Sầu riêng phát triển quá 'nóng', Bộ lại chỉ đạo khẩn

Công văn chỉ đạo gửi ngày 23/2 nêu rõ, cuối tháng 11/2022, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT đã có Chỉ thị về việc phát triển bền vững sản xuất cây sầu riêng, chanh leo. Tuy nhiên, cây sầu riêng vẫn đang có hiện tượng phát triển 'nóng' tại các địa phương thuộc vùng ĐBSCL, Đông Nam bộ và Tây Nguyên. 

Theo đó, người dân mở rộng diện tích trồng sầu riêng ở các vùng có điều kiện đất đai, sinh thái không phù hợp; phá cây cà phê, cây hồ tiêu trong vườn trồng xen sầu riêng; chuyển đổi đất lúa để trồng cây sâu riêng...

Việc tăng diện tích một cách ồ ạt, thiếu kiểm soát, theo phong trào, không theo định hướng, khuyến cáo của các cơ quan quản lý, cơ quan chuyên môn sẽ dẫn đến hậu quả khó lường, cung vượt quá cầu, dư thừa, dội chợ và nghiêm trọng hơn là tại các vùng không phù hợp như vùng nhiễm mặn, nhiễm phèn, vùng không chủ động được tưới, tiêu sẽ gây thiệt hại nghiệm trọng về năng suất và chất lượng sầu riêng của Việt Nam, Cục Trồng trọt cảnh báo.

Do đó, Cục Trồng trọt đề nghị Sở NN-PTNT các tỉnh, thành phố tập trung chỉ đạo các cơ quan chức năng, các doanh nghiệp, HTX, các hộ trồng sầu riêng nghiêm túc thực hiện Chỉ thị của Bộ trưởng về phát triển bền vững loại cây trồng này.

Đồng thời, tập trung tuyên truyền nhằm thay đổi thói quen, nhận thức sản xuất theo phong trào, theo số đông. Việc phát triển cây trồng nói chung và sầu riêng nói riêng cần theo định hướng thị trường, theo định hướng của các cơ quan quản lý. Thay vì tăng diện tích, sản lượng cần tổ chức lại sản xuất, liên kết sản xuất, chuẩn hóa quy trình sản xuất từ lúc canh tác, thu hoạch đến chế biến, vận chuyển, phân phối nhằm nâng cao giá trị gia tăng. 

Ngoài ra, Sở NN-PTNT các tỉnh, thành phố cần định hướng, tích hợp phát triển cây ăn quả trong quy hoạch tỉnh; đề xuất cơ chế, chính sách; thu hút doanh nghiệp đầu tư cơ sở chế biến liên kết với nông dân, HTX, tổ hợp tác xây dựng vùng trồng cây ăn quả tập trung; xây dựng mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói; áp dụng quy trình công nghệ canh tác tiên tiến, an toàn. 

Cục Trồng trọt cũng yêu cầu các địa phương tăng cường công tác quản lý, thanh tra, kiểm tra chất lượng giống cây sầu riêng; nâng cao chất lượng, đảm bảo an toàn thực phẩm; liên kết với doanh nghiệp đóng gói, chế biến, tiêu thụ, xuất khẩu; xây dựng thương hiệu và nâng cao giá trị và hiệu quả sản xuất. 

Tháng 7/2022 sầu riêng Việt Nam được xuất khẩu chính ngạch sang thị trường Trung Quốc. Nhờ đó, kim ngạch xuất khẩu riêng xuất khẩu sầu riêng trong năm 2022 tăng tới gần 137% so với năm 2021, đạt khoảng gần 421 triệu USD. 

Giá sầu riêng thu mua tại vườn cũng tăng mạnh nhờ xuất khẩu sang Trung Quốc thuận lợi. Đặc biệt, thời điểm cuối đầu năm 2023, giá loại quả này còn tăng vọt, lập kỷ lục lịch sử. Cụ thể, giá sầu Thái vọt lên 170.000-190.000 đồng/kg, Ri6 140.000-160.000 đồng/kg. Hiện giá sầu hạ nhiệt nhưng vẫn neo ở mức cao.

Thương lái vào tận vườn lùng mua từng quả, nhà vườn có sầu riêng bán dịp đầu năm nay trúng đậm tiền tỷ mỗi ha. Đây là nguyên nhân khiến nông dân các tỉnh phía Nam lại phá diện tích lúa, các cây trồng khác để chuyển sang trồng sầu riêng.

Tâm An