Hoạt động trốn thuế, rửa tiền từ các “thiên đường thuế”!
![]() |
Tiểu bang Daleware (Hoa Kỳ)
Là nơi đăng ký kinh doanh của khoảng 50% tập đoàn lớn nhất thế giới, được xem là một “thiên đường thuế” đối với các doanh nghiệp ngay trên đất Mỹ.
Theo đó, hàng loạt tập đoàn lớn, doanh nghiệp nhỏ và rất nhiều “doanh nghiệp ma” đã tìm đến Delaware với hy vọng được hưởng mức thuế thấp, né quy định điều tiết… Ngoài những doanh nghiệp hoạt động hợp pháp, giới chức địa phương tại Delaware rất lo ngại về khả năng đây sẽ là nơi “hút” thì có không ít tội phạm buôn ma túy, tham nhũng và rửa tiền bởi việc thành lập một “công ty ma” nhằm làm vỏ bọc, che chắn các hoạt động phi pháp ở đây vô cùng dễ dàng.
Hiện, Delaware đứng đầu trong danh sách “thiên đường thuế” tại Mỹ cũng như ở nước ngoài. Tính đến nay, có khoảng hơn 50% tập đoàn lớn trên thế giới đăng ký kinh doanh tại Delaware. Vì Delaware giúp cho các công ty ẩn danh tốt nhất, điều mà nhiều “thiên đường thuế” khác ở nước ngoài không làm được.
Quần đảo Virgin thuộc Anh (BVI)
Quần đảo Virgin thuộc Anh (BVI), là một trong những “thiên đường thuế” nổi tiếng và áp đảo về FDI vào Việt Nam khi đứng vị trí thứ 5 trong tổng số 58 quốc gia và vùng lãnh thổ có dự án đầu tư tại Việt Nam.
BVI hiện nay là một trong những “thiên đường thuế” trên thế giới vì nhiều lý do. Trước hết là do chính sách thuế rất “mở”. Theo đó, công ty tại BVI và cổ đông không phải chịu bất kỳ khoản thuế nào đánh vào thu nhập công ty, vào cổ phần, chứng khoán hay lợi nhuận từ việc chuyển nhượng cổ phần hay cổ tức. Ngoài ra, cũng không có bất kỳ loại thuế nào đánh vào tài sản thừa kế hay tài sản tặng từ cổ đông hay của công ty cho một bên thứ ba.
Vì vậy đã có rất nhiều quan ngại về hoạt động không hợp lệ của các doánh nghiệp tại BVI, như: hoạt động về rửa tiền hoặc tài trợ khủng bố, trốn thuế, chuyển giá, thao túng và lừa đảo.
Quần đảo Bermudal
Là một quần đảo nhỏ nhưng lại được gọi là “thiên đường thuế” Bermudal bởi đây là địa chỉ đăng ký kinh doanh được các công ty Mỹ ưa thích. Do Bermunda áp dụng thuế suất ưu đãi, trong khi hoạt động thực tế vẫn duy trì trên đất Mỹ. Ngoài ra, Bermuda cũng không đánh thuế thu nhập cá nhân. Hiện tại, Bermudal được 11/35 công ty tái bảo hiểm hàng đầu thế giới đăng ký trụ sở tại đây. Có hơn 15,000 công ty quốc tế được miễn thuế.
Cayman Islands
Cũng là quần đảo nhỏ và được xem là một trung tâm tài chính lớn trên thế giới bởi số doanh nghiệp nhiều hơn số dân sinh sống trên đảo. Cayman nổi tiếng vì mức độ bảo mật thông tin cao và thuế suất thấp.
Vina Capital, IndochinaCapital, Mekong Capital, Quỹ đầu tư Manulife, Saigon Asset Management Corporation đều là những công ty quản lý quỹ hoạt động mạnh tại Việt Nam đến từ Cayman.
Quần đảo Cayman là điểm đến hấp dẫn của những người giàu có. Một phần vì nơi này không có thuế thu nhập cá nhân, thuế thặng dư vốn hay những khoản đóng góp bắt buộc cho an sinh xã hội. Quần đảo Cayman là một trung tâm tài chính quốc tế lớn với các lĩnh vực chủ chốt là ngân hàng, thành lập quỹ đầu cơ và đầu tư, sản phẩm chứng khoán hóa, bảo hiểm nội bộ…. Quần đảo này gồm 279 ngân hàng và 40 trong số 50 ngân hàng lớn nhất thế giới đều có chi nhánh tại Cayman.
Thụy Sỹ
Năm 1934, Quốc hội Thụy Sỹ đã thông qua Bộ luật ngân hàng đầu tiên ở phương Tây – trong đó hệ thống hóa các quy định về tính bảo mật và xử lý vi phạm. Luật này quy định: Các ngân hàng Thụy Sỹ đều phải thực hiện chế độ mật mã để bảo đảm giữ bí mật tuyệt đối cho khách hàng. Bất cứ người nước ngoài hoặc chính phủ nước ngoài nào, thậm chí cả Nguyên thủ quốc gia, Thủ tướng, Chính phủ và Toà án của Thụy Sỹ, đều không có quyền can thiệp, điều tra và xử lý tiền gửi tại ngân hàng Thụy Sỹ của bất cứ người nào, dù họ là người không có quốc tịch Thụy Sỹ, trừ phi có đủ chứng cứ để chứng minh người gửi tiền có hành vi phạm tội.
Tại Thụy Sỹ có luật chống rửa tiền, các ngân hàng không được tham gia chuyển ngân lậu hay có liên quan đến tội phạm. Luật pháp nước này quy định chi tiết trường hợp nào thì bí mật ngân hàng phải được hé mở một phần.
Việc các ngân hàng của Thụy Sỹ giữ bí mật tuyệt đối, không cung cấp thông tin của khách hàng cho bất cứ tổ chức hay cá nhân nào, kể cả tòa án, đã làm cho nhiều ngân hàng của Thụy Sỹ trở thành nơi gửi gắm tài sản cho nhiều đại gia trên thế giới.
Ngày 1/7/2008, tòa án Florida (Mỹ) đã tiến hành điều tra trên phạm vi rộng với một danh sách các công dân Mỹ có tài khoản ở ngân hàng UBS Thụy Sỹ. Mỹ cáo buộc UBS giúp 52.000 khách hàng Mỹ che giấu khoảng 20 tỷ USD, giúp họ trốn một khoản thuế 300 triệu USD mỗi năm trong thời gian từ 2002 - 2007.
Năm 2009, UBS chấp nhận nộp phạt 780 triệu USD, công bố thông tin và số tiền gửi của một số khách hàng Mỹ sau khi giúp họ gửi tiền và tránh khai báo thuế ở Mỹ, đồng thời cũng ngừng cung cấp dịch vụ cho khách hàng có tài khoản không rõ ràng.
Năm 2011, 11 ngân hàng của Thụy Sỹ đã bị Mỹ đưa vào danh sách điều tra. Ngày 2/2/2012, Bộ Tư pháp Mỹ ra thông cáo buộc tội Wegelin - ngân hàng tư nhân lâu đời nhất Thụy Sỹ, giúp cho nhiều công dân giàu có của Mỹ trốn thuế đối với ít nhất 1,2 tỷ USD giấu trong các tài khoản bí mật. Đây là lần đầu tiên một ngân hàng nước ngoài bị Mỹ buộc tội che giấu hành vi trốn thuế của công dân Mỹ. Chính phủ Mỹ cũng đã phong tỏa hơn 16 triệuUSD tại ngân hàng ủy quyền của Wegelinở Mỹ.
Dưới sức ép từ dư luận nhiều nước, đặc biệt là Mỹ, Liênminh châu Âu, tới nay Thụy Sỹ đã buộc phải đưa ra cam kết sẽ hợp tác chặt chẽ hơn với các nước để điều tra những trường hợp nghi ngờ trốn thuế và hơn thế nữa, đó là ngăn chặn các dòng tiền bẩn tuồn vào hệ thống ngân hàng nước này.
Singapore
Đảo quốc này cũng được mệnh danh “thiên đường trốn thuế” cho giới siêu giàu và triệu phú đến sinh sống. Quốc gia này có luật ngân hàng rất bí mật, đánh thuế thấp và là trung tâm tài chính hàng đầu châu Á.
Hồng Kông
Là “thiên đường thuế” cho các công dân và doanh nghiệp Anh. Hồng Kông đem tới cho những ai có nhu cầu trốn thuế sự bảo mật thông tin và các doanh nghiệp mức thuế suất đáng mơ ước.
Việt Nam cam kết tuân thủ FATCA
Để ngăn chặn các “thiên đường thuế”, tại Mỹ, vào tháng 3/2010, Tổng thống Mỹ đã ban hành đạo luật tuân thủ thuế nước ngoài (FATCA) nhằm ngăn chặn hoạt động trốn thuế ở Mỹ bằng cách che giấu tài sản hoặc không khai báo các tài khoản ngân hàng ở nước ngoài.
Theo đó, FATCA yêu cầu các định chế tài chính nước ngoài, bao gồm ngân hàng, các công ty môi giới chứng khoán, quỹ đầu tư rủi ro, quỹ hưu trí, công ty bảo hiểm, quỹ tín thác... báo cáo trực tiếp với nhà chức trách Mỹ về tất cả cá nhân và pháp nhân Mỹ có tài sản ở đó.
Từ đó đến nay, mỗi năm, FATCA cũng đều yêu cầu các định chế tài chính nước ngoài báo cáo thường niên tên và địa chỉ của mỗi khách hàng Mỹ cho cơ quan thuế vụ liên bang, nếu không tuân thủ có thể sẽ bị Mỹ trừng phạt, bao gồm cấm hoạt động ở Mỹ. Ngoài ra, FATCA cũng yêu cầu mọi công dân và người có thẻ xanh của Mỹ sở hữu tài sản trên 50.000 USD ở nước ngoài phải khai báo tài sản theo một mẫu khai báo riêng.
Ở Việt Nam, Thủ tướng Chính phủ đã chấp thuận chủ trương cam kết tuân thủ FATCA dưới hình thức: Chính phủ Việt Nam ký kết Hiệp định song phương với Chính phủ Hoa Kỳ theo mô hình IGA 1B.
Theo mô hình này, các tổ chức tài chính ở Việt Nam sẽ báo cáo thông tin theo quy định của FATCA cho một cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam. Trên cơ sở thông tin báo cáo từ các tổ chức tài chính, cơ quan có thẩm quyền sẽ phân tích và chuyển giao cho IRS.
Các tổ chức tài chính ở Việt Nam phải tuân thủ FATCA được xác định bao gồm các TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài hoạt động tại Việt Nam, CTCK, công ty quản lý quỹ, DN bảo hiểm.
Đồng thời, Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng cũng đã ban hành công văn khuyến nghị các TCTD và chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam chủ động đăng ký mã GIIN và thực hiện báo cáo NHNN sau khi hoàn thành việc đăng ký và được cấp mã GIIN. Đến thời điểm hiện nay, nhiều TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam đã đăng ký thành công mã số GIIN với IRS.