Lỗ hổng lớn trong hướng nghiệp: 'Có người 40 tuổi vẫn loay hoay chọn lại nghề'

Các giáo viên cho biết không ít học sinh lớp 12, sắp tốt nghiệp vẫn chưa biết bản thân muốn theo đuổi ngành nghề gì. Thậm chí, có những người đến 30 – 40 tuổi liên tục phải chọn lại ngành nghề.

Tại workshop “Tam giác hướng nghiệp hiệu quả 2023” diễn ra mới đây ở Hà Nội, bà Nguyễn Thị Thu, Phó Hiệu trưởng Trường THPT Chuyên Nguyễn Tất Thành (Yên Bái), nhắc tới câu chuyện nhiều học sinh lớp 12 sắp tốt nghiệp nhưng vẫn chưa biết bản thân mong muốn theo đuổi ngành nghề gì.

Thậm chí, có những người đến 30 – 40 tuổi vẫn không biết mình thích gì và liên tục phải chọn lại ngành nghề.

Từng có nhiều năm đồng hành cùng học trò bậc THPT trong quá trình tư vấn hướng nghiệp, bà Thu cho rằng để đến cấp 3 mới hướng nghiệp cho học sinh là quá muộn.

“Việc hướng nghiệp cho học sinh cần thực hiện càng sớm càng tốt, thậm chí nên bắt đầu từ bậc mầm non, thông qua việc giới thiệu các ngành nghề cơ bản của cha mẹ hay những người xung quanh”.

Sau đó, lên cấp 2, học sinh cần có những trải nghiệm nghề nghiệp để bắt đầu quá trình khám phá bản thân. Điều này có thể thông qua các hoạt động trao đổi cùng chuyên gia, đi đến các trường đại học, doanh nghiệp để trải nghiệm ngành nghề…

Khi biết được năng lực, sở thích cùng với sự định hướng từ cha mẹ, thầy cô, học sinh sẽ đưa ra được sự lựa chọn tốt nhất cho bản thân. Sự lựa chọn này cần đáp ứng 3 yếu tố gồm: ngành nghề đam mê; ngành nghề phù hợp với năng lực, sở trường của bản thân và là ngành nghề đang phát triển theo xu thế xã hội.

Theo bà Thu, việc chọn sai ngành có thể chọn lại. Nhưng với điều kiện kinh tế của nhiều gia đình hiện nay, việc chọn lại có thể sẽ rất đắt đỏ, gây lãng phí thời gian và tuổi trẻ không cần thiết.

 Học sinh tham gia hội thảo hướng nghiệp


Đồng tình với quan điểm này, PGS.TS Nguyễn Phú Khánh, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Phenikaa, cho rằng ngay từ bậc mầm non, trẻ đã bắt đầu có những sở thích về nghề nghiệp. Đến tiểu học, trẻ bắt đầu tìm hiểu về nghề nghiệp của những người xung quanh.

Lên cấp 2, học sinh đã tìm ra những ngành nghề mình thích, dù chưa chắc đã phù hợp. Ví dụ, có những em thích làm phi công nhưng lại hay chóng mặt, hay có em thích ngành y nhưng lại sợ máu…

“Cho nên, việc hướng nghiệp cần phải thực hiện từ sớm, để học sinh có thời gian tìm hiểu ngành nghề nào phù hợp nhất với sở thích, năng lực của mình”, PGS.TS Khánh nói.

Theo ông Khánh, không phải bậc THPT, đến lớp 9 mới hướng nghiệp cũng đã là rất muộn.

“Khi vào lớp 10, các em phải đưa ra lựa chọn phân ban. Vì thế, việc hướng nghiệp cần phải làm sớm và hiệu quả để đến lớp 9, sau một khoảng thời gian tìm hiểu, các em đã biết mình muốn gì và chọn được phân ban phù hợp”, ông Khánh nói.

PGS.TS Chu Cẩm Thơ, Đồng sáng lập Mạng lưới Quản lý Giáo dục không biên giới, Phó Tổng thư ký Hội Khoa học tâm lý - Giáo dục Việt Nam, cũng chia sẻ về những khó khăn trong công tác hướng nghiệp cho học sinh.

Theo bà Thơ, một trong những nhiệm vụ quan trọng của quá trình giáo dục phổ thông là định hướng nghề nghiệp cho nguồn nhân lực tương lai. Ở những cấp học nhỏ, cần tích hợp hướng nghiệp vào các nội dung giáo dục khác, trong đó tập trung vào sự trải nghiệm.

Đến cuối cấp THCS, các hoạt động hướng nghiệp cần thực hiện chuyên sâu hơn và phải thực hành ở một số mô hình doanh nghiệp, trường nghề để học sinh định hình rõ nét về giá trị của nghề và sự phù hợp của bản thân.

Theo bà Thơ, sứ mệnh của trường nghề, cao đẳng, đại học lúc này, bên cạnh chương trình đào tạo phải hình thành chương trình trải nghiệm cho những học sinh chuẩn bị vào trường.

Tuy nhiên, bà Thơ nhìn nhận, thực tế môi trường để học sinh trải nghiệm về nghề nghiệp hiện nay còn rất thiếu; thậm chí các trường còn lúng túng và chưa sẵn sàng đón học sinh phổ thông đến trải nghiệm. Ngoài ra, trong hầu hết các trường phổ thông hiện nay cũng chưa có trường nào bồi dưỡng cho giáo viên về trong công tác định hướng nghề nghiệp cho học sinh.

“Chúng ta chỉ mải tập trung vào nguyện vọng nghề nghiệp mà quên mất thái độ, kỹ năng, kiến thức và sự am hiểu mới tạo nên lựa chọn nghề nghiệp phù hợp.

Vì thế mới xảy ra tình trạng, khi được hỏi về nguyện vọng của học sinh, sự lựa chọn của nhiều em khi ấy lại phụ thuộc vào bố mẹ chọn ngành gì, thậm chí là… xem bói để biết mình hợp ngành gì chứ không có bất cứ trải nghiệm, hình dung nào về nghề nghiệp ấy”, bà Thơ nói.

Thúy Nga

Từ nghe tiếng Anh bập bõm, nam sinh bứt phá lọt top 1 thế giới kỳ thi của Cambridge

Những ngày đầu học tại ngôi trường mới, Đăng gặp khó khăn vì vốn tiếng Anh ít ỏi, không thể theo kịp các bài học trên lớp. Tự động viên và đặt ra mục tiêu để cố gắng, Đăng dần cải thiện thành tích, bứt phá và lọt top 1 thế giới kỳ thi của Cambridge.

‘Kẻ trộm lương thiện’ trong trí nhớ của người thầy 75 tuổi

Với thầy Khang, dạy học, dạy kiến thức là điều bắt buộc, nhưng điều quan trọng hơn chính là dạy cách làm người, dạy cách sống, cách đối nhân xử thế.

Cô giáo 'làm mới' những đứa trẻ ngỗ ngược, lầm lỡ

Bằng tâm huyết và trách nhiệm, Đại úy Lê Thị Hồng Lụa, giáo viên Trường Giáo dưỡng số 2 (Bộ Công an) đã giúp nhiều trẻ vị thành niên ngỗ ngược, lầm lỡ thay đổi nhận thức, sống hướng thiện.

Trao tặng 230 xe lăn, hơn 600 suất học bổng cho học sinh nghèo vượt khó

Trong khuôn khổ CSR Day lần thứ 2, Ban tổ chức đã trao tặng 230 xe lăn cho người khuyết tật và 630 suất học bổng cho các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn vươn lên trong học tập.

Nữ giáo sư trẻ nhất ngành y quê Thái Bình, học đại học nổi tiếng trong nước

Chị Trịnh Thị Diệu Thường là tân giáo sư trẻ nhất ngành y năm 2024, hiện làm việc tại Bộ Y tế. Chị quê ở Thái Bình, được đào tạo hoàn toàn trong nước.

Con đứng nhất lớp, học thêm tốn gấp 10 lần học chính, mẹ vẫn lo bị tụt phía sau

Khi thấy những đứa trẻ học thêm tối ngày, nhiều người chỉ trích bố mẹ đặt quá nhiều áp lực mà không biết chúng tôi đang vừa phải gồng gánh kiếm tiền nuôi dạy, vừa 'cân' sức khỏe tinh thần, thể chất và lối vào tương lai của con.

'Hiệu trưởng phải chịu trách nhiệm khi giáo viên bị phát hiện dạy thêm'

Nhiều ý kiến cho rằng nên có quy định hiệu trưởng sẽ phải chịu trách nhiệm khi giáo viên bị phát hiện dạy thêm. Việc này cũng cần được áp dụng cho tất cả các trường học trên toàn quốc.

Học sinh thiết kế phần mềm ứng dụng cảnh báo trẻ gặp nguy hiểm

Với ứng dụng thông minh cảnh báo tình huống nguy hiểm ở trẻ em và phụ nữ, đội thi Supernova từ Trường THPT Chuyên Lê Quý Đôn - Đà Nẵng đã giành giải nhất cuộc thi Solve for Tomorrow 2024.

Cô giáo xin mua laptop không được giảng dạy đến hết năm học

Cô giáo xin mua laptop ở Trường Tiểu học Chương Dương, quận 1, TPHCM không được đứng lớp giảng dạy từ nay đến hết năm học 2024-2025.

'Nhìn thầy cô từ chối miễn học phí cho con, nhân viên trường học càng tủi’

"Trong trường học đâu chỉ có nhà giáo, chúng tôi - nhân viên văn thư, kế toán... cũng cống hiến, có khi một lúc phải kiêm vài nhiệm vụ, lương bèo bọt, không phụ cấp, nhưng lại bị 'quên' trong đề xuất miễn học phí của Bộ GD-ĐT", một độc giả bày tỏ.

Đang cập nhật dữ liệu !