Quốc gia nào xác lập chủ quyền đầu tiên ở quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa?
Cho đến thế kỷ XVII hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là các đảo vô chủ. Vào nửa thế kỷ XVII, chúa Nguyễn tổ chức “đội Hoàng Sa” (Cát Vàng) lấy người từ xã An Vĩnh (huyện Bình Sơn, phủ Quảng Ngãi) ra đảo Hoàng Sa thu lượm hàng hóa của các tàu mắc cạn, đánh bắt hải sản quý hiếm mang về dâng nộp và còn đo vẽ, trồng cây, dựng mốc trên hai quần đảo.
Theo hiểu biết địa lý lúc bấy giờ địa danh quần đảo Hoàng Sa liền một dải, bao gồm cả Hoàng Sa và Vạn Lý Trường Sa. Vào nửa thế kỷ thứ XVIII chúa Nguyễn tổ chức thêm “đội Bắc Hải” lấy người thôn Tứ Chính và xã Cảnh Dương phủ Bình Thuận cấp giấy phép ra quần đảo Trường Sa, cũng với nhiệm vụ như đội Hoàng Sa.
![]() |
Việt Nam chính là nhà nước đầu tiên xác lập chủ quyền và là quốc gia duy nhất đã quản lý thực sự hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa (ảnh minh họa) |
Các hoạt động của nhà Nguyễn tại Hoàng Sa và Trường Sa được lưu lại không chỉ trong tài liệu lịch sử của nhiều tác giả trong nước như “Toàn tập Thiên Nam Tứ chí lộ đồ thư” của Đỗ Bá Tự Công Đạo (1686) hay Phủ biên Tạp lục của Lê Quý Đôn (1776) mà còn được người nước ngoài ghi chép lại khi họ đến làm ăn, sinh sống tại Việt Nam.
Trong thời kỳ Pháp thuộc, Chính phủ Pháp đã có nhiều hành động củng cố chủ quyền Việt Nam trên đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Từ những năm 1925 và 1927 Pháp đã tổ chức điều tra trên Hoàng Sa và duy trì tuần tra trên quần đảo.
Liên tục trong các năm 1930 – 1933 Pháp đưa quân đội ra đóng ở Trường Sa. Tiếp đó, để tiện quản lý năm 1933, Pháp đã sáp nhập quần đảo Trường Sa vào tỉnh Bà Rịa (Nam Kỳ) và đến năm 1938 đã thành lập đớn vị hành chính ở Hoàng Sa thuộc tỉnh Thừa Thiên.
Bên cạnh các hoạt động đó, Pháp còn cho đặt cột mốc, xây dựng hải đăng, trạm khí tượng, trạm vô tuyến điện trê hai quần đảo. Trong quan hệ quốc tế, Pháp đã nhiều lần lên tiếng phản đối các đòi hỏi chủ quyền của Trung Quốc đối với quần đảo Hoàng Sa.
Tại hội nghị Francisco tháng 9/1951 với 48/51 phiếu các nước đã bác bỏ đề nghị tảo Hoàng Sa và Trường Sa cho Trung Quốc.
Cũng tại hội nghị này đại diện Việt Nam lúc đó đã tuyên bố chủ quyền. Như vậy, hôi nghị đã thừa nhận chủ quyền của Việt Nam. Cùng với việc giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước Chính phủ Cách mạng lâm thời đã tuyên bố khẳng định chủ quyền của Việt Nam với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
Liên tục từ đó đến nay, Chính phru Việt Nam đã ban hành nhiều văn abnr pháp luật quan trọng khẳng định quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là một bộ phận không thể tách rời lãnh thổ Việt Nam và Việt Nam có đầy đủ chủ quyền đối với hai quần đảo này, phù hợp với quy định của luật pháp và thực tiễn quốc tế.
Về quản lý hành chính năm 1982, Chính phủ đã quyết định thành lập huyện đảo Trường Sa trực thuộc tỉnh Đồng Nai và huyện đảo Hoàng Sa trực thuộc tỉnh Quảng Nam – Đà Nẵng. Sau khi điều chỉnh địa giới hành chính, hiện nay huyện Hoàng Sa thuộc TP. Đá Nẵng và huyện Trường Sa trực thuộc tỉnh Khánh Hòa.
Đến tháng 4/2007 để hoạt động quản lý hành chính có hiệu quả hơn, Chính phủ ta đã quyết định thành lập thị trấn Trường Sa thuộc huyện Trường Sa và hai xã Song Tử Tây và Sinh Tồn.
Như vậy, Việt Nam có đầy đủ bằng chứng lịch sử, pháp lý để khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Việt Nam chính là nhà nước đầu tiên xác lập chủ quyền và là quốc gia duy nhất đã chiếm hữu, quản lý thực sự hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa một cách liên tục, hòa bình và phù hợp với các quy định luật pháp quốc tế khi các quần đảo này chưa thuộc chủ quyền của bất cứ quốc gia nào.
Nhà nước Việt Nam luôn luôn bảo vệ tích cực các quyền và danh nghĩa của mình trước mọi mưu đồ và hành động xâm phạm tới chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và quyền lợi của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa