ASEAN nên lập những liên minh mặt hàng

Khi được phóng viên hỏi, "Ông có khuyến nghị gì đối với sự phát triển của Cộng đồng Kinh tế ASEAN?" Ông Trần Đức Minh cho biết, trong một thế giới đa cực, phức tạp hiện nay, liên minh, tập hợp lực lượng là một tất yếu. Tuy nhiên bước đi này rất cần một niềm tin chiến lược, một sự cam kết kiên định của tất cả các thành viên ASEAN. Tất cả hội tụ trong một liên minh, có tư duy, tầm hoạt động khu vực, vươn lên thành một thực thể đủ mạnh để xây dựng và bảo vệ tổ quốc.

Lãnh đạo các nước ASEAN tại lễ ký Tuyên bố thành lập Cộng đồng ASEAN ở Kuala Lumpur, Malaysia ngày 22/11/2015 (Anh: VGP)

Để thực thi chức năng có hiệu quả, AEC phải là một tổ chức hoạt động trên cơ sở luật lệ. Như vậy AEC phải được điều tiết bởi luật pháp và quy chế. Ai không tuân thủ luật pháp AEC sẽ bị trừng phạt.

Các nước thành viên ASEAN nên lập những liên minh mặt hàng như Liên minh gạo, Liên minh cà phê, Liên minh hải sản, cao su...nhằm hình thành những tập đoàn có sức cạnh tranh đủ mạnh để chi phối thị trường tương tự như hình thức OPEC.

ASEAN cũng nên chuyển đổi hình thức hợp tác liên chính phủ như hiện nay sang hình thức tổ chức khu vực, trong đó Ban Thư Ký ASEAN nên được tăng cường thành một cơ quan trung ương có quyền ra quyết định về những vấn đề đối nội và đối ngoại mà lãnh đạo ASEAN ủy thác. Nói khác đi, nguyên tắc hợp tác “đồng thuận” hiện nay cần được xem lại và cải tiến.

Thành lập AEC chỉ là bước khởi đầu. Trước mắt vẫn còn rất nhiều cơ hội, thách thức. Thị trường mở cửa sẽ là vô nghĩa nếu hàng hóa dịch vụ và môi trường đầu tư của chúng ta kém chất lượng. Thế chính trị của một thành viên dù có được nâng lên trên trường quốc tế nhờ AEC, nhưng năng lực quốc phòng của nước ấy không được tăng cường thì đất nước vẫn không đủ sức mạnh để tự vệ. Bởi vậy, để nắm bắt được thời cơ vượt qua được thách thức chúng ta cần đoàn kết lại xây dựng sức mạnh tập thể, đưa AEC đến thành công. Đoàn kết chúng ta sẽ bền vững, đơn độc sẽ bị nhấn chìm!

Tại Hội nghị thượng đỉnh ASEAN lần thứ 9 vào tháng 10/2003, các nhà lãnh đạo ASEAN đã thỏa thuận thiết lập Cộng đồng ASEAN (Tại Hiệp ước Ba Li 2) với 3 trụ cột: Cộng đồng An ninh, Cộng đồng Kinh tế và Cộng đồng Văn hóa - xã hội.

Tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 27 tại Kuala Lumpur, Malaysia vừa qua, các nhà lãnh đạo ASEAN đã ký Tuyên bố "Thành lập Cộng đồng ASEAN". Đây là tuyên bố chính trị của các nguyên thủ, còn đến 31/12 năm nay sẽ chính thức đi vào vận hành Cộng đồng ASEAN. Sự ra đời của Cộng đồng ASEAN thể hiện bước phát triển mới của Hiệp hội ASEAN.

AEC được xem là sự mở rộng logic những sáng kiến mà ASEAN đã thực hiện cho đến nay để tiến tới hội nhập kinh tế ASEAN sâu rộng hơn. Đây là sáng kiến của các nhà lãnh đạo ASEAN với tham vọng biến ASEAN 600 triệu dân thành một thị trường chung, một cơ sở sản xuất nhất thể hóa trong đó hàng hóa, dịch vụ, đầu tư, vốn và lao động có tay nghề cao được chu chuyển tự do. Một biện pháp táo bạo như vậy sẽ giúp đẩy mạnh sự gắn kết khu vực, và tăng cường sức cạnh tranh để đương đầu với những thách thức mới trên thế giới, đặc biệt là trong khu vực nơi ASEAN có thể bị vượt mặt bởi các nền kinh tế mới nổi như Trung Quốc, Ấn Độ...