Trung Quốc âm mưu chiếm Biển Đông trước khi kí COC?

Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario.

“Chúng tôi cho rằng Trung Quốc đang tìm cách đi trước COC. Theo chúng tôi, họ đã lên kế hoạch hành động và cố gắng hoàn thành trước khi họ ngồi xuống bàn đàm phán về COC”, ông Del Rosario trả lời phỏng vấn hãng Reuters tại văn phòng của ông ở Manila.

“Kiểu hành động đó đe dọa hòa bình và ổn định của khu vực. Nếu ngày hôm nay Philippines là mục tiêu, ngày mai một quốc gia khác sẽ trở thành mục tiêu. Vì thế cần coi đây là vấn đề của cả khu vực”, ông del Rosario nói.

Đáp lại, người phát ngôn Trung Quốc Hồng Lỗi cho rằng Philippines “chuyện bé xé ra to” về vấn đề Scarborough, khu vực "thuộc chủ quyền không thể tách rời của Trung Quốc".

Trong khi đó, hôm 7/9, tờ Philstar dẫn lời một quan chức an ninh cấp cao Philippines cho rằng Trung Quốc đang đẩy nhanh kế hoạch chiếm và kiểm soát thêm các vùng biển của Philippines trên Biển Đông. Ông này cũng cho rằng đây là một phần trong kế hoạch hải quân trung và dài hạn của Bắc Kinh nhằm chiếm quyền kiểm soát toàn bộ Biển Đông.

“Trong khi chính phủ chúng ta đang cố gắng giải quyết cuộc tranh chấp hàng hải với Trung Quốc qua con đường trọng tài quốc tế, hải quân nước này lại thực hiện kế hoạch chiếm thêm các mỏm đá và bãi cạn trên Biển Đông”, vị quan chức này nói.

Theo ông, để ngăn chặn Trung Quốc tiếp tục các hành động xâm nhập và chiếm đóng trái phép, Philippines cần hi sinh một chút về mặt ngoại giao và thể hiện các hành động tự vệ mạnh mẽ hơn, bảy tỏ quyết tâm bảo vệ và gìn giữ chủ quyền lãnh thổ của mình.

Theo ông, trong trường hợp bãi cạn Scarborough, Bộ Quốc phòng và Bộ Ngoại giao Philippines có thể sử dụng chiến thuật mà Trung Quốc áp dụng đối với Bãi Cỏ Mây (thuộc Trường Sa – Việt Nam).

“Bãi cạn Scarborough nằm trong vùng biển của chúng ta và chúng ta cũng có thể điều tàu tới gần khu vực này, giống như người Trung Quốc đã làm với Bãi Cỏ Mây”, ông này nói.

Từ tháng Năm tới nay, Trung Quốc đã điều tàu bán quân sự và tàu chiến tới Bãi Cỏ Mây, khu vực mà Bắc Kinh cũng tuyên bố thuộc chủ quyền của mình.

Giới phê bình cho rằng Trung Quốc có ý định củng cố tuyên bố chủ quyền của mình đối với toàn bộ Biển Đông thông qua sức mạnh hải quân ngày càng lớn mạnh và vượt trội so với các quốc gia quanh vùng biển này.

Vừa qua, Hải quân Philippines phát hiện 75 cột bê tông được Trung Quốc mang tới bãi cạn Scarborough.

Những hành động trên của Trung Quốc diễn ra trong lúc nước này mặc dù nhất trí đàm phán về Bộ qui tắc ứng xử trên biển (COC) nhưng không tỏ ra sốt sắng lắm.

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị cho rằng không nên vội vàng với Bộ qui tắc ứng xử trên biển do bộ qui tắc này liên quan tới nhiều quốc gia và phải mất rất nhiều công sức mới đạt được.

Ông Vương nói rằng Trung Quốc chân thành về vấn đề Bộ qui tắc ứng xử nhưng một số quốc gia có kì vọng thiếu thực tế rằng COC sẽ nhanh chóng được nhất trí thông qua.

Một nhóm tư vấn Mỹ cho rằng việc Trung Quốc từ chối tham gia vào vụ kiện với Philippines tại Tòa án trọng tài cho thấy Bắc Kinh coi trọng tuyên bố chủ quyền của mình hơn những gì mà Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển (UNCLOS) qui định.

Trong khi đó, tác giả James R. Holmes trên tờ Diplomat cảnh báo rằng ASEAN nên cẩn trọng trong vấn đề Bộ qui tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) bởi lẽ Trung Quốc có thể sử dụng COC để hợp thức hóa những khu vực trên Biển Đông mà nước này chiếm từ các nước khác.

Tác giả này cho rằng Ngoại trưởng Philippines del Rosario đã đúng khi cho rằng Trung Quốc đang tìm cách đi trước COC. Bộ qui tắc ứng xử sẽ là văn bản giúp giảm các mâu thuẫn, phòng ngừa xung đột giữa các bên và không để Biển Đông quay trở lại thời kì các bên hành xử đầy khiêu khích. Do đó, Bắc Kinh đang thúc đẩy một “kế hoạch hành động khẳng định chủ quyền”. Trung Quốc sẽ “chộp lấy” càng nhiều diện tích trên Biển Đông càng tốt và sau đó nhất trí với một bộ qui tắc ứng xử đảm bảo tính hợp pháp cho những vùng mà nước này chiếm được.