Nơi thầy trò đi… nhặt rác

Nơi đây thầy trò không bao giờ ngưng nghỉ trước những dự án, đề tài nghiên cứu “nóng hổi” mang tính thời sự. Và mới đây câu lạc bộ “Em yêu môi trường” của Trường THPT An Lạc Thôn được Bộ Tài nguyên và Môi trường xét tặng giải thưởng…

Thầy Nguyễn Ngọc Hải, Chủ nhiệm CLB “Em yêu môi trường” làm thí nghiệm cùng học trò

“Nhóm lửa” nghiên cứu khoa học

Ngôi trường có phong trào nghiên cứu khoa học hết sức sôi nổi ấy là Trường THPT An Lạc Thôn, huyện Kế Sách, tỉnh Sóc Trăng.

Năm 2011, Trường THPT An Lạc Thôn thành lập Câu lạc bộ (CLB) “Em yêu môi trường”, với thành viên là những HS từ lớp 10 - 12 đang theo học tại trường. 

Người chủ nhiệm CLB chính là thầy Nguyễn Ngọc Hải, một giáo viên Sinh học của trường. Thầy Hải cũng là “linh hồn” phong trào nghiên cứu khoa học tại ngôi trường này. Thầy cùng các học trò đã đạt nhiều giải thưởng nghiên cứu khoa học trong và ngoài nước.

Do ngôi trường THPT An Lạc Thôn tọa lạc tại thị trấn An Lạc Thôn, huyện Kế Sách nên vấn đề rác thải sinh hoạt hằng ngày là vấn đề “bức xúc” mà thầy trò và người dân ở đây phải đối mặt. 

Trước đây, việc thu gom rác thải ở nhà dân cũng như khu vực chợ chưa được quan tâm, mạnh ai nấy xả nên môi trường tại địa phương ngày càng ô nhiễm. 

Thầy Nguyễn Ngọc Hả nóii: “Chính tình trạng ô nhiễm ngày càng nghiêm trọng nên thầy trò chúng tôi quyết định phải hành động. Làm sao tuyên truyền, giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho HS và người dân trong khu vực. 

Từ đó hướng dẫn HS nghiên cứu các đề tài về môi trường góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường và đích đến là nghiên cứu khoa học, phục vụ học tập...”.

Bằng niềm đam mê khoa học, thầy Nguyễn Ngọc Hải đã tập hợp được những học trò có chung niềm đam mê. Tất cả đều tập trung lo cho việc học và dành nhiều thời gian cho nghiên cứu khoa học. Có lúc thầy trò tìm bóc vỏ tràm về nghiên cứu nhằm mục đích gom vết dầu tràn. 

Có lúc thì ra chợ gom rác thải đem về nghiên cứu, làm thí nghiệm… Ban đầu người dân cũng như thầy cô giáo lấy làm lạ trước việc thầy trò lặn lội ra tận ngóc ngách của chợ để xin rác, lấy xong đem về đổ đống gần khu tập thể. Tuy nhiên, khi họ biết được thầy trò CLB “Em yêu môi trường” xin rác để “biến” thành phân bón thì ai cũng ủng hộ “hai tay”.

Thầy Hải chia sẻ: Để thực hiện được việc hướng dẫn HS nghiên cứu khoa học trong nhà trường, người giáo viên cần phải có sự đam mê thì mới “truyền lửa” được cho các em. 

Bên cạnh đó cũng cần có những kiến thức cơ bản để hướng dẫn HS, giúp HS hiểu được công việc mình phải làm và dự đoán kết quả… 

Việc hướng dẫn và tập cho HS làm quen nghiên cứu khoa học trong nhà trường sẽ góp phần thực hiện đổi mới phương pháp học tập theo hướng phát huy năng lực tự học. Giáo dục HS năng lực tư duy sáng tạo và làm quen, tập dượt các phương pháp nghiên cứu khoa học từ đơn giản đến phức tạp...

Với những mục tiêu đó, ngay từ khi thành lập, CLB “Em yêu môi trường” tổ chức các hoạt động tuyên truyền, giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho HS theo các chuyên đề, chủ điểm hàng tuần, tháng và quý bằng nhiều hình thức như ngoại khóa, hội thi, tọa đàm… Sau đó kết hợp với Đoàn trường thực hiện các hoạt động xã hội ở địa phương về bảo vệ môi trường.

Đặc biệt là cho HS tham gia các dự án về môi trường và hướng dẫn các em thực hiện nghiên cứu các đề tài về môi trường để tham gia các cuộc thi do các cấp tổ chức. 

“Hướng dẫn HS tham gia nghiên cứu khoa học, nhất là các đề tài liên quan đến môi trường, giúp gắn kết các em lại với nhau, tránh xa các tệ nạn xã hội, thực hiện đúng phương châm: Học đi đôi với hành, gắn liền lý thuyết với thực tiễn. Đồng thời thực hiện đúng chủ trương của ngành: Xây đựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, thầy Hải chia sẻ.

“Quả ngọt” từ mồ hôi và công sức

Bằng những nỗ lực không mệt mỏi, hơn 4 năm qua, CLB “Em yêu môi trường” đã thực hiện nghiên cứu được hơn 60 đề tài, chủ yếu về công tác bảo vệ môi trường. Trong số đó có nhiều đề tài đã đạt giải cao tại các cuộc thi cấp huyện, tỉnh, quốc gia và quốc tế.

Đơn cử như Cuộc thi “Cải thiện việc sử dụng và bảo vệ nguồn nước” do Bộ GD&ĐT, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam, Liên hiệp các hội Khoa học Kỹ thuật Việt Nam đồng tổ chức có 23 đề tài của CLB được trao giải. Trong đó có 2 đề tài được chọn đại diện cho HS Việt Nam tham dự cuộc thi Quốc tế tại Stockholm (Thụy Điển)…

Đặc biệt với Dự án “Làng không rác” do Giáo sư, Viện sĩ Nguyễn Văn Hiệu hỗ trợ, thầy trò trong CLB “Em yêu môi trường” không ngại nắng mưa đến chợ xin rác của người dân buôn bán. Những lợi ích thực tiễn của dự án đã nhận được sự ủng hộ cao của chính quyền và người dân thị trấn An Lạc Thôn. 

Dự án “Làng không rác” đã tiến hành thu gom và xử lý rác thải hữu cơ ở khu vực chợ An Lạc Thôn thành phân bón hữu cơ, cung cấp thí điểm cho một số hộ dân trong khu vực mang lại lợi ích thiết thực cho các nông hộ, được đánh giá rất cao.

Tiếng vang từ Dự án “Làng không rác” đã góp phần rất lớn trong công tác tuyên truyền về tác hại của ô nhiễm môi trường cũng như đưa ra các giải pháp hữu hiệu nhằm góp phần bảo vệ môi trường cho HS và người dân địa phương. 

Dự án đã mang lại hiệu quả cao về kinh tế và xã hội, đã tác động tốt đến HS và người dân ý thức bảo vệ môi trường thông qua các hành động thiết thực nhất, đặc biệt là thông qua các buổi sinh hoạt chuyên đề hay các hội thi về môi trường của CLB.

Không dừng lại ở đó, trong 2 năm (2013 - 2014), CLB “Em yêu môi trường” đã hướng dẫn HS thực hiện trên 25 đề tài liên quan đến bảo vệ môi trường và đều đạt giải các cấp huyện (18 giải), tỉnh (18 giải), quốc gia (10 giải). 

Đặc biệt là các công trình khoa học, sáng kiến, giải pháp giá trị, mang lại hiệu quả kinh tế - xã hội - môi trường được cơ quan có thẩm quyền và cộng đồng ghi nhận như: Giải pháp “Hệ thống xử lý khói lò than” do các em HS trong CLB thực hiện đạt giải Ba cuộc thi Nghiên cứu Khoa học Kỹ thuật cấp quốc gia dành cho HS trung học năm 2014 khu vực phía Nam; đồng thời đạt giải Đề tài xuất sắc do Hiệu trưởng Trường ĐH Cần Thơ trao tặng. Giải pháp đang được sự quan tâm của Phòng Nông nghiệp huyện Kế Sách và Trường ĐH Cần Thơ đang tiếp tục nghiên cứu sớm đưa vào thực tiễn.

Hai dự án tham gia cuộc thi Nghiên cứu Khoa học Kỹ thuật cấp quốc gia dành cho HS năm 2015 khu vực phía Nam: “Tơ sợi thiên nhiên” và “Sử dụng các vật liệu đơn giản để loại bỏ hàm lượng chì và asen trong nước bị ô nhiễm, nhằm ngăn ngừa bệnh ung thư”, đều được Hiệu trưởng Trường ĐH Cần Thơ trao thưởng “Dự án xuất sắc”…