Vì sao Covid-19 không còn là tình trạng y tế khẩn cấp toàn cầu?

PGS.TS Trần Đắc Phu cho rằng: "WHO tuyên bố Covid-19 không còn là tình trạng y tế khẩn cấp toàn cầu nhưng không có nghĩa chúng ta sẽ bỏ rơi, không hành động gì".

Ngày 5/5, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tuyên bố chấm dứt tình trạng y tế khẩn cấp toàn cầu của Covid-19 đã kéo dài hơn ba năm. Nhận định về sự thay đổi này, PGS.TS Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, cho rằng WHO tuyên bố đại dịch Covid-19 không còn là tình trạng khẩn cấp y tế toàn cầu có nhiều lý do.

Khả năng miễn dịch nhờ nhiễm bệnh, tiêm chủng ngày càng cao

Theo ông Phu, thứ nhất, Ủy ban Khẩn cấp về Covid-19 của WHO đã đưa ra những bằng chứng cho thấy Covid-19 đã giảm rủi ro đối với sức khỏe con người chủ yếu là nhờ khả năng miễn dịch từ nhiễm bệnh và tỷ lệ tiêm chủng vắc xin trên toàn cầu ngày càng cao.

Thứ hai, độc lực của virus gây bệnh cũng có sự ổn định tương đối, kể cả với các biến thể phụ đang lưu hành của Omicron và các biến thể phụ trước đó. Dù SARS-CoV-2 có tiếp tục tiến hóa với các biến thể nhưng nó không liên quan đến mức độ nghiêm trọng và không gây ra yếu tố bất ngờ.

Thứ ba, tỷ lệ nhập viện và tử vong có chiều hướng giảm, không còn gây căng thẳng cho các hệ thống y tế như trước. Đặc biệt là sự cải thiện tình trạng bệnh của ca lâm sàng, cải thiện việc quản lý ca bệnh lâm sàng… Những yếu tố này đã góp phần làm giảm đáng kể tỷ lệ nhập viện và tử vong do Covid-19.

"Không bỏ rơi Covid-19"

Tuy nhiên, PGS Phu cho rằng: "WHO tuyên bố Covid-19 không còn là tình trạng y tế khẩn cấp toàn cầu nhưng không có nghĩa chúng ta sẽ bỏ rơi, không hành động gì".

Thực tế, WHO cũng đã xây dựng và công bố chiến lược mới trong phòng chống Covid-19 giai đoạn 2023-2025, trong đó tìm cách giúp các quốc gia chuyển từ cơ chế khẩn cấp sang chiến lược phòng ngừa và kiểm soát dài hạn.

*Cần sớm có biện pháp phòng ngừa và kiểm soát dài hạn đối với Covid-19. Ảnh: Hoàng Hà*

Bên cạnh việc duy trì 2 mục tiêu của kế hoạch trước đó là giảm sự lây lan của dịch bệnh và điều trị để giảm tỷ lệ tử vong, tỷ lệ mắc bệnh và hậu quả lâu dài, kế hoạch mới sẽ hỗ trợ các quốc gia khi họ chuyển từ ứng phó khẩn cấp sang quản lý, kiểm soát và phòng ngừa dịch Covid-19 bền vững lâu dài, để không có sự bất ngờ.

Dựa trên công bố của WHO, theo PGS Phu, Việt Nam có cơ sở quan trọng trong việc xem xét đánh giá tình hình dịch ở nước ta. Thực tế, đối với các đại dịch, tình hình và nguy cơ dịch trên thế giới có liên quan đến Việt Nam và ngược lại, với Covid-19 cũng vậy.

Hiện số ca mắc mới Covid-19 ở Việt Nam đang tăng trở lại, số bệnh nhân nặng tăng hơn nhưng tình hình dịch vẫn được kiểm soát. Đa số ca mắc mới có triệu chứng nhẹ hoặc không triệu chứng, không gây quá tải hệ thống y tế.

Các trường hợp nặng và tử vong phần lớn vẫn là người có bệnh nền, người già, người chưa tiêm chủng, người suy giảm miễn dịch... Những trường hợp này cũng có thể diễn biến nặng nếu nhiễm các virus gây bệnh truyền nhiễm khác như cúm.

TS Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO Việt Nam, cũng cho rằng việc chấm dứt tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng gây quan ngại quốc tế của Covid-19 là một tin luôn được đón chào.

Đối với Việt Nam, đây là thời điểm để nhìn lại hoạt động ứng phó tổng thể vô cùng mạnh mẽ của đất nước đối với virus này. Nhưng đồng thời, điều quan trọng phải hiểu rằng đây không phải là lúc chúng ta mất cảnh giác. Covid-19 sẽ tiếp tục là một mối đe dọa. Công bố này thực sự là công bố về sự cần thiết phải tăng tốc và lập kế hoạch quản lý virus trong dài hạn.

Có nên đưa Covid-19 khỏi danh sách bệnh truyền nhiễm nhóm A?

Thời gian qua một số ý kiến so sánh Covid-19 với cúm mùa và đưa ra câu hỏi nên xếp căn bệnh vào nhóm B hay vẫn duy trì ở nhóm A. Về vấn đề này hội đồng chuyên môn của Bộ Y tế sẽ họp, đánh giá, xem xét. Tuy nhiên, PGS.TS Trần Đắc Phu cho rằng dù Covid-19 thuộc nhóm A hay nhóm B, các vấn đề đánh giá nguy cơ và đưa ra biện pháp ứng phó phù hợp là rất quan trọng.

Điều này giúp kiểm soát dịch, không bất ngờ trước diễn biến dịch và sẵn sàng đáp ứng phù hợp theo mức độ, dựa trên đánh giá nguy cơ đặc thù của từng bệnh, từng giai đoạn, thời kỳ để kiểm soát dịch một cách bền vững. Đồng thời, không gây tốn kém, lãng phí nhưng phải đủ nguồn lực để ứng phó với dịch bệnh cũng như đảm bảo được sự chăm sóc y tế tốt cho người dân.

Phương Thúy