Việt Nam làm gì khi dầu thô xuống dưới 40 USD/thùng?
Kịch bản ứng phó giá dầu giảm tốc
Chiều tối ngày 22/1, tại Bộ Công Thương, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã chủ trì cuộc họp của 4 Bộ lớn bàn về quản lý kinh tế vĩ mô trong bối cảnh giá dầu thô giảm sâu. Tham dự cuộc họp có các Bộ trưởng, Thứ trưởng của các Bộ Tài chính, Công Thương, Kế hoạch đầu tư, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước. Cuộc họp còn có đại diện của 3 Tập đoàn lớn gồm Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, Tập đoàn Dầu khí quốc gia và Tập đoàn Điện lực Việt Nam.
Những ngày qua giá dầu thô liên tục giảm mạnh, quanh ngưỡng 45-47 USD/thùng, chỉ bằng một nửa so với con số mà Chính phủ đưa ra trong kế hoạch thu chi ngân sách năm trình Quốc hội là 100 USD/thùng. Đây là yếu tố giá giảm mạnh rất khó lường, không chỉ là yếu tố cung cầu mà còn là yếu tố chính trị.
![]() |
Giá dầu thô còn tiếp đà giảm? |
Trước đó, Bộ trưởng Bộ Tài chính, ông Đinh Tiến Dũng đã chia sẻ: "Giá dầu thô xuống sẽ có tác động lớn làm giảm ngân sách nhưng không phải là hụt thu".
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch & Đầu tư Bùi Quang Vinh cho biết, hai vấn đề quan tâm được bàn đến là tác động của giá dầu thế giới đến tăng trưởng kinh tế, đến lạm phát và kế hoạch khai thác dầu thô của Việt Nam. Vấn đề lớn thứ hai là lựa chọn phương án điều chỉnh giá điện theo đề xuất của EVN và đánh giá các tác động của giá điện đến nền kinh tế.
Bộ trưởng Vinh tiết lộ, tại cuộc họp liên ngành bàn thảo về kịch bản đối phó với giá dầu giảm, các thành viên tổ công tác liên bộ điều hành kinh tế vĩ mô đã đưa ra 3 kịch bản để đối phó với tình trạng diễn biến khó lường của giá dầu thô hiện nay.
Trước tiên, là nếu giá dầu thô trở về ngưỡng 60 USD/thùng thì tác động của việc giảm giá dầu tới sản xuất và xuất khẩu dầu mỏ của Việt Nam bị ảnh hưởng, nhưng không đáng kể. Với kịch bản này, Việt Nam sẽ xem xét điều tiết hoặc tiết giảm sản lượng tại một số lô khai thác dầu có giá thành sản xuất cao hơn giá bán.
Kịch bản thứ 2 được tổ công tác liên ngành đưa ra là giá dầu thô ở mức 50 USD/thùng thì sẽ phải cân nhắc, tính toán cắt giảm sản lượng nhiều hơn.
Còn nếu giá dầu thô rớt xuống 40 USD/thùng hoặc thấp hơn thì sản lượng cắt giảm có thể lên tới 1,8 – 2 triệu tấn dầu khai thác. Kế hoạch năm nay của Bộ Kế hoạch & Đầu tư sản lượng khai thác dầu thô cả nước là 14,74 tiệu tấn, kể cả khai thác trong nước và nước ngoài.
Dầu thô giảm lại giúp GDP tăng?
Bàn về chuyện giá dầu thô tác động tới nền kinh tế trong nước, chia sẻ với PV Infonet, TS. Lê Xuân Nghĩa nhìn nhận, giá dầu sẽ giảm xuống ngưỡng xấp xỉ 40 USD/thùng rồi sau đó nằm lâu ở mức 60 USD/thùng. Tuy nhiên, ngưỡng “mơ ước” quay trở lại thời kỳ hoàng kim 100 USD/thùng dường như là không thể. Tuy vậy, dù giá dầu nằm ở ngưỡng giá nào thì chiến lược khai thác dầu của của Việt Nam sẽ không thay đổi, nhưng dự toán ngân sách sẽ phải tính toán lại nếu giá dầu xuống dưới 40 USD/thùng.
TS. Nghĩa cũng trấn an, chưa hẳn việc giá dầu thô giảm đã có tác động tiêu cực quá nhiều như nhiều người vẫn nghĩ. Ngược lại, giá dầu giảm cơ bản là mang lại sự hưng thịnh cho nền kinh tế. “Người ta đã tính, nếu dầu giảm 10%, GDP sẽ tăng 1%. Dầu giảm sẽ tạo điều kiện giảm chi phí, phục hồi tổng cầu của nền kinh tế”, ông Nghĩa nói.
Quan điểm của TS. Lê Xuân Nghĩa cũng trùng với những phân tích mà Bộ trưởng Bùi Quang Vinh đưa ra tại cuộc họp liên ngành chiều tối 22/1. Theo ông, với kịch bản giá dầu bình quân 60 USD/thùng sẽ không gây nhiều xáo trộn, tiêu thụ dầu của Việt Nam, cũng như ít ảnh hưởng tới sản xuất, sản lượng dầu khai thác…
“Chúng tôi đề phòng lớn nhất là nếu giá dầu xuống 40 USD/thùng, thậm chí thấp hơn, thì chắc chắn sẽ có nhiều xáo trộn. Đồng thời, ảnh hưởng tới các dự án lớn mà các nhà đầu tư đang triển khai. Ngoài ra, tác động lo ngại nhất là ảnh hưởng tới tăng trưởng kinh tế mà sản xuất, khai thác dầu thô đóng góp quan trọng vào tăng GDP và thu ngân sách” – ông nhìn nhận.
Cắt nghĩa cụ thể hơn tác động giảm dầu thô tới tăng trưởng GDP, Bộ trưởng Vinh phân tích: xem xét các kịch bản đưa ra thì có thể thấy, nếu giá dầu ở mức 60 USD/thùng thì GDP sẽ giảm so với dự kiến khoảng 0,21%.
Song, so với các nước khác thì Việt Nam lại có lợi thế, chúng ta không chỉ xuất khẩu dầu mà còn vừa xuất, vừa nhập mặt hàng này. Trong khi đó, sản lượng nhập xăng dầu còn lớn hơn cả xuất khẩu dầu thô, do đó ở chiều ngược lại Việt Nam lại được hưởng lợi. Khi giá thành nhập khẩu dầu mỏ và chế phẩm xăng dầu giảm mạnh thì giá bán lẻ trong nước sẽ giảm, kéo theo hàng hóa thiết yếu sẽ giảm theo.
Theo tính toán, nếu kịch bản 1 giá dầu ở mức 60 USD/thùng thì sẽ làm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế GDP thông qua đầu vào giảm là 0,27%, vẫn cao hơn 0,06% so với mức tác động giảm.
Nếu giá dầu thô ở ngưỡng 50 USD/thùng sẽ giúp GDP tăng 0,31%. Và nếu giá dầu về 40 USD/thùng thì GDP tăng 0,43%.
Trong chiến lược ứng phó với sự "đỏng đảnh" của giá dầu, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng chỉ đạo, “dù giá dầu thô xuống mức thấp nhưng như các phương án và kịch bản mà tổ công tác liên ngành đưa ra thì mức hụt thu ngân sách không lớn như dự báo trước đây. Do đó, Chính phủ sẽ không điều chỉnh các mục tiêu kinh tế đặt ra từ đầu năm, tăng trưởng GDP đạt 6,2%; phải đảm bảo cân đối ngân sách Nhà nước, không điều chỉnh tổng thu, tổng chi ngân sách.
Về khai thác dầu thô, PVN phải đạt cao nhất kế hoạch được giao. Tuy nhiên trên cơ sở giá dầu thô đang giảm tốc, PVN phải bám sát tình hình để điều hành khai thác dầu thô trên nguyên tắc không để lỗ và hoạch toán sản lượng tới từng mỏ.
Tuy nhiên, tại cuộc họp tổng kết và triển khai nhiệm vụ của PVN diễn ra mới đây, tập đoàn này cũng đã lên kịch bản doanh thu và giảm nộp ngân sách nếu giá dầu thô tiếp đà giảm. Theo PVN, nếu giá dầu bình quân ở mức 60 USD/thùng thì năm 2015 PVN chỉ nộp ngân sách được 93.000 tỷ đồng, so với con số nộp ngân sách năm 2014 là 178.000 tỷ đồng thì sẽ giảm tới 85.000 tỷ đồng. Còn nếu giá dầu xuống tới 40 USD/thùng thì tập đoàn này chỉ có "lực" nộp ngân sách khoảng 80.000 tỷ đồng...