Sau 8 năm xây dựng nông thôn mới, Lai Châu thay đổi căn bản

Báo cáo “Kết quả giám sát chuyên đề về việc thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016 - 2020” của Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh Lai Châu cho thấy toàn diện bức tranh nông thôn mới trên địa bàn tỉnh.

Diện mạo nông thôn ở Lai Châu thay đổi căn bản.

Theo đó, sau 8 năm triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, bộ mặt nông thôn tỉnh Lai Châu đã có những thay đổi căn bản. Điển hình nhất là hệ thống cơ sở hạ tầng khu vực nông thôn được đầu tư cơ bản đồng bộ. Kinh tế nông thôn tiếp tục chuyển dịch theo hướng tăng dần giá trị, nâng cao chất lượng - hiệu quả sản xuất, nhất là các sản phẩm thế mạnh, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân. Trong đó, tỷ lệ hộ nghèo khu vực nông thôn, các xã nghèo giảm trung bình hàng năm từ 3 - 5%.

Từ năm 2012 đến nay, nhờ thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới, đời sống vật chất của người dân được bảo đảm, đời sống tinh thần cũng ngày càng phong phú. Các hoạt động văn hóa, thể thao quần ngày càng được đẩy mạnh; chất lượng giáo dục ngày càng tăng, phổ cập giáo dục tiếp tục được duy trì, giữ vững ở tất cả các xã; tình hình an ninh, trật tự xã hội ở khu vực nông thôn tiếp tục được giữ vững và ổn định; tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế ngày một tăng.

Cái được lớn nhất là nhận thức của người dân đã được nâng lên, họ đã chủ động, tích cực tham gia hiến đất, ngày công để thực hiện các tiêu chí nông thôn mới.

Nếu như hết năm 2016, toàn tỉnh Lai Châu mới đạt bình quân 11,9 tiêu chí/xã thì đến năm 2018 đã đạt xấp xỉ 14 tiêu chí/xã. Toàn tỉnh hiện có 29 xã đạt chuẩn nông thôn mới, thành phố Lai Châu hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới năm 2018 và huyện Tân Uyên đang phấn đấu đề nghị công nhận đạt huyện nông thôn mới vào năm 2020.

Bên cạnh công tác xây dựng nông thôn mới ở Lai Châu vẫn còn những tồn tại, hạn chế như công tác quy hoạch xây dựng nông thôn mới một số nơi chưa phù hợp, việc quản lý, thực hiện quy hoạch chưa bảo đảm theo quy định ở các hạng mục nghĩa trang, sân vận động, khu vui chơi, giải trí.

Cùng với đó, trong số 29 xã đã được công nhận nông thôn mơígiai đoạn 2015 - 2018 có 3 xã có tiêu chí trường học đạt thấp; 2 xã đang còn nhà tạm, dột nát là xã; 12 xã không duy trì được mức thu nhập bình quân đầu người theo lộ trình giai đoạn 2016 - 2021; tỷ lệ hộ nghèo ở một số xã còn cao, như xã Bản Bo 36%, Bản Giang 26%, Pú Đao 22%...

Việc thực hiện tiêu chí môi trường vẫn còn khó khăn, đơn cử như xã Nậm Loỏng (thành phố Lai Châu) đã về đích từ năm 2017 nhưng đến nay tiêu chí môi trường đang khiến xã này có nguy cơ quay về vạch xuất phát.

Theo đánh giá của Đoàn giám sát, bên cạnh yếu tố địa hình bị chia cắt, điều kiện kinh tế khó khăn thì thói quen sinh hoạt cùng quan niệm lạc hậu trong đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số chính là yếu tố khiến nhiều địa phương không thể thực hiện hiệu quả tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới.

Việc thu hút các doanh nghiệp, Hợp tác xã đầu tư vào nông nghiệp xây dựng chuỗi liên kết trong sản xuất nông nghiệp còn hạn chế; nông nghiệp sạch, nông nghiệp sinh thái, hữu cơ và nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao chậm phát triển. Đó cũng là một trong những thách thức trong thực hiện tiêu chí về tổ chức sản xuất của các xã, đặc biệt là các xã vùng sâu, vùng xa.

Để hoàn thành mục tiêu đến hết năm 2019, bình quân tiêu chí nông thôn mới đạt 14,76 tiêu chí/xã, toàn tỉnh có 36 xã đạt chuẩn nông thôn mới, không còn xã nào dưới 5 tiêu chí; đến năm 2020 bình quân tiêu chí nông thôn mới đạt 15,5 tiêu chí/ xã, 38 xã đạt chuẩn nông thôn mới. Đoàn giám sát đề nghị UBND tỉnh rà soát kế hoạch thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016 - 2020. Từ đó, có lộ trình cụ thể để hướng dẫn các huyện, xã tổ chức triển khai thực hiện.

UBND tỉnh cần sớm phân bổ nguồn vốn và chỉ đạo sử dụng có hiệu quả các nguồn vốn của chương trình xây dựng nông thôn mới, hạn chế tình trạng chuyển nguồn. Ưu tiên bố trí vốn cho huyện Tân Uyên để xây dựng huyện đạt chuẩn nông thôn mới và các xã đã công nhận có tiêu chí chưa đạt so với quy định.

Trong thực hiện các tiêu chí liên quan đến tổ chức sản xuất, Đoàn giám sát đề nghị UBND tỉnh cần sớm hoàn thiện cơ chế, chính sách nhằm đẩy mạnh thu hút đầu tư vào lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp. Bởi, những chính sách này chính là đòn bẩy để các địa phương đẩy mạnh thu hút các doanh nghiệp, Hợp tác xã đầu tư vào nông nghiệp xây dựng chuỗi liên kết trong sản xuất nông nghiệp, từ đó nâng cao giá trị kinh tế, gia tăng thu nhập cho nông dân....