Có nên mở rộng và tăng dần đối tượng tham gia bảo hiểm y tế

Ở Việt Nam hiên nay chỉ có hai hình thức tham gia bảo hiểm y tế (BHYT), đó là bảo hiểm y tế bắt buộc (BHYTBB) và bảo hiểm y tế tự nguyện (BHYTTN) và chỉ có một số mức đóng bảo hiểm nhất định, điều đó làm hạn chế sự lựa chọn của người tham gia BHYT trong việc lựa chọn những hình thức thích hợp nhất cho mình, phù hợp với khả năng, điều kiện và mong muốn của mình trong việc chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ của chính bản thân.

Hiện nay, các nước trên thế giới tiến hành nhiều hình thức BHYT khác nhau, có BHYTBB, có BHYTTN, có cả BHYT thương mại đã tạo ra sự cạnh tranh trong việc thu hút các đối tượng tham gia các loại hình bảo hiểm. Nhờ có sự cạnh tranh nên các loại hình bảo hiểm này phải luôn đưa ra những điểm đáng chú ý, những gói quyền lợi hấp dẫn để người dân có thể lựa chọn hình thức bảo hiểm cho mình. Nhờ đó mà chất lượng và dịch vụ BHYT được nâng cao đáp ứng tốt nhu cầu KCB của người tham gia BHYT. Mặt khác, thông qua việc đa dạng hoá các loại hình BHYT cũng là cách thúc đẩy BHYT ngày càng phát triển.

Chúng ta cũng chưa có các loại hình BHYT ngành, trong khi đó, đối với một số ngành lao động đặc biệt thì có độc hại và nguy cơ rủi ro cao đòi hỏi mức bảo hiểm phải được bảo hiểm cao hơn như những người làm việc trong ngành than: khai thác than trong các hầm mỏ, vận chuyển than…, khai thác dầu khí ngoài biển khơi, đánh bắt cá trên biển dài ngày… Những đối tượng lao động này khi tham gia trong các lĩnh vực này đều là những lĩnh vực có mức độ nguy hiểm cao, phải hứng chịu những chất độc hại rất gây tổn hại đến sức khoẻ, đến khả năng lao động của họ. Hiện nay, những người lao động làm việc trong các lĩnh 10 vực độc hại mới chỉ được hưởng phụ cấp độc hại với một mức phụ cấp rất nhỏ nhoi. Nên chăng, chúng ta cần phải nghiên cứu và đưa ra một số loại hình BHYT đặc biệt phù hợp với các ngành nghề lao động đặc biệt sẽ đáp ứng tốt hơn nguyện vọng chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ của người dân lao động.

Theo Luật mới, đã có những mức phí đóng BHYT nhưng vẫn chỉ là mức phí khác nhau căn cứ theo mức lương của từng đối tượng cụ thể, cần thực hiện nhiều mức đóng bảo hiểm khác nhau, chỉ giới hạn mức phí tối thiểu và để mở mức phí tối đa khi tham gia BHYT. Như thế, người tham gia BHYT sẽ hiểu được với mức tham gia bảo hiểm như thế nào thì họ sẽ được hưởng quyền lợi tương đương như thế đó. Điều này sẽ kích thích tính tự nguyện sẵn sàng và chủ động tham gia BHYT của nhiều đối tượng khác nhau trong xã hội.

Ở hầu hết các nước trên thế giới thực hiện chính sách BHYT đều thực hiện bảo hiểm cho cả gia đình. Chính từ đó, lợi ích của mỗi người gắn chặt với lợi ích của gia đình, đồng thời cũng là lợi ích của cộng đồng, thể hiện nguyên lý lấy số đông bù số ít. Càng có số đông người tham gia thì mức phí bảo hiểm càng thấp, làm cho cộng đồng dù nghèo gì cũng đều có thể tham gia bảo hiểm được và khi sử dụng phúc lợi bảo hiểm đều được bù trừ làm cho tính nhân đạo và công bằng xã hội càng thể hiện được bản chất văn minh của nó trong đời sống xã hội.

Việc tham gia BHYT không chỉ để chính cho lợi ich của mỗi người mà còn vì lợi ích của mỗi gia đình mình và lợi ích cộng đồng. Vì thế trong thời gian tới, chúng ta cần đẩy mạnh việc bảo hiểm cho cả gia đình. Luật BHYT mới chỉ nói đến đối tượng ăn theo gia đình nhưng chưa có quy định nào cho việc tiến hành bảo hiểm gia đình hay bảo hiểm cho hội, đoàn thể. Đối với khu vực người nghèo, chúng ta phải tính tới khả năng hầu hết người bệnh nặng, chi phí lớn kéo dài ở cả nước sẽ trở thành người nghèo (bẫy nghèo trong y tế) và được hưởng lợi từ quỹ BHYT cho người nghèo. Như vậy, cần sớm dự báo khả năng mức phí BHYT người nghèo ngày càng cao. Đối với người lao động làm công ăn lương, hiện nay phí BHYT được trừ phần trăm theo tiền lương nhưng như thế sẽ không đảm bảo được nghĩa vụ đóng góp của người lao động vì trên thực tế, ngoài lương thì người lao động còn có những khoản thu nhập khác. Chính vì thế cần phải thay đổi cách tính phí BHYT đối với nhóm đối tượng này bằng % tổng thu nhập của họ chứ không theo tiền lương danh nghĩa. Có như thế mới thực sự đạt được mục đích bảo đảm người lao động tham gia BHYT đóng góp theo đúng khả năng thực của mình.