Hạ lãi vay xuống 15%: DN nhỏ bị loại khỏi cuộc chơi?

Duy trì lãi vay 15%/năm ít nhất 1 năm

Thống kê của NHNN chi nhánh Hà Nội, tới ngày 20/7 hầu hết các 12 NH trên địa bàn và 8 tổ chức tín dụng đã lùi lãi suất các khoản vay cũ về mức 15%, đặc biệt có những NH chấp hành rất nghiêm túc như Vietcombank, BIDV… đã lùi trước thời hạn Thống đốc yêu cầu. Tuy nhiên, vẫn còn những tổ chức tín dụng thực hiện chưa nghiêm túc. “Cố gắng trong tháng 7 này tất cả các NH trên địa bàn thủ đô sẽ kéo mức lãi vay cũ về 15% theo chỉ thị của Thống đốc NHNN” – bà Nguyễn Thị Mai Sương – Giám đốc NHNN chi nhánh Hà Nội cho biết.

Mức lãi suất cho vay 15% sẽ duy trì ít nhất trong 1 năm tới, thậm chí có thể giảm khi điều kiện vĩ mô cho phép

Thực tế này được ông Trần Anh Vương – Chủ tịch HĐQT Công ty Thép Bắc Việt làm rõ hơn. Theo ông Vương, bản thân DN ông đã nhận được “trát” từ NH mời DN tới trao đổi lại về các khoản hợp đồng vay tín dụng lãi suất cao trước đây. Nhưng, đáng buồn là tới thời điểm này hơn 650 DN hội viên của Hội DN trẻ vẫn chưa nhận được thông tin về mức giảm lãi suất lần này. Có chăng chỉ có một vài DN nhận được nhưng phải đến hết tháng 7 mới biết được giảm bao nhiêu vì lãi suất thường trả cuối tháng.

Đáng nói, hầu hết số hội viên của Hội DN trẻ đều là các DN nhỏ và vừa, và đương nhiên, trong trường hợp này có vẻ như “NH đang loại DN nhỏ ra khỏi cuộc chơi”.

Cùng chung bức xúc, ông Đỗ Hà Nam – Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty Intimex nói, là DN lớn nên công ty ông có “quyền” được chọn NH để đi vay, nhưng ông cũng cảm thấy “ngán ngẩm” vì NH cứ “sáng nay chiều mưa”, sáng nói cho vay, chiều nói thu hồi vốn. Một sự thật được ông Nam chia sẻ, là sau một khoảng thời gian các NH ồ ạt thành lập, đưa ra những cơ chế rất thoáng để mời chào DN vay, nhưng sau phát sinh rủi ro thì NH lại khép chặt cửa với DN, không phân biệt DN tốt hay xấu, khách hàng quen thân hay không…

Đến nỗi, để tránh rủi ro cho DN, bản thân ông Nam cũng không dám “vay chung một rọ”, chia nhỏ các khoản vay tại mỗi NH một ít, tránh trường hợp NH “giận hờn, cắt rụp cái không cho vay nữa thì DN biết kêu ai”.
Có mặt tại buổi đối thoại, chia sẻ với những khó khăn mà cộng đồng DN đang phải đối mặt, Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình khẳng định, dù chỉ thị đưa lãi suất các hợp đồng tín dụng cũ về 15%/năm chỉ là khuyến nghị của NHNN, nhưng chắc chắn lãi suất này sẽ ổn định ít nhất một năm.

Thống đốc cũng chia sẻ: “Nếu để nói bắt buộc NH phải hạ lãi suất xuống dưới 15%/năm theo quy định nào của pháp luật thì không có. Tuy nhiên thông qua đề nghị của NHNN thì hầu hết các NHTM đều đã cam kết cố gắng để hạ lãi suất”.

Bài học nhãn tiền về điều hành tiền tệ thời gian qua cũng được người đứng đầu NHNN nhắc nhớ, khi lạm phát cao thì chính sách tiền tệ thắt chặt, rồi lại nới lỏng khi lạm phát xuống… “Cái khó của chúng ta chính là trị bệnh nhưng chưa trị tận gốc, nên căn bệnh kéo dài dai dẳng và có thể bùng phát bất cứ lúc nào. Nên điều hành tiền tệ phải hết sức thận trọng, linh hoạt, đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô. Nếu lãi suất xuống thấp quá, tôi cũng phải nói thật là chúng ta lại nới lỏng chính sách tiền tệ, đồng nghĩa tăng trưởng tín dụng sẽ rất cao. Song hệ lụy là tiền ra nhiều hơn, nhiều DN yếu kém cũng tiếp cận tín dụng dẫn đến nợ quá hạn, tiềm ẩn rủi ro. Do vậy, mục tiêu chống lạm phát đặt lên hàng đầu và phải có bước đi chứ không thể nóng vội”- ông Bình nói.

Người đứng đầu NHNN cũng cam kết với DN lãi suất sẽ ổn định ở mức 15%/năm và cố gắng xuống thấp hơn trong ít nhất 1 năm để các doanh nghiệp dự báo được và xây dựng kế hoạch sản xuất kinh doanh phù hợp.
“Mức lạm phát nếu cứ duy trì ổn định ở 6-7%/năm như hiện tại thì chắc chắn mức lãi suất cho vay 15% vẫn sẽ được duy trì. Thậm chí, có thể kéo giảm hơn nữa nếu điều kiện vĩ mô cho phép” – Thống đốc Bình nhấn mạnh.

NH cũng “ngại” tài sản đảm bảo

Lãnh đạo Công ty Lexim cho biết thêm, bản thân DN được đánh giá là tốt, chưa chậm trả nợ NH một ngày nào, thế nhưng vừa rồi nộp hồ sơ vay Vietinbank kế toán công ty liên tục phải bổ sung hồ sơ. “Chờ trực hơn một tháng trời hồ sơ vay vẫn chưa được duyệt, với DN tốt có đầy đủ tài sản thế chấp, phương án kinh doanh tốt đã thế, không hiểu với các DN khác thì sẽ ra sao?” – bà Nguyễn Thu Hà, lãnh đạo Lexim đặt câu hỏi.

Ông Nam cũng đưa ra nghịch lý, thời điểm này rất khó để vay được vốn trung và dài hạn, như trường hợp của Intimex, NH và DN đã ngồi cùng với nhau thảo luận xong hợp đồng, hồ sơ vay vốn cũng đã xong hết rồi nhưng đến phút cuối NH nói hết tiền nên không có để cho vay.

Thống đốc Bình thừa nhận, NH cũng rất ngại khi định giá nhiều koản tài sản đảm bảo của DN. Ví như với tài sản đảm bảo là bất động sản, khi định giá khoảng vài trăm tỷ, nhưng thị trường lao dốc tới 30-50% thì giá trị tài sản lại thay đổi...

Còn với các khoản vay trung, dài hạn, đang tồn tại thực tế hiện nay nguồn vốn của các NH chủ yếu là vốn ngắn hạn, dưới 1 năm. Do vậy để yêu cầu hệ thống NH cấp vốn trung dài hạn cho DN là rất khó khăn. Để có được nguồn vốn phục vụ DN đầu tư, NHNN cũng chỉ cho phép sử dụng 30% vốn ngắn hạn để cho vay trung dài hạn.

Hiện nay tỷ trọng cho vay trung dài hạn lên tận 42% tổng dư nợ, như thế là các NH cũng đang vi phạm quy định của NHNN.

Trường Giang