Vừa sinh con, nữ sinh viên năm thứ 3 cầm dao tự rạch bụng mình

Điển hình là trường hợp của T.T.T.B (21 tuổi, Bố Trạch, Quảng Bình) vào viện vì la hét cáu gắt. Theo mẹ của bệnh nhân, B. là con thứ nhất, tiền sử khoẻ mạnh tính tình vui vẻ hoà đồng. Đang học đại học năm thứ 3, B phải nghỉ học sinh con. Do có thai trong quá trình đang học nên khá căng thẳng. B. sinh con gái 3,2 kg bằng phương pháp đẻ thường. Sau đẻ, cô vẫn được bố mẹ hai bên chăm sóc, kinh tế vẫn được hai gia đình hỗ trợ, không gặp nhiều khó khăn.
 
Tuy nhiên, chồng bệnh nhân ít quan tâm, không chia sẻ với bệnh nhân. Sau sinh 13 ngày, B. mất ngủ, mệt mỏi, thiếu năng lượng, ít nói chuyện, hay ngồi 1 mình, buồn sầu, suy nghĩ bi quan. B. không quan tâm chăm sóc con cái, cảm giác khó chịu khi nghe thấy con khóc.
 
Đặc biệt, người bệnh còn có hành vi dùng dao rạch bụng tự sát. Gia đình phải đưa đi cấp cứu tại Bệnh viện Việt Nam – Cu Ba, Đồng Hới, Quảng Bình. Khi vết thương lành, bệnh nhân được chuyển ra Viện Sức khoẻ Tâm thần quốc gia điều trị.
 
Nhưng về nhà mất đơn thuốc người bệnh tiếp tục la hét nên người nhà lại đưa ra Viện sức khoẻ Tâm thần Quốc gia điều trị.
 
BS Nội trú Nguyễn Thị Ái Vân – Viện Sức khoẻ Tâm thần Quốc gia cho biết khi khám cho bệnh nhân B, bác sĩ thấy bệnh nhân khí sắc giảm, buồn chán, giảm tập trung chú ý, giảm khả năng lao động. Tuy nhiên, khi vào viện bệnh nhân không có vấn đề gì về toàn thân, thần kinh. Xét nghiệm cận lâm sàng đều ổn định. Bác sĩ điều trị trầm cảm sau sinh, sau 20 ngày bệnh nhân dần hồi phục.
 
TS Vân cho biết có nhiều bệnh nhân và khám với biểu hiện chán nản và người nhà cho biết bệnh nhân có ý định tự sát. 

BS Thy Cầm chia sẻ về các ca trầm cảm sau sinh.

 
TS Vũ Thy Cầm – Viện Sức khoẻ Tâm thần Quốc gia cho biết trầm cảm sau sinh do các biến đổi cơ thể phụ nữ trong thời kỳ mang thai và sinh đẻ, thời kỳ sinh đẻ người phụ nữ có nhiều thay đổi về giải phẫu, sinh lý, tâm lý, xã hội đây là quá trình liên tục.
 
BS Cầm cho biết nguyên nhân của trầm cảm sau sinh đó là việc thay đổi nồng độ hooc môn đột ngột, thay đổi estrogen, trục dưới đồi, tuyến yên, tuyến giáp, các nguyên nhân gây bài tiết sữa.
 
Ngoài ra, sự lo lắng của bà mẹ sau sinh như lo lúc mang thai, lo lúc sinh đẻ, sau sinh phụ nữ dễ xúc động, có các stress, sang chấn tâm lý, gia đình xã hội. Phụ nữ sau sinh cũng áp lực trách nhiệm của bản thân với con nếu thiếu sự quan tâm của chồng và gia đình dễ dẫn tới phụ nữ chán nản, tiêu cực, thậm chí tự sát.
 
Các nguyên nhân thực thể như các vấn đề nhược giáp sau sinh, tổn thương não do nhiễm trùng, thiếu vitamin B12, sử dụng thuốc kháng sinh trong sản phụ khoa, một số thuốc giảm bài tiết sữa, giảm cân ảnh hưởng tới chế độ ăn, dây thần kinh giao cảm và gây loạn thần.

TS Cầm cho biết thêm với người có tiền sử trầm cảm sau sinh thì nguy cơ lặp lại 50%, mang thai ở độ tuổi dưới 18 cũng là yếu tố nguy cơ, phụ nữ trải qua căng thẳng trong cuộc sống, thiếu sự chia sẻ của người thân, mâu thuẫn vợ chồng, mâu thuẫn mẹ chồng nàng dâu, thai kỳ không mong muốn.
 
Khi sản phụ sau sinh thay đổi cảm xúc sớm sau ngay tuần đầu tiên sau sinh, chị em cảm thấy buồn bã, lo âu. Nếu qua hai tuần cảm xúc sẽ hết và không cần điều trị.

Tuy nhiên, chị em có các  triệu chứng bao gồm khí sắc giảm, cảm xúc thay đổi, buồn rầu, dễ cáu, dễ khóc. Giảm sở thích hứng thú, giảm các mỗi quan hệ gia đình, giảm trí nhớ, đau đầu, đau bụng, đau ngực.

Giai đoạn toàn phát thì người bệnh có triệu chứng mặc cảm, tự ti, đổ lỗi, đau khổ, xa lánh người thân, lo lắng quá mức với con, không muốn giao tiếp với mọi người, triệu chứng rối loạn thần kinh thực vật thậm chí có hành vi tự sát. Khi đó, chúng ta cần đưa người bệnh tới các cơ sở chuyên khoa thần kinh để được điều trị kịp thời.
 
TS Cầm cho biết nhận biết sớm trầm cảm sau sinh không khó, chỉ cần gia đình, người thân để ý tới người phụ nữ sau sinh một chút là có thể nhận thấy sự khác biệt. Chăm sóc con là bản năng của phụ nữ, nếu thấy sản phụ từ chối cho con bú, không chăm con thì nên lưu ý đó là dấu hiệu của trầm cảm sau sinh.
 
Trầm cảm sau sinh nếu nhận được tư vấn, điều trị sớm tiên lượng tốt hơn. Khi đó, người bệnh chưa có ý tưởng tự sát, hành vi tự sát điều trị dễ hơn.
 
Khánh Chi