Chuyên gia từ Mỹ chia sẻ kế hoạch ứng xử với dân số già

Theo GS.TS. Jakub Tolar - Phó Chủ tịch phụ trách lâm sàng, Hiệu trưởng Trường Y, Đại học Minnesota, Hoa Kỳ - chuyên gia về Lão khoa chia sẻ về kinh nghiệm ứng xử với tình trạng dân số già tại Hoa Kỳ với các chuyên gia về lão khoa Việt Nam tại Hội nghị Lão khoa toàn quốc lần thứ 3 tổ chức tại Hà Nội vào ngày 12/11.

Theo ông không riêng gì Việt Nam mà ngay cả tại Mỹ vấn đề dân số già đang là thách thức. Bản thân trong mỗi gia đình chúng ta đều có người già và tiếp cận với cách chăm sóc người già về y tế cũng là kinh nghiệm để mỗi người có thể tự chăm sóc chính cha mẹ của mình.

GS Jakub Tolar cho rằng già hoá dân số cũng là lợi ích vì chúng ta có cơ hội để được chăm sóc cho người cao tuổi trong gia đình. Già hoá dân số là khó khăn thách thức về y tế và xã hội nói chung. 

Kinh nghiệm tại Hoa Kỳ, GS Jakub Tolar cho biết họ tập trung vào 3 nội dung:
 
Thứ nhất: Tạo ra nơi để giảm bệnh cho người già

Chăm sóc dinh dưỡng từ gia đình là cách để giảm bệnh tật cho người già. Ví dụ người cao tuổi có nguy cơ loãng xương, giòn xương lớn nên càn bổ sung vitamin D, và vitamin C, chất xơ cũng tốt cho người cao tuổi.

Các chất béo khoẻ mạnh cũng ngăn ngừa các bệnh lý về tim mạch cũng như huyết áp. Kali giảm tăng huyết áp. Sức khoẻ bị tác động bởi nhiều yếu tố trong đó có lối sống và dinh dưỡng. Gánh nặng người cao tuổi không chỉ ở góc độ cá nhân mà cả ở người cao tuổi. Thực tế nhiều trường hợp cha mẹ ốm nặng con cái chăm sóc, nếu chăm sóc quá lâu cũng gây mâu thuẫn gia đình.

Vì vậy nguồn nhân lực chăm sóc y tế cho người cao tuổi tại cơ sở y tế và tại nhà cũng rất cần thiết. Người chăm sóc cũng là người có cùng xu hướng văn hoá với người già. Ví dụ tại Mỹ có nhiều người chọn người chăm sóc người già là người cùng văn hoá, chủng tộc để họ dễ dàng giao tiếp với nhau hơn. Đôi khi, người chăm sóc cho người già cũng phải hiểu họ bởi vì người già cũng  chơi đồ chơi trẻ con. Đây cũng là cách hàn gắn cho người cao tuổi bớt cô đơn. Với bệnh phổ biến ở người già như sa sút trí tuệ, ở Hoa Kỳ người ta đánh giá về tình trạng sa sút trí tuệ như thế nào dựa trên các đặc điểm văn hoá, chủng tộc của họ, dựa trên đặc điểm chủng tộc của họ sẽ phù hợp với người cao tuổi. Nếu gần gũi với họ thì người già dễ dàng chấp nhận việc chăm sóc hơn.
 
Thứ hai: Cách tiếp cận về mặt môi trường, xã hội cho người cao tuổi nói chung

GS Jakub Tolar chia sẻ thêm, chúng ta cần xây dựng sơ đồ ưu tiên cho người cao tuổi khi cung cấp dịch vụ: Ví dụ dụng cụ theo dõi người tăng huyết áp, người thờ ơ với giao tiếp cần có người tiếp cận để người già vui chơi từ góc độ xã hội tới chuyên môn. Chúng ta cần đào tạo chăm sóc các nhóm đa chuyên khoa theo từng chuyên khoa để chăm sóc cho người cao tuổi.

Với người chăm sóc đây là nhiệm vụ khá nặng nề nhưng cũng không là gánh nặng quá lớn. Thiết kế dịch vụ, cộng đồng cần hướng tới thân thiện với người cao tuổi để họ đi lại, sinh hoạt bình thường. Người già thường cô đơn, xa cách xã hội nên chúng ta cần tăng cường các hoạt động mang tính chất hỗ trợ xã hội.
 
Thứ ba:  Quản lý sức khoẻ người cao tuổi

Trong đó việc quản lý sức khoẻ người cao tuổi vô cùng quan trọng. Hiện nay cần có nhiều thuốc phù hợp quản lý sức khoẻ cho người cao tuổi đặc biệt là bệnh lý liên quan tới người cao tuổi tuy nhiên các vấn đề bệnh lý của người cao tuổi đây cũng là vấn đề tự nhiên khi chúng ta già đi nhưng cũng chăm sóc người cao tuổi không phải chỉ chữa 1 bệnh mà cần chữa tổng thể.
 
Theo GS Jakub Tolar hiện có nhiều can thiệp không thể can thiệp 1 tình trạng bệnh lý đơn lẻ mà cần dự phòng thêm nhóm bệnh lý xảy ra ở người cao tuổi. Đây là yếu tố cơ bản của chăm sóc sức khoẻ người cao tuổi.

Tại Mỹ, GS Jakub Tolar cho biết đã có nhiều liệu pháp tế bào, gen để chữa bệnh để giảm sự già hoá, các loại thuốc senolytics để tiêu diệt các tế bào lão hoá. 

Hiện có nhiều nghiên cứu đang tiến hành, tại đại học Minnesota có nghiên cứu về ức chế tế bào gây lão hoá, khối u đã được thử nghiệm điều trị các bệnh lý liên quan tới ung thư máu.
 
Cần huy động nguồn lực của xã hội trong chăm sóc sức khoẻ người cao tuổi dựa trên nguyên tắc đầu tiên là không gây hại và cần thực hiện xem đâu là nhu cầu quan trọng nhất của người cao tuổi - GS Jakub Tolar cho biết.

Khánh Chi