Thái Bình Dương ‘đừng mơ yên ổn’ với Trung Quốc

Tàu chiến Trung Quốc trên đường sang Nga tập trận chung.

Việc 5 tàu chiến của Trung Quốc lần đầu tiên thực hiện chuyến đi vòng quanh Nhật Bản hồi giữa tháng 8 vừa qua là một màn phô trương sức mạnh rõ ràng. Các tàu khác của Trung Quốc cũng thường xuyên tuần tra nhiều khu khu vực đang xảy ra tranh chấp với Nhật Bản và các nước láng giềng khác. Chính sự ngông cuồng quá độ này của Trung Quốc mà hôm 8/8 vừa qua, Nhật Bản đã phải triệu tập đại sứ Trung Quốc để bày tỏ sự phản đối.

Cùng lúc này, tàu sân bay của Trung Quốc đã bắt đầu đi vào hoạt động và các chỉ huy hải quân cao cấp của nước này tuyên bố rằng Trung Quốc sẽ có thêm nhiều tàu sân bay mới. Rick Fisher – một chuyên gia về các vấn đề quân sự tại châu Á, hiện đang làm việc tại Trung tâm Chiến lược và Đánh giá quốc tế có trụ sở tại Mỹ - nói: “Chúng ta đang chứng kiến Trung Quốc nỗ lực tăng cường khả năng quân sự để đạt được các mục tiêu chính trị - chiến lược”. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong những tuần gần đây đã tái khẳng định mục tiêu của nước này là trở thành một cường quốc biển.

Những động thái này của Trung Quốc diễn ra trong bối cảnh Mỹ - quốc gia vẫn duy trì các căn cứ quân sự tại khu vực và có mối quan hệ gần gũi với Hàn Quốc, Nhật Bản, Philippines – có ý định trở lại khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Đến nay, Bắc Kinh vẫn khăng họ không có ý định “bá chủ” và những ý định của nước này hoàn toàn hòa bình, song theo các nhà phân tích nguy cơ xung đột xảy ra ngày càng tăng.

Tàu sân bay Liêu Ninh của Trung Quốc.

Mới đây, trên đường tới vịnh Peter đại đế của Nga để tham gia tập trận chung, các tàu chiến của Trung Quốc đã vượt qua eo biển Soya và sau đó vượt qua cả eo biển Miyako gần Okinawa. Bản thân cuộc hành trình này không gây ra thách thức nào đối với Nhật Bản nhưng trong bối cảnh hiện nay thì ý nghĩa biểu tượng của nó lại rất rõ ràng. “Trung Quốc nhật báo” thậm chí còn đưa tin rằng các lực lượng của Trung Quốc đã phá vỡ cái gọi là “chuỗi đảo thứ nhất” – nhóm đảo kéo dài từ cực bắc của Nhật Bản tới Philippines, chia cắt Trung Quốc đại lục với Thái Bình Dương.

Chuyên gia Jonathan Holslag – Viện nghiên cứu Trung Quốc đương đại ở Brussels bình luận: “Bằng cách phái tàu tuần tra đi qua những điểm nhạy cảm trên biển, Trung Quốc muốn thể hiện với những nước láng giềng rằng nước này sẽ quyết tâm bảo vệ những tuyên bố của họ trên Biển Đông và biển Hoa Đông đồng thời tìm cách xây dựng một lực lượng có thể vươn tới các đại dương”. Chuyên gia Fisher nói thêm rằng, đối với Trung Quốc việc được thừa nhận là một “cường quốc” có khả năng triển khai lực lượng trên quy mô lớn tới châu Phi và Mỹ La tinh là một “chiến thắng rất to lớn”.

Những hành động và tham vọng của Trung Quốc đang thúc đảy các nước láng giềng thực hiện những biện pháp phòng thủ riêng. Philippines đã tiếp nhận một tàu chiến lớp Hamilton của Mỹ còn trước đó họ công bố mua một chiếc tàu chiến khác của Pháp. Tokyo cũng vừa hạ thủy chiếc tàu chiến lớn nhất của nước này từ sau Chiến tranh thế giới 2. Tàu sân bay này có khả năng chuyên chở nhiều máy bay trực thăng nhưng giới chuyên gia quân sự khẳng định, nó hoàn toàn có thể trở thành một tàu sân bay đúng nghĩa nếu Nhật Bản sử dụng các loại tiêm kích hiện đại có khả năng cất – hạ cánh thẳng đứng (ví dụ F-35).

Các diễn biến này làm gia tăng nguy cơ nổ ra một cuộc chạy đua vũ trang trong khu vực. Theo các phân tích dựa trên hình ảnh chụp từ vệ tinh, cơ quan tư vấn an ninh IHS Jane’s cho rằng Trung Quốc đang tiến hành đóng chiếc tàu sân bay thứ 2 của mình tại một nhà máy ở Thượng Hải. Các bức ảnh cho thấy tàu sân bay này có thể tiếp nhận các máy bay lớn.

Nhật Bản vừa hạ thủy chiếc tàu chiến lớn nhất của nước này từ sau Chiến tranh thế giới 2

Năm 2012, Bắc Kinh đã tăng cường các biện pháp kiểm soát bãi cạn Scarborough – khu vực cách Philippines chỉ khoảng 200km – khiêu khích Manila và liên tục gây áp lực ở Biển Đông mà họ đòi chủ quyền gần như toàn bộ. Truyền thông Trung Quốc mới đây còn liên tục đăng tải những bức ảnh tàu chở khách du lịch ra thăm đảo quần đảo Hoàng Sa, thuộc chủ quyền của Việt Nam. Cùng lúc, Bắc Kinh liên tục phái tàu tới tuần tra gần quần đảo Senkaku trên biển Hoa Đông.

Chuyên gia Fisher nói: “Hiện Trung Quốc đang chấp nhận tiến hành một cuộc tranh giành tuần tra trên biển với phía Nhật Bản. Đây là một cuộc đấu mà 2 bên xô đẩy lẫn nhau song chưa tấn công trực diện. Nhưng xung đột là có thật và Trung Quốc tỏ ra ngày càng kiên quyết với các tàu của Nhật Bản”. Vị chuyên gia này tin rằng khi mà thực lực của Trung Quốc được củng cố, họ sẽ tìm cách khơi lên một vụ đụng độ để châm ngòi cho một cuộc chiến tranh nhỏ trên biển mà họ tin rằng mình có thể giành lợi thế.