Lỗ hổng lớn về pháp luật khiến xảy ra các vụ Asanzo, Khaisilk

Tiếp tục phiên chất vấn sáng nay (7/11), Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh trả lời đại biểu Nguyễn Tiến Sinh (Hòa Bình) về nguy cơ hàng nước ngoài lợi dụng các Hiệp định thương mại của Việt Nam để “mượn đường” đi nước thứ ba. Nhiều đại biểu quan tâm về lỗ hổng rất lớn về pháp luật, hàng rào kỹ thuật chưa đủ mạnh để kiểm soát tình hình, đặc biệt là sự công khai, minh bạch về quy định hàng Việt Nam là như thế nào?

“Chính sự thiếu minh bạch này đã làm cho các doanh nghiệp như Asanzo, Khải Silk… không biết mình có vi phạm không. Như vậy đẩy người dân và doanh nghiệp vào thế rủi ro rất cao. Liệu có đơn thuần là gian lận thương mại hay không?”, đại biểu đoàn Hòa Bình đặt câu hỏi.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh.

Trả lời đại biểu Nguyễn Tiến Sinh (đoàn Hòa Bình), Bộ trưởng Trần Tuấn Anh thừa nhận, trước đây, các doanh nghiệp, nhà sản xuất tự kê khai và ghi nhãn mác hàng hóa cũng như xuất xứ hàng hóa, phục vụ cho lưu thông thị trường trong nước. Chính vì vậy, trong một thời gian dài đã diễn ra những hành vi có dấu hiệu gian lận thương mại, xuất xứ lừa dối người tiêu dùng như đã từng chứng kiến vụ Khaisilk.

“Ngoài ra, cũng có câu chuyện chưa rõ ràng trong việc hướng dẫn về ghi xuất xứ với hàm lượng như thế nào trong phần giá trị gia tăng trong sản xuất nội địa dẫn đến có vướng mắc cho một số doanh nghiệp mà đã chứng kiến câu chuyện như Asanzo”, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho hay.

Vì vậy, từ năm 2018, Bộ Công Thương đã chủ động báo cáo với Thủ tướng Chính phủ để đề xuất việc xây dựng một văn bản pháp quy hướng dẫn cụ thể hơn nữa chấm việc ghi chứng nhận xuất xứ cho các sản phẩm hàng hóa sản xuất tại Việt Nam và lưu thông tại thị trường trong nước.

“Bộ Công Thương hiện đã hoàn thành dự thảo Thông tư hướng dẫn chứng nhận xuất xứ hàng hóa cho sản phẩm lưu thông tại thị trường trong nước và đang tổ chức lấy ý kiến đăng tải công khai trên các phương tiện truyền thông; Lấy ý kiến phản biện của xã hội, doanh nghiệp, người dân và các tổ chức. Hiện nay đã qua 2 vòng và thu được nhiều ý kiến đóng góp đa dạng”, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nêu rõ.

Tuy nhiên, tư lệnh ngành Công Thương cũng cho biết, qua các ý kiến đóng góp, Bộ sẽ nghiên cứu kỹ hơn nữa phạm vi điều chỉnh của Thông tư này, để tránh tình trạng gây ảnh hưởng đến lợi ích của Việt Nam trong các hoạt động thương mại quốc tế.

Theo Bộ trưởng Bộ Công Thương, cả Thông tư này và Thông tư hướng dẫn Nghị định 31 đều có chung nền tảng là dựa trên bộ quy tắc xuất xứ của tổ chức thương mại thế giới. Vì vậy các tổ chức nước ngoài có thể căn cứ vào việc này để siết chặt hơn nữa hoặc gây khó khăn trong việc được chứng nhận ưu đãi sản phẩm xuất khẩu đi nước ngoài có xuất xứ Việt Nam.