Cổ phần hóa phải chắc chắn, hiệu quả, không nhanh, ẩu, sai phạm

6 tháng đầu năm, cổ phần hóa thu về hơn 5.500 tỷ đồng 

Trong 6 tháng đầu năm 2019, các bộ, địa phương đã phê duyệt phương án cổ phần hóa của 4 DN nhà nước (DNNN) và 2 đơn vị sự nghiệp công lập, trong đó có 2 DN thuộc danh sách cổ phần hóa theo công văn số 991. Trong đó, tổng giá trị DN là 680,86 tỷ đồng, giá trị vốn nhà nước là 615,29 tỷ đồng. Cũng trong 6 tháng đầu năm, đã IPO 5 DN, 1 đơn vị sự nghiệp thu về 562,707 tỷ đồng. 

Về thoái vốn nhà nước tại DN, 6 tháng đầu năm 2019, đã thoái vốn nhà nước tại 30 DN với giá trị sổ sách là 2.769,711 tỷ đồng, thu về 4.938,984 tỷ đồng (gấp 1,78 lần giá trị sổ sách), trong đó: số DN thoái vốn theo Quyết định số 1232/QĐ-TTg là 10 DN với giá trị sổ sách là 1.011,384 tỷ đồng, thu về 2.007,768 tỷ đồng.

Lũy kế từ 2016 đến nay, đã thoái vốn nhà nước tại 88 đơn vị thuộc Quyết định số 1232/QĐ-TTg (đạt 21,8% kế hoạch đề ra) với giá trị sổ sách 4.801,432 tỷ đồng, thu về 9.115,042 tỷ đồng.

Như vậy, tổng số thu từ cổ phần hóa, thoái vốn 6 tháng đầu năm 2019 là 5.501,691 tỷ đồng. Lũy kế từ năm 2016 đến nay, tổng số thu từ cổ phần hóa, thoái vốn đạt hơn 218.255,691 tỷ đồng, gấp 2,8 lần tổng thu từ cổ phần hóa, thoái vốn của cả giai đoạn 2011 - 2015 (khoảng 78.000 tỷ đồng).

Cổ phần hóa vẫn rất chậm 

Bộ Công thương hiện còn có 2 DN 100% vốn nhà nước gặp khó trong cổ phần hóa là tổng công ty Giấy Việt Nam và tổng công ty Thuốc lá Việt Nam.

Đối với tổng công ty Giấy VN chưa phê duyệt được phương án cổ phần hóa do vướng dự án nhà máy bột giấy Phương Nam (thuộc 12 dự án thua lỗ, “đắp chiếu” nhiều năm qua) chưa hoàn tất thủ tục chào bán. Còn tổng công ty Thuốc lá cố gắng cổ phần hóa luôn trong năm nay.

Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải, còn thiếu nhiều cơ chế, chính sách ưu đãi để khuyến khích người lao động, đặc biệt là lao động chuyên môn tay nghề cao mua cổ phần để gắn bó với DN sau cổ phần hóa. Hiện nay nhiều DN bán xong, chúng ta hoàn thành cổ phần hóa nhưng giống như giải tán DN.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng mặc dù công tác cổ phần hóa, thoái vốn đã có nhiều thay đổi tích cực về chất nhưng cổ phần hóa vẫn rất chậm. Việc chuyển giao quyền sở hữu nhà nước sang SCIC và niêm yết trên sàn chứng khoán sau IPO còn ít (hiện còn 796 DNNN chưa niêm yết). Một số bộ, ngành địa phương gặp vướng mắc trong triển khai thực hiện xác định giá trị sử dụng đất, giá trị DN. 

"Nhiều DNNN có quy mô lớn, sở hữu đất đai ở nhiều tỉnh, thành như Vinafood1, VNPT, Agribank nên việc xử lý tài chính, phê duyệt phương án sử dụng đất, giá trị DN,... mất nhiều thời gian" - Phó Thủ tướng đánh giá.

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng cũng cho rằng Nhà nước đã ban hành nhiều quy định chặt chẽ hơn trong cổ phần hóa, bảo đảm chặt chẽ, minh bạch nên thời gian thực hiện cũng lâu hơn. Ví dụ việc đề nghị Kiểm toán Nhà nước (KTNN) thực hiện kiểm toán DN có quy mô vốn nhà nước từ 1.700 tỷ đồng trở lên cũng khiến quá trình cổ phần hóa kéo dài thêm từ 6 - 12 tháng.

"Tinh thần cẩn trọng là đúng và từ năm 2016 tới nay chưa phát hiện sai phạm nghiêm trọng nào trong cổ phần hóa thoái vốn trong thời điểm này, Thủ tướng và Chính phủ muốn chúng ta phải làm đúng nhưng phải làm nhanh. Đúng mà chậm, ách tắc trì trệ cũng không được mà phải nhanh hơn. Yêu cầu là khó nhưng phải làm chứ không còn cách nào khác cả. Cứ tròn vo đẩy công văn xin ý kiến vòng quanh là không được" - Trưởng Ban chỉ đạo nhấn mạnh.

Phó Thủ tướng cho rằng nguyên nhân của những hạn chế nêu trên chính là nhiều nơi chưa thật quyết liệt, còn e ngại, đù đẩy lên trên vì sợ sai phạm.

“Đâu đó còn tâm ý thận trọng, chờ đợi, e ngại một số vụ việc trước đây bị thanh tra, kiểm tra nên có nơi ngại không muốn làm, sợ sai phạm nên có chuyện đùn đẩy, hỏi ý kiến lên tận Chính phủ. Trong khi thẩm quyền của bộ, địa phương nhưng không dám quyết, đưa lên Chính phủ hỏi ý kiến cho an toàn, nhưng Chính phủ quyết lại không đúng luật”, Phó Thủ tướng nói.