Mỹ tuần tra trên Biển Đông: Trung Quốc sẽ đáp trả như thế nào?

Đáp lại thông tin trên, Trung Quốc đã tuyên bố sẽ “không cho phép bất kỳ quốc gia nào xâm phạm lãnh hải cũng như không phận của nước này trên quần đảo Trường Sa với nhân xưng bảo vệ quyền tự do đi lại của máy bay và tàu thuyền”. 

Tuy nhiên, hôm qua, 19/10, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, Ash Carter vẫn tái khẳng định việc tăng cường sự hiện diện của Mỹ trong khu vực, tuyên bố Washington “sẽ đưa máy bay, tàu thuyền và triển khai hoạt động tới bất kỳ nơi nào theo quy định của luật pháp quốc tế, giống như Mỹ vẫn làm trên khắp thế giới và Biển Đông cũng không phải là một ngoại lệ”.

Mỹ sẽ sớm đưa tàu tuần tra đến Biển Đông. Ảnh minh họa

Trên thực tế, việc tự do tuần tra hàng hải trên khu vực Biển Đông là hoàn toàn hợp pháp theo Công ước của LHQ về Luật biển (UNCLOS). Mỹ và các đối tác nhận thấy cần phải gửi một thông điệp mạnh mẽ tới Bắc Kinh rằng Washington sẽ không chấp nhận việc Trung Quốc đơn phương tuyên bố chủ quyền, có các hành động gây hấn hay quân sự hóa trên vùng biển tranh chấp.

Việc Mỹ cử lực lượng tuần tra tới Biển Đông với những thông điệp cứng rắn sẽ đặt Trung Quốc vào vị thế khó khăn. Nếu Washington tiến vào Biển Đông, Bắc Kinh sẽ buộc phải tìm ra một giải pháp trung hòa giữa việc không làm leo thang căng thẳng giữa hai cường quốc, đồng thời không thể hiện sự yếu đuối của một nước đang phát triển mạnh mẽ trong khu vực.

Sức ảnh hưởng của chủ nghĩa dân tộc phổ biến trong giới lãnh đạo Trung Quốc có thể khiến Mỹ chần chừ trong việc can thiệp vào Biển Đông. Kể từ năm 1989, Đảng lãnh đạo Trung Quốc dựa vào sự phát triển kinh tế và chủ nghĩa đoàn kết dân tộc thông qua các chiến dịch giáo dục lòng yêu nước để củng cố các chính sách đối nội, đối ngoại của mình. Đảng lãnh đạo Trung Quốc luôn tự hào về những thành tựu mà mình đã đạt được suốt 30 năm qua với những thành công trong việc hòa hợp lãnh thổ, bảo vệ chủ quyền và giành chiến thắng những giá trị cốt lõi của đất nước.

Với chủ nghĩa dân tộc ngày càng phát triển mạnh mẽ, bất kỳ hành động cứng rắn nào của Mỹ ở Biển Đông có thể tạo nên một sự bùng nổ ở Trung Quốc. Mặc dù tăng trưởng kinh tế có dấu hiệu chậm lại song Trung Quốc sẽ không thể hiện sự yếu đuối trước việc Mỹ thiếu tôn trọng chủ quyền lãnh thổ của nước này. Điều này sẽ khiến Bắc Kinh chọn cách đáp trả kiên quyết trong nỗ lực xoa dịu các làn sóng phản đối ở quê nhà.

Đây không phải là lần đầu tiên lãnh đạo Trung Quốc thay đổi các biện pháp truyền thống đối với những sự việc tương tự để làm dịu dư luận trong nước. Các ví dụ điển hình có thể kể đến như vụ máy bay gián điệp EP-3 của Mỹ năm 2001, vụ khủng hoảng Điếu Ngư/Senkaku năm 2010 cũng như căng thẳng leo thang tại khu vực này năm 2012. Bất chấp cuộc chơi đang tiếp diễn trên Biển Đông, việc đáp trả lại đoàn tàu tuần tra của Mỹ một cách cứng rắn, leo thang căng thẳng chắc chắn không nằm trong lợi ích chiến lược của Trung Quốc.

Có nhiều ý kiến cho rằng những nỗ lực quả quyết của Mỹ sẽ không giải quyết được thách thức ở Biển Đông. Điều đó là đúng, những gì mà tất cả các ngôn ngữ kích động từ Mỹ làm được là đổ thêm dầu vào lửa cho căng thẳng nội địa của Trung Quốc mà giới cầm quyền không thể làm ngơ. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là Mỹ nên ngừng các hoạt động tuần tra tự do hàng hải trên Biển Đông như đã hứa. Washington bằng mọi cách nên tiến hành tuần tra, song không cần phải phô trương bằng lời nói mà cần hành động cụ thể trước khi Bắc Kinh đơn phương thực hiện các hoạt động trái phép của mình.

Nội dung được thực hiện qua tham khảo Tạp chí National Interest. National Interest được thành lập vào năm 1985. Tạp chí thường tập trung vào vấn đề chính sách đối ngoại và những lợi ích quốc gia của Mỹ.