Thị trường vàng biến động, ngân hàng từ chối giao dịch vì sợ rủi ro

Đó là nhận định của PGS.TS Ngô Trí Long, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Khoa học Thị trường giá cả, Bộ Tài chính khi nói về nguyên nhân việc dừng mua vàng tại các ngân hàng trong thời gian gần đây.

Thời điểm này, hàng loạt các ngân hàng từ chối giao dịch vàng bao bì cũ. Tuy nhiên, bao bì chỉ là cái cớ để ngân hàng không mua vàng và đẩy ra thị trường bên ngoài. Bởi thực tế có rất nhiều khách hàng bán vàng SJC, bao bì mới nhưng các ngân hàng vẫn tìm cách để từ chối giao dịch. Thực tế này làm người dân hoang mang, lo lắng.

Ngân hàng từ chối giao dich vàng thời điểm này  vì sợ rủi ro.

Vấn đề chống vàng hóa, độc quyền thương hiệu, chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới…đang là những vấn đề “nóng” của vàng hiện nay. Những vấn đề này khiến cho người giữ và kinh doanh vàng quay cuồng tìm cách đối mặt với rủi ro.

Nói về thói quen tích trữ vàng của người Việt Nam từ xưa tới nay, ông Long cho hay: “Khi đồng tiền trong nước bị mất giá thì việc tích trữ vàng là giải pháp an toàn nhất. Vàng vừa là hàng hóa, đồng thời là ngoại tệ đặc biệt nên người dân sẽ mua vàng để tích trữ, ở bất kỳ nước nào cũng như vậy. Hơn nữa, tích trữ vàng là thói quen truyền thống của người dân Việt Nam”.

Đến nay, các ngân hàng thương mại cổ phần đều đã công bố báo cáo tài chính hợp nhất quý 3 và 9 tháng đầu năm 2012. Các báo cáo này cho thấy, lợi  nhuận của các ngân hàng sụt giảm mạnh, nhiều ngân hàng báo lỗ mà một nguyên nhân đưa ra chính là việc kinh doanh vàng và ngoại tệ. Điều này lý giải vì sao nhiều ngân hàng hiện nay từ chối mua bán vàng mà chỉ nhận giữ vàng hộ dân không tính phí và người dân cũng không có lãi. Vấn đề này được ông Long phân tích: "Trước đó, người dân gửi vàng vào ngân hàng, gửi đảm bảo bằng vàng. Trong tình hình hiện nay, nhà nước độc quyền kinh doanh vàng, những người có vàng rút vàng gửi ra, các ngân hàng phải thanh toán cho người dân với giá vàng leo thang như hiện tại đã dẫn tới tình trạng các ngân hàng bị lỗ. Trong bối cảnh này thì việc kinh doanh vàng sẽ gặp nhiều rủi ro. Điều này khiến nhiều ngân hàng “cuốn cờ” không kinh doanh vàng nữa".

Một nguyên nhân khác dẫn tới việc các ngân hàng dừng mua vàng vào thời điểm này đó chính là vấn đề thời gian. NHNN ra hạn thời gian tất toán vàng cho ngân hàng đến 30/6/2013 thay vì 25/11/2012 như trước. Sự ra hạn này khiến các ngân hàng cầm chừng việc mua vàng vào để nghe nghóng tình hình thị trường.

Theo báo cáo của Thống đốc NHNN, từ khi Nghị định 24 của Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh vàng miếng có hiệu lực (25/5/2012) đến 25/10 thì các tổ chức tín dụng đã mua vào được 60 tấn vàng (tương đương với 30 tỷ USD). Như vậy, còn khoảng 20 tấn vàng nữa mới đủ để các ngân hàng tất toán hợp đồng đã ký. Lẽ thường, các ngân hàng sẽ phải tích cực huy động vàng để hoàn thành con số phải tất toán. Nhưng khi thời hạn tất toán được nới rộng thì các ngân hàng lại giao dịch vàng cầm chừng.

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Đình Ánh khẳng định: Khi các ngân hàng không bị thúc ép về thời gian tất toán thì việc dãn ra không mua vàng vào thời điểm này cũng là chuyện dễ hiểu. Chắc chắn đây cũng là một nguyên nhân dẫn tới việc việc giao dịch vàng tại ngân hàng bị chững lại.

Việc tạo thương hiệu vàng, thay đổi bao bì và nhà nước độc quyền kinh doanh vàng miếng đang tạo ra rất nhiều hệ lụy, làm xáo trộn thị trường vàng trong nước và hoạt động giao dịch tại các điểm giao dịch.

Ngân hàng dè chừng trong giao dịch vàng vì thời gian huy động vàng được nới rộng.

Theo ông Long, bản thân vàng có nhiều thương hiệu, ở nước nào cũng vậy, khi trao đổi với quốc tế thì quan trọng là tuổi, chất lượng của vàng chứ không căn cứ và thương hiệu. Tuy nhiên, hiện nay chúng ta lại tạo thương hiệu vàng quốc gia SJC nên đã dẫn tới sự chênh lệch về giá cả giữa vàng nọ, vàng kia. Người thiệt nhất là những doanh nghiệp, người dân, các ngân hàng giữ vàng không có thương hiệu đó.

Ông Long cũng cho rằng, thị trường vàng thời gian tới sẽ còn nhiều biến động. “Nhà nước độc quyền vàng miếng, chống vàng hóa, muốn thu vàng trong dân nhưng lại không cho nhập khẩu vàng nên đương nhiên giá vàng trong nước sẽ tăng lên. Khi thực hiện chủ trương gom vàng về, tức là lượng cung sẽ giảm đi mà lượng cầu sẽ tăng lên. Trong khi đó không bổ sung lượng cung bằng việc nhập khẩu vàng thì chắc chắn giá vàng trong nước sẽ cách xa với giá vàng thế giới. Khi giá vàng chênh lệch lớn thì sẽ dẫn tới tình trạng nhập lậu vàng. Mặc dầu nhà nước cấm và chống vàng hóa  nhưng sẽ vẫn có tình trạng mua vàng từ nước ngoài về để đánh thành đồ trang sức dưới dạng nhẫn, vàng chỉ để bán. Đây là một trong những hệ lụy tất yếu", ông Long phân tích.