Mũi không ngửi thấy mùi chưa chắc đã mắc Covid-19

Bỗng nhiên mất mùi

Chị N.L.A (Cầu Giấy, Hà Nội) cho biết, hai hôm nay, chị bỗng nhiên bị mất khứu giác, mũi “điếc đặc” không ngửi thấy bất cứ mùi gì.

“Cơ thể tôi hoàn toàn bình thường - không sốt, không đau rát họng. Nhà tôi cũng chưa có ai mắc Covid-19. Liệu tôi đang có biểu hiện của mắc Covid-19 hay không? Tôi cần làm gì để xác định chính xác tình trạng bệnh của mình?”, chị L.A băn khoăn.

Trao đổi với phóng viên về tình huống này, PGS.TS BS chuyên khoa tai mũi họng Phạm Thị Bích Đào (BV ĐH Y Hà Nội) cho biết, mất ngửi có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau như: cảm lạnh, cúm... gây viêm nhiễm; do polyps hoặc các nguyên nhân gây tắc nghẽn vùng tiếp nhận mùi, tổn thương thần kinh ngửi, hoặc vùng vỏ não đảm nhận chức năng phân tích mùi...; các dị hình của cuốn mũi và vách ngăn, lệch vách ngăn của mũi cản trở luồng khí mang mùi vào vùng tiếp nhận của các đầu mút thần kinh ngửi.

Mũi điếc không ngửi thấy mùi, chưa chắc đã mắc Covid-19

Mất ngửi cũng có liên quan đến người mắc bệnh tiểu đường, hút thuốc lá, béo phì, tăng huyết áp…

Vẫn theo chuyên gia đầu ngành tai mũi họng, mất ngửi cũng có thể do một số loại thuốc gây ra, chẳng hạn như thuốc kháng sinh và thuốc kháng histamine. Một số loại thuốc ức chế quá trình gắn kết phân tử mùi lên thụ thể ở các tế bào thần kinh khứu giác của niêm mạc mũi và truyền tín hiệu lên não, ngăn chặn sự gắn kết các phân tử mùi lên các thụ thể của tế bào thần kinh khứu giác, gây ra tác dụng phụ giảm khứu giác.

“Đặc biệt, mất ngửi cũng là một trong những triệu chứng thường gặp của Covid-19”, PGS. TS  Bích Đào nhấn mạnh.

Để xác định chính xác về việc bạn L. A có mắc Covid-19 hay không, thì chỉ cần thực hiện test (nhanh, PCR). Hiện việc này có thể thực hiện ngay tại nhà do cá nhân tự lấy (test nhanh) hoặc qua các dịch vụ của các cơ sở y tế được phép.

Lý giải thêm về hiện tượng mất ngửi, PGS. TS Bích Đào cho rằng bình thường, mũi người có chừng 100 triệu tế bào thần kinh để ngửi và khoảng 1.000 gen khác nhau nằm trong các tế bào cảm thụ khứu giác này. Mỗi thụ thể thần kinh chỉ phân tích, tiếp nhận một số mùi nhất định. Tín hiệu điện từ thụ thể khứu giác sẽ được chuyển về não bộ để xác định được mùi hương của sự vật.

“Chứng mất ngửi có thể tiến triển từ từ hoặc đột ngột. Một số bệnh nhân đến với chúng tôi nói rằng thực sự họ cũng không biết họ mất ngửi từ lúc nào mà tự nhiên gần đây họ không thấy mùi thức ăn từ trong bếp bay ra hoặc khi họ nấu… hoặc tự nhiên phát hiện là mùi nước hoa mình dùng hết hạn hay sao mà chẳng thấy mùi gì, rồi mùi hương của người mình yêu tại sao mình không thấy nữa? Tại sao? Tại sao?… và sau rất nhiều lần tự hỏi “tại sao” đó họ mới quyết định đi khám bác sĩ”, PGS. TS Bích Đào cho hay.

Theo PGS. TS Bích Đào, trong hầu hết các trường hợp, khứu giác có thể được phục hồi bằng việc điều trị nguyên nhân gây mất ngửi. Ví dụ, nếu bạn bị viêm xoang, thì việc điều trị viêm xoang có thể giúp bạn ngửi được trở lại. Nếu mất ngửi do thuốc, việc dừng hoặc thay thế thuốc sẽ có tác dụng lấy lại khứu giác của bạn. Nếu bạn bị polyp mũi hoặc một dạng tắc nghẽn khác, có thể cần thiết phải phẫu thuật.

Do đó, để đưa ra hướng điều trị thích hợp thì việc xác định nguyên nhân là rất quan trọng.

Việc điều trị chứng mất ngửi tùy thuộc vào nguyên nhân. Hiện tại vẫn chưa có cách chữa trị dứt điểm chứng mất ngửi bẩm sinh. Các trường hợp mất ngửi mắc phải như: mất ngửi do viêm mũi xoang, do polyp mũi, do thuốc,… khứu giác của bạn sẽ hồi phục khi các nguyên nhân này được giải quyết.

“Để giảm nguy cơ bị mất ngửi, bạn nên điều trị sớm và đúng viêm mũi xoang, polyp mũi… Nên có ý thức tránh hóa chất và môi trường độc hại đặc biệt không hút thuốc lá”, PGS. TS Bích Đào nêu.

Mất ngửi do Covid-19 bao lâu mới phục hồi?

Riêng đối với chứng mất ngửi do mắc Covid-19, đây là một trong những dấu hiệu theo PGS. TS Bích Đào là thường gặp với người bệnh.

“Bác sĩ có thể nghĩ tới tình trạng nhiễm Covid-19 trong các trường hợp mất ngửi xuất hiện đột ngột, đi kèm với mất vị giác ở những bệnh nhân không có biểu hiện chảy mũi, ngạt tắc mũi rõ ràng…

Những người bị mất ngửi do Covid-19 thường phục hồi khứu giác trong khoảng 2-3 tuần, thời gian phục hồi có thể khác nhau tùy trường hợp.

Theo một nghiên cứu, bệnh nhân Covid-19 kèm theo chứng mất ngửi có diễn tiến bệnh nhẹ hơn những bệnh nhân Covid-19 không có chứng mất ngửi”, PGS. TS Bích Đào nhấn mạnh.

Bổ sung thêm, bác sĩ Trương Hữu Khanh, chuyên gia dịch tễ học, nguyên Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng I cho rằng mất khứu giác và vị giác là dấu hiệu bạn đã sắp khỏi bệnh và hầu hết các trường hợp triệu chứng này sẽ tự khỏi sau 7 đến 10, đôi khi là 2 tuần.

Thông thường, khoảng 90% các bệnh nhân sẽ thoát khỏi tình trạng mất khứu giác và vị giác trong vòng 4 tuần sau khi mắc. Trong một nghiên cứu và khảo sát với máy đo khách quan, tỷ lệ này thấp hơn đôi chút. Cụ thể hơn, tỉ lệ mất khứu giác lâu hơn 2 tháng là 15%, và lâu hơn 6 tháng là 5%.

Do đó, luyện tập "ngửi" là một phương pháp được sử dụng phổ biến để lấy lại khứu giác và vị giác sau khi mắc Covid-19 cho bệnh nhân bị mất mùi kéo dài. Quá trình này thường kéo dài và đòi hỏi sự kiên trì của bệnh nhân và bác sĩ để có kết quả tốt nhất.

Đối với phương pháp này, bệnh nhân sẽ lần lượt ngửi 4 mùi hương đậm thường gặp trong cuộc sống, thường là hương hoa (hoa hồng), trái cây (chanh), chất thơm (đinh hương) và bạc hà.

Mỗi mùi hương sẽ cần ngửi 15 đến 20 giây, vừa ngửi vừa cố gắng tưởng tượng và nhớ lại mùi hương ấy, thực hiện 2 đến 3 lần/ngày, liên tục trong 3 đến 6 tháng hoặc 1 năm tùy vào tình trạng người bệnh. Phương pháp này giúp kích thích dây thần kinh khứu giác, gợi nhớ về mùi hương.

N. Huyền