Thứ độc hại nhất trong thuốc lá không phải nicotine

Tại các nước có thu nhập cao, tỷ lệ hút thuốc lá đang giảm đi, ngược lại, sử dụng thuốc lá đang có xu hướng gia tăng tại các nước có thu nhập trung bình và thấp. Theo Tổ chức Y tế thế giới, 80% số người sử dụng thuốc lá sống tại các nước có thu nhập trung bình và thấp.

Nhắc đến thuốc lá, chúng ta thường nghĩ ngay đến chất gây nghiện nicotine. Việc nhắc đến nó quá nhiều dễ làm chúng ta lầm tưởng rằng nicotine chính là nguyên nhân chính gây hại trong thuốc lá, nhưng thực chất đây chỉ là chất gây nghiện.
Điều thực sự đáng lo ngại chính là những hợp chất hình thành từ quá trình đốt một điếu thuốc.

Trang thông tin về thuốc lá của chính phủ Canada ghi rõ: trong lá thuốc lá chỉ có khoảng 2500 chất, nhưng trải qua quá trình đốt chúng chuyển hóa thành 4000 chất. Bên cạnh đó, theo trang web của Hội ung thư Hoa Kỳ (ACS) thì trong 4000 chất trên có tới 70 chất có thể gây ra ung thư.

Thực tế, khói thuốc lá chứa 7.000 chất độc hóa học trong đó có hàng trăm chất cực độc và ít nhất 70 chất có thể gây ung thư…  Đó là axeton (chất tẩy trong thuốc sơn móng tay), amoniac (chất tẩy rửa sàn nhà và bồn vệ sinh), DDT/Dieldrin (thuốc trừ sâu), CO (khí thải ô tô), toluene (dung môi công nghiệp), methanol formaldehyde (chất để ướp xác chết)… Những chất này khi đi vào cơ thể sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thần kinh, mạch máu và nội tiết gây ra những bệnh tim mạch, giảm trí nhớ và các bệnh ung thư.

Khi nạp khói vào cơ thể, phần lớn chúng ta đã hít là các chất này, và không chỉ người hút mà những người xung quanh khi hít phải khói thuốc cũng phải chịu ảnh hưởng tương tự.

Ngoài nicotine, dưới đây là một số chất độc kinh hoàng có trong khói thuốc được các nhà khoa học chỉ ra:

• Hắc ín

 Nhựa thuốc lá hay còn gọi là hắc ín là sự tập hợp tên của hàng ngàn chất hoá học và phụ gia, được tạo thành bởi chất lắng lại của khói thuốc, có đặc điểm dính và dầy. Nhựa thuốc lá là một trong những sản phẩm phụ nguy hiểm nhất của khói thuốc lá, chứa rất nhiều chất gây ung thư.  
Khi khói thuốc được hít vào phổi, các chất nhựa lắng đọng và bám vào các khoang chứa khí của phổi. Sau một thời gian, các chỗ nhựa thuốc lá bám vào tạo thành ung thư và các bệnh về phổi.

• Carbon monoxide (khí CO)

 Khí CO có nồng độ cao trong khói thuốc lá và sẽ được hấp thụ vào máu, gắn với hemoglobine với ái lực mạnh gấp 20 lần oxy. Với người hút trung bình 1 bao thuốc mỗi ngày thì hàm lượng hemoglobine khử có thể tới 7-8%. Sự tăng hemoglobine khử làm chuyển dịch đường cong phân tách oxy-hemoglobine dẫn đến giảm lượng oxy chuyển đến tổ chức gây thiếu máu tổ chức và có lẽ góp phần hình thành các mảng xơ vữa động mạch. 

• Benzen

 Là một chất sinh ung thư được tìm thấy trong khói của dầu khí hay trong thuốc trừ sâu bọ. Chất này có nồng độ rất cao trong khói thuốc lá, lượng benzen tác động đến con người từ khói thuốc lá chiếm một nửa lượng benzen xâm nhập vào con người từ tất cả các nguồn.  

• Nitrosamines

 Là một chất gây ung thư rất mạnh có nhiều trong thuốc lá không khói, snuff và khói thuốc lá.

• Amoniac

Là một chất được sử dụng trong thuốc kích thich tăng trưởng và trong các sản phẩm tẩy rửa. trong sản xuất thuốc lá, chất này được sử dụng để tăng cường tác động gây nghiện của Nicotine.

• Formaldehyde

 Dung dịch dùng trong ướp xác. Chất này gây kích thích mũi, họng và mắt của người hút thuốc khi hít phải khói thuốc lá.

• Hydrogen Cyanide (HCN)

 Là chất ô nhiễm công nghiệp. Ở Mỹ trước đây, khi tử hình tội phạm, người ta sẽ nhỏ axit sunfuaric vào bình đựng muối xianua để khí HCN bay ra và tội phạm hít vào sẽ chết.

• Polycyclic aromatic hydrocarbon (PAH)

 Một chất gây ung thư tìm thấy trong dầu diesel và các sản phẩm đốt cháy khác.

• Các phân tử nhỏ trong khói thuốc lá
Khói thuốc lá chứa nhiều chất kích thích dạng khí hoặc dạng hạt nhỏ. Các chất kích thích này gây nên các thay đổi cấu trúc của niêm mạc phế quản dẫn đến tăng sinh các tuyến phế quản, các tế bào tiết nhầy và làm mất các tế bào có lông chuyển.
Các thay đổi này làm tăng tiết nhầy và giảm hiệu quả thanh lọc của thảm nhày-lông chuyển. Phần lớn các thay đổi này có thể hồi phục được khi ngừng hút thuốc.