Sabeco: Thế mạnh và rủi ro của cổ phiếu SAB

Với 641.281.186 cổ phiếu niêm yết, Sabeco có lượng vốn hóa lớn thứ 5 trên sàn HOSE sau Vinamilk, Vietcombank, PVGas và Vingroup. Bộ Công thương và Heineken là hai cổ đông lớn nhất, nắm giữ lần lượt 89,59% và 5% cổ phần tại Sabeco, tương đương với 606,59 triệu cổ phiếu. Tỷ lệ cổ phiếu được phép giao dịch tự do (free-float) của Sabeco ước tính 5,41%, tương đương 34,69 triệu cổ phiếu. Sau khi niêm yết, Nhà nước dự kiến sẽ thoái 53,59% vốn điều lệ của Sabeco trong năm 2016, 36% còn lại sẽ thoái trong năm 2017. Sabeco cũng có kế hoạch nâng tỷ lệ sở hữu của NĐT nước ngoài từ 49% lên 100% trong Đại hội cổ đông sắp tới.

Quy mô 2,2 tỷ lít bia?

Việt Nam là thị trường có mức tăng trưởng cao trên thế giới cả về nhu cầu tiêu thụ và sản xuất bia trong giai đoạn 2008-2015. Tỷ lệ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) đối với sản lượng sản xuất và tiêu thụ đạt lần lượt 14% và 12%/năm. Xét riêng trong khu vực Đông Nam Á, thị trường Việt Nam hội đủ cả ba yếu tố: Tăng trưởng nhanh nhất, mức tiêu thụ bình quân đầu người cao nhất và quy mô thị trường lớn nhất. 

Sabeco là doanh nghiệp bia sở hữu quy mô hoạt động lớn nhất cả nước với 23 công ty con và 31 công ty liên doanh liên kết với tổng vốn góp hơn 2.400 tỷ đồng. Hệ thống các nhà máy bia vận hành với công suất bình quân khá cao 82%-83%, với tổng công suất thiết kế đạt hơn 1.800 triệu lít/, bỏ xa các đối thủ còn lại gồm: Habeco (800 triệu lít/năm), Công ty TNHH Nhà máy Bia Việt Nam VBL (750 triệu lít/năm), Masan (200 triệu lít/năm), Sapporo Việt Nam (100 triệu lít/năm), và AB InBev (100 triệu lít/năm).

Trong hệ thống các nhà máy của Sabeco, có tới 10 công ty tập trung ở khu vực miền Nam, chiếm 53% tổng sản lượng thiết kế, phần còn lại thuộc về miền Trung (34%) và miền Bắc (13%). Theo thống kê của Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), năng lực sản xuất của Sabeco có thể tăng thêm 54 triệu lít trong năm tới sau khi nhà máy Bia Sài Gòn – Kiên Giang hoàn tất Dự án nâng công suất nhà máy giai đoạn II vào Qúy 1/2017. Ngoài ra, năng lực sản xuất của Sabeco có thể tăng lên tối đa 2,2 tỷ lít bia/năm trong trường hợp các nhà máy bia địa phương được mở rộng.

Các sản phẩm hiện có của Sabeco.

Rủi ro của SAB

Tuy vậy, thống kê của Euromonitor cho thấy, trong 4 năm gần đây, sản lượng bia tiêu thụ hàng năm của Sabeco tăng 6,8%/năm, chậm hơn mức tăng trưởng 7,8%/năm của toàn ngành. Dù thị phần vẫn giữ ở mức cao (45,8% trong năm 2015) và vượt xa các đối thủ còn lại là Heineken (17,8%) và Habeco (17,3%), và Carlsberg (9,7%), những bước đi chậm lại dường như là một chỉ báo không lạc quan đối với tình hình hoạt động của Sabeco. Trong 10 tháng đầu năm, “ông lớn” của ngành bia Việt Nam ghi nhận mức tăng trưởng 7,6% so với cùng kỳ, thấp hơn so với mức tăng 10,5% bình quân của ngành. Tăng trưởng chậm hàm ý về sự suy giảm thị phần, đặc biệt là trong ngành cạnh tranh gay gắt như ngành bia hiện nay.

Đại mạch (Malt), hoa bia (Houblon), gạo và nước là các yếu tố đầu vào chính của chuỗi giá trị ngành bia. Trong cơ cấu giá vốn của Sabeco, nguyên vật liệu chiếm khoảng 80% giá thành sản xuất, trong đó đại mạch và hoa bia phải phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu, do đó, kết quả kinh doanh của công ty chịu ảnh hưởng lớn bởi biến động giá hàng hóa thế giới.

Theo Bloomberg, tính bình quân 11 tháng đầu năm nay, giá đại mạch giảm 7% so với bình quân cả năm 2015. Còn theo World Bank, giá đại mạch dự kiến tăng nhẹ 2-3% trong giai đoạn 2017-2020, mức biến động không nhiều nhưng sẽ tác động trực tiếp đến biên lợi nhuận gộp các năm tới của các doanh nghiệp trong ngành bia, trong đó có Sabeco. 

VDSC cho rằng rủi ro khác có thể đến với Sabeco là sự thay đổi chính sách thuế Tiêu thụ đặc biệt (TTĐB). Theo Luật Thuế Tiêu thụ đặc biệt, thuế suất thuế TTĐB đối với sản phẩm bia áp dụng ở mức 45% trong giai đoạn 2010-2012, 50% trong năm 2013, từ năm 2016 tăng lên mức 55%, và trong hai năm tiếp theo 2017-2018, mức thuế được áp dụng sẽ tăng lên 60% và 65%.

Một rủi ro khác là khoản trích lập thuế tiêu thụ đặc biệt trong giai đoạn 2007-2009 mà doanh nghiệp có thể sẽ ghi nhận trong Qúy 4/2016. Do chênh lệch cách tính thuế TTĐB (sử dụng giá bán tính thuế TTĐB dựa trên giá bán của công ty thương mại khu vực của Sabeco thay vì giá bán của Sabeco cho các công ty thương mại như thời gian trước), Sabeco đã trích lập 3.130 tỷ đồng dự phòng thuế TTĐB cho giai đoạn 2010-2015, trong đó, 1.431 tỷ đồng cho giai đoạn 2010-2012 và 1.699 tỷ đồng cho giai đoạn 2013-2015. Dựa trên kịch bản thận trọng, VDSC ước tính doanh nghiệp sẽ trích lập thêm khoản dự phòng từ 600-700 tỷ đồng trong Qúy 4/2016, nâng số dự phòng thuế TTĐB cả năm nay khoảng 2.031-2.131 tỷ đồng.