để cấp giấy tờ nhân thân; 3- Người chưa thành niên đi cùng nạn nhân.

So với quy định cũ, Nghị định này bổ sung thêm đối tượng là người nước ngoài bị mua bán, được trao trả qua Việt Nam.

Nạn nhân theo quy định trên là đối tượng được bảo vệ khẩn cấp và cung cấp dịch vụ khẩn cấp theo khoản 2 Điều 6 và khoản 1 Điều 7 Nghị định số 103/2017/NĐ-CP và khoản 2 Điều 25 Nghị định số 136/2013/NĐ-CP ngày 21/10/2013 của Chính phủ Quy định chính sách trợ giúp xã hội đối với đối tượng bảo trợ xã hội.

Chế độ hỗ trợ, trình tự, thủ tục thực hiện hỗ trợ nạn nhân được quy định từng giai đoạn cụ thể: Hỗ trợ ban đầu; hỗ trợ phục hồi; hỗ trợ hòa nhập cộng đồng.

Thứ ba, về chế độ hỗ trợ, bổ sung thêm chế độ hỗ trợ y tế, hỗ trợ tâm lý ở giai đoạn hỗ trợ ban đầu và hỗ trợ hòa nhập cộng đồng.

Cụ thể, nạn nhân trong thời gian lưu trú tại cơ sở bảo trợ xã hội, cơ sở hỗ trợ nạn nhân và cơ sở trợ giúp xã hội khác theo quy định của pháp luật, được hỗ trợ ban đầu như sau: Hỗ trợ nhu cầu thiết yếu gồm tiền ăn, cấp vật dụng phục vụ sinh hoạt cá nhân thực hiện  theo quy định của Chính phủ về chính sách trợ giúp xã hội đối với đối tượng trong các cơ sở bảo trợ xã hội.

Hỗ trợ y tế: Nạn nhân được thăm khám sức khỏe thông thường. Nạn nhân chưa có thẻ bảo hiểm y tế thì được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí theo quy định của pháp luật về bảo hiểm y tế. Trường hợp nạn nhân bị ốm nặng vượt quá khả năng cung cấp của cơ sở phải chuyển đến cơ sở y tế điều trị, chi phí khám bệnh và chữa bệnh tại cơ sở y tế thực hiện theo quy định của pháp luật về bảo hiểm y tế. Trường hợp nạn nhân chết, sau 24 giờ, kể từ khi có kết luận của các cơ quan có thẩm quyền mà thân nhân không đến kịp hoặc không có điều kiện mai táng thì cơ sở bảo trợ xã hội, cơ sở hỗ trợ nạn nhân hoặc cơ sở trợ giúp xã hội khác có trách nhiệm tổ chức mai táng. Chi phí giám định pháp y, chi phí mai táng thực hiện theo quy định đối với đối tượng tại các Trung tâm bảo trợ xã hội.

Hỗ trợ tâm lý: Nạn nhân được tư vấn, tham vấn ổn định tâm lý trong thời gian lưu trú tại cơ sở bảo trợ xã hội, cơ sở hỗ trợ nạn nhân và cơ sở trợ giúp xã hội khác. Đối với nạn nhân là người chưa thành niên, cơ sở bảo trợ xã hội, cơ sở hỗ trợ nạn nhân hoặc cơ sở trợ giúp xã hội khác có trách nhiệm liên hệ, đánh giá về mức độ an toàn đối với nạn nhân trước khi đưa nạn nhân trở về gia đình hoặc nơi cư trú.

Hỗ trợ đi lại: Nạn nhân trở về nơi cư trú hoặc đến cơ sở bảo trợ xã hội, cơ sở hỗ trợ nạn nhân và cơ sở trợ giúp xã hội khác được cơ quan chức năng bố trí người đưa đi và được chi trả tiền tàu xe và tiền ăn trong thời gian đi đường, tiền đi lại theo giá phương tiện công cộng phổ thông. Trường hợp nạn nhân không có khả năng tự trở về hoặc cần bảo đảm an toàn cho nạn nhân thì cơ quan Lao động - Thương binh và Xã hội cấp huyện hoặc cơ quan Công an, Bộ đội biên phòng có trách nhiệm bảo vệ an toàn cho nạn nhân khi trở về nơi người thân thích cư trú.

Bên cạnh đó, nạn nhân sẽ được hỗ trợ phục hồi, hỗ trợ hòa nhập cộng đồng…

Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, căn cứ tình hình thực tiễn của địa phương trình Hội đồng nhân dân cùng cấp quyết định việc hỗ trợ y tế, tâm lý, học văn hóa, học nghề, trợ cấp khó khăn ban đầu.

Thứ tư, để đảm bảo nạn nhân được hỗ trợ toàn diện hơn, bổ sung 01 điều về Đường dây nóng hỗ trợ nạn nhân bị mua bán nhằm cung cấp thông tin dịch vụ tư vấn qua điện thoại do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội quản lý.

Đường dây nóng có nhiệm vụ tiếp nhận thông báo, tố giác từ cơ quan, tổ chức, gia đình, cá nhân về các trường hợp mua bán người qua điện thoại và chuyển các thông tin này đến các cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền. Đồng thời, phối hợp với các cơ quan này để thực hiện việc hỗ trợ, giúp đỡ. Thực hiện tư vấn tâm lý, pháp lý, chính sách cho nạn nhân, cha mẹ, thành viên gia đình nạn nhân.

Đường dây nóng hỗ trợ nạn nhân hoạt động 24 giờ tất cả các ngày trong tuần; được sử dụng số điện thoại ngắn 03 số, không thu phí viễn thông và phí tư vấn đối với người gọi đến.

Mọi thông tin, thông báo, tố giác trong quá trình tiếp nhận, xác minh, xác định đều được bảo mật vì lợi ích, sự an toàn của người cung cấp thông tin và lợi ích tốt nhất của nạn nhân.

PV