Vẫn còn tình trạng trục lợi BHXH, BHYT

Ảnh minh họa. Nguồn Internet

Cụ thể, BHXH Việt Nam cho biết qua theo dõi giải quyết chế độ ốm đau, thai sản, dưỡng sức và phục hồi sức khỏe cho thấy, đến hết năm 2017, số chi chế độ BHXH ngắn hạn bằng khoảng 103% so với số thu; năm 2018 bằng 104% và năm 2019 bằng 110%. Đáng chú ý, trong 6 tháng đầu năm 2019, đã có 24 BHXH tỉnh bội chi quỹ ốm đau, thai sản, trong đó tỉnh Bắc Ninh có số chi lên tới 174%, Thái Nguyên 159%, Hà Nam 141%...

Một số BHXH tỉnh đã phát hiện nhiều vụ trục lợi quỹ ốm đau, thai sản. Đơn cử: Tại TP.HCM, một số cá nhân phối hợp lập 35 hồ sơ hưởng thai sản và 4 hồ sơ hưởng BHXH một lần để chiếm đoạt hơn 1,3 tỉ đồng. Tại Hải Dương, một nhân viên nhân sự đã cấu kết lập khống 36 hồ sơ, làm giả 44 hồ sơ thai sản để chiếm đoạt 867 triệu đồng. Tỉnh Bắc Giang phát hiện trên 200 giấy ra viện, giấy chứng nhận nghỉ hưởng BHXH giả... Đặc biệt, qua kiểm tra đã phát hiện hơn 1.000 lượt NLĐ hưởng chế độ ốm đau, thai sản chưa đúng quy định với số tiền phải thu hồi gần 2 tỷ đồng; yêu cầu đối chiếu, rà soát và thu hồi các khoản chi trả (nếu có) đối với 147.015 lượt NLĐ có hồ sơ đề nghị hưởng chế độ ốm đau, thai sản; yêu cầu rà soát, truy thu BHXH đối với 1.044 NLĐ chưa đăng ký tham gia BHXH...

Ông Đỗ Ngọc Thọ - Phó Trưởng ban Thực hiện chính sách BHXH cho biết thêm, cùng với quỹ BHXH ngắn hạn, qua chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH hàng tháng cho thấy, đã xảy ra tình trạng trục lợi quỹ hưu trí, tử tuất. Cụ thể: Chi trả trùng lương hưu (đối tượng hưởng ở 2 tỉnh khác nhau); chi trả lương hưu khống (có tên trong danh sách chi trả nhưng không có hồ sơ giải quyết hưởng, không có tên thật trong quản lý nhân khẩu của địa phương); gửi đóng BHXH bắt buộc, lập khống sổ BHXH rồi giả mạo NLĐ để lĩnh tiền BHXH một lần. “Vụ 5 trường hợp đang hưởng chế độ hưu trí tại Hà Giang, cơ quan Công an đã điều tra và phát hiện một số văn bản, tài liệu làm căn cứ tính cộng nối thời gian công tác trước năm 1995 là những tài liệu làm giả. 13 trường hợp hưởng BHXH một lần tại Quảng Ninh chưa đúng quy định. Ngoài ra, qua kiểm toán năm 2019, đã rà soát dữ liệu và phát hiện 1.695 trường hợp hưởng BHXH một lần không đúng quy định”- ông Thọ dẫn chứng.

Về tình trạng trục lợi BHYT, số liệu thống kê cho thấy, có 82 trường hợp sử dụng thẻ BHYT của người đã tử vong đi KCB với 135 lần (trên 38,46 triệu đồng); 33 trường hợp mượn thẻ đi KCB sau đó tử vong với tổng số tiền hơn 553 triệu đồng; 16 trường hợp mượn thẻ BHYT để nằm viện sinh con, phẫu thuật tử cung với số tiền 82,8 triệu đồng (điển hình là 2 trường hợp mượn thẻ BHYT của 1 người đi nằm viện tại BV Sản Nhi Cà Mau và BV Chợ Rẫy)...

Ông Trần Đức Long- Vụ trưởng Vụ Thanh tra-Kiểm tra cho biết thực tế vẫn còn tình trạng lạm dụng, trục lợi BHYT của cơ sở KCB; tổ chức hội thảo để lôi kéo người bệnh; khám bệnh nhân đạo để thu gom người bệnh; lập hồ sơ, chứng từ thanh toán khống; chỉ định DVKT quá mức cần thiết, thanh toán tiền hội chẩn không đúng quy định; chỉ định máy xã hội hóa; đấu thầu, mua sắm và sử dụng, thanh toán VTYT. Đáng chú ý, qua thanh kiểm tra công tác đóng nộp BHXH tại một BV tư đã phát hiện đơn vị này móc túi của người bệnh hơn 6 tỷ đồng.

Trong khi đó, để xảy ra tình trạng lạm dụng, trục lợi quỹ BHXH, BHYT, BH thất nghiệp một phần là do văn bản quy phạm pháp luật chậm được ban hành, tạo nên những bất cập, vướng mắc trong tổ chức thực hiện.

Chế tài xử lý vi phạm trong lĩnh vực này chưa đủ sức răn đe, việc tổ chức thực hiện chưa nghiêm, chưa kiên quyết, dẫn đến một số đơn vị SDLĐ coi thường pháp luật. Tình trạng gian lận để hưởng BHXH ngày càng gia tăng, khó kiểm soát, ảnh hưởng đến quyền lợi NLĐ cũng như gây thiệt hại cho quỹ BHXH, BHYT, BH thất nghiệp. Đặc biệt, thẩm quyền của tổ chức BHXH về một số hành vi sai phạm chưa được quy định rõ trong các văn bản quy phạm pháp luật. Các đối tượng được thanh kiểm tra đôi khi còn cản trở, không hợp tác; công tác thanh kiểm tra mới chỉ dừng ở phát hiện, kiến nghị, hiệu quả thực thi kết luận còn hạn chế.

“Nhiều sai phạm trong lĩnh vực chi BHXH, BHYT chưa được các cơ quan chức năng tiến hành thanh tra, xử lý kịp thời vì nhiều lý do; cơ quan BHXH có khả năng, điều kiện thực hiện nhưng chưa được giao chức năng thanh tra lĩnh vực chi BHXH, BHYT”- Vụ trưởng Vụ Thanh tra-Kiểm tra chỉ rõ.