Lật mở đường thâu tóm loạt ‘đất vàng’ ở Hà Nội của Lã Vọng

Giao “đất vàng” không qua đấu giá

Thanh Tra Chính phủ (TTCP) vừa ban hành về kết luận thanh tra toàn diện 9 dự án "đất vàng" do Công ty Cổ phần Thương mại và Dịch vụ Lã Vọng (Công ty Lã Vọng) và các đơn vị thành viên đầu tư tại Hà Nội để thực hiện dự án bất động sản, sản xuất kinh doanh, giao thông.

Cụ thể, 9 dự án gồm: Dự án Cải tạo môi trường hồ Đầu Bằng, quận Long Biên; Dự án Cải tạo và xây dựng Hệ thống cống nối hồ Vục – hồ Đầu Băng – hồ Tư Đình; Dự án Xây dựng công trình Hạ tầng kỹ thuật và nhà ở trên diện tích 14,5 ha tại khu chức năng đô thị Tây Nam đường 70, phường Đại Mỗ, quận Nam Từ Liêm; Dự án Trụ sở làm việc  (cơ sở 2) và căn hộ chung cư kết hợp dịch vụ thương mai tại Xa La, phường Phúc La, quận Hà Đông; Dự án tại ô đất DX1, DX2, DX3, DX4, và CX2 Khu đô thị Đông Nam đường Trần Duy Hưng; Dự án Khu nhà ở cao cấp tại khu đô thị Quốc Oai, huyện Quốc Oai; Dự án Cải tạo, nâng cấp khu vui chơi giải trí Bán đảo hồ Đống Đa; Dự án cải tạo nâng cấp Quốc lộ 6; Dự án Khu đô thị mới Hoàng Văn Thụ, quận Hoàng Mai.

Trong khi dự án BT chưa hoàn thành thì trên phần đất đối ứng Công ty Lã Vọng đã xây dựng hàng trăm căn nhà liền kề để bán, thu về hàng nghìn tỷ đồng.

Kết luận thanh tra cho thấy nhiều dự án do Công ty Lã Vọng và các đơn vị thành viên đầu tư có chung công thức: chỉ định đầu tư dự án - đổi đất lấy hạ tầng - qua đó dần sở hữu các khu đất ở đô thị lớn tại Hà Nội có giá trị hàng nghìn tỷ đồng.

Tại dự án cải tạo và xây dựng hệ thống cống nối hồ Vục - hồ Đầu Băng - hồ Tư Đình, công ty thành viên là Công ty cổ phần thương mại Ngôi nhà mới được Hà Nội chỉ định thực hiện dự án dài 1,85 km theo hình thức hợp đồng BT với tổng mức đầu tư 610,8 tỷ đồng.

Theo TTCP, dự án này đang được phê duyệt điều chỉnh giảm quy mô, thì tổng mức đầu tư còn khoảng 400 tỷ đồng. Số tiền sử dụng đất của dự án đối ứng tạm tính phải nộp bổ sung ngân sách nhà nước là 124,7 tỉ đồng.

Dự án BT này đang có nhiều vi phạm, như: việc chậm giải phóng mặt bằng do chậm điều chỉnh dự án đầu tư và xử lý phần giải phóng mặt bằng trùng lắp, dẫn đến tiến độ dự án BT chậm không có cơ sở xác định khối lượng xây dựng và giá trị của dự án BT, để làm căn cứ xác định giá trị hợp đồng BT.

Đổi lại công trình BT trên, Hà Nội bố trí cho Công ty Ngôi Nhà Mới 14,5ha đất xây dựng khu đô thị mới Tây Nam đường 70, quận Nam Từ Liêm.

Theo quy hoạch, dự án có 571 căn nhà liền kề và hơn một nửa đã hoàn thiện hoặc đang thi công phần thô, doanh thu bán hàng hơn 2.549 tỷ đồng.

Công ty Lã Vọng mở tổ hợp nhà hàng ăn uống quy mô lớn trên khu đất được quy hoạch làm bãi đỗ xe, cây xanh của thành phố thuộc đô thị Đông Nam đường Trần Duy Hưng.

Sau khi đối trừ tiền sử dụng đất vào giá trị hợp đồng BT, công ty này đã nộp số tiền chênh lệch vào ngân sách. Tuy nhiên, TTCP cho rằng việc thanh toán dự án BT, xác định lãi suất để đối trừ tiền sử dụng đất phải nộp khi chưa có khối lượng hợp đồng BT, thời gian thực hiện dự án BT kéo dài, tiếp tục được điều chỉnh là chưa đủ cơ sở. Bên cạnh đó, quỹ đất bố trí đối ứng cũng tăng gần một ha so với diện tích đất cam kết trong hợp đồng BT.

Với 5 khu “đất vàng” DX1, DX2, DX3, DX4, CX2 diện tích khoảng 10.000m2 tại khu đô thị mới Đông Nam đường Trần Duy Hưng, TTCP chỉ ra rằng, quá trình Hà Nội giao đất có nhiều sai phạm như không thông qua đấu giá, làm tăng mật độ xây dựng.

Theo đó, Hà Nội khi giao 5 ô đất cho Công ty Lã Vọng đã căn cứ vào đơn giá đất sản xuất nông nghiệp để cho thuê đất với mức giá khoảng 187.000 đồng/m2 làm mặt bằng kinh doanh thương mại, kinh doanh nhà hàng, ẩm thực và bãi đỗ xe. UBND TP Hà Nội cũng không tính lại đơn giá thuê đất phần xây dựng sai quy hoạch làm tăng hệ số sử dụng đất.

Hà Nội giao dự án tại 5 khu “đất vàng” diện tích khoảng 10.000m2 ở khu đô thị mới Đông Nam đường Trần Duy Hưng không qua đấu giá cho Công ty Lã Vọng.

Ngoài ra, Sở Tài chính Hà Nội căn cứ vào kết quả kiểm toán giá trị đầu tư hạ tầng toàn bộ khu đô thị năm 2012 là 102,33 tỷ đồng để phân bổ chi phí hạ tầng cho tổng diện tích 29,73ha các ô đất, đơn giá chi phí hạ tầng là 344.226 đồng/m2, để tính tiền suất đầu tư hạ tầng phải nộp năm 2016, là không có cơ sở.

Sau khi thuê đất, Công ty Lã Vọng tự điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất, xây dựng công trình sai phép trên đất nhưng các cơ quan chức năng của Hà Nội không xử lý dứt điểm sai phạm.

Vi phạm quy định đấu thầu

Tại dự án khu đô thị Quốc Oai, TTCP cũng chỉ ra việc UBND tỉnh Hà Tây (nay là thành phố Hà Nội) giao 27,5ha đất khu đô thị Quốc Oai cho Công ty Ngôi Nhà Mới xây dựng khu nhà ở cao cấp không thông qua đấu thầu là vi phạm quy định về lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án nhà ở thương mại.

Cùng với đó, dự án cũng đã được cho phép chuyển 2ha diện tích đất xây trường mầm non, tiểu học, trạm y tế sang xây nhà ở thấp tầng, chuyển 2,6ha đất xây dựng chung cư, văn phòng sang đất xây nhà ở thấp tầng, thương mại, dịch vụ, trường mầm non, trạm y tế, khiến diện tích đất ở tăng lên.

Tại dự án cải tạo, nâng cấp quốc lộ 6 đoạn Ba La - Xuân Mai, đầu năm 2017, để tham gia dự án, Tổng công ty Đầu tư phát triển hạ tầng đô thị (UDIC) được UBND TP. Hà Nội cho phép hợp tác liên doanh với Công ty CP Sông Đà Hà Nội, Công ty CP thương mại Ngôi nhà mới thuộc Công ty Lã Vọng và Công ty CP Đầu tư phát triển và dịch vụ Đại An thực hiện dự án đầu tư. Các bên tiến hành thành lập pháp nhân mới lấy tên Công ty CP Louis Group (Công ty Louis) để thực hiện dự án.

Dự án Ngôi Nhà Mới tại Quốc Oai của Lã Vọng phần lớn bị bỏ hoang sau cả thập kỷ.

Theo báo cáo kết quả thẩm định của Sở Kế hoạch – Đầu tư  vào tháng 6/2017, dự án BT Ba La - Xuân Mai có tổng mức đầu tư 8.800,082 tỷ đồng, nhằm đầu tư cải tạo, nâng cấp 20,9 km Quốc lộ 6 từ Ba La - Xuân Mai. Đổi lại, nhà đầu tư Louis Group dự kiến sẽ được thanh toán 43 ô đất có tổng diện tích 454,67 ha. Sở Kế hoạch – Đầu tư cũng đề xuất áp dụng hình thức chỉ định nhà đầu tư để đàm phán trực tiếp hợp đồng BT.

Trong một diễn biến đáng chú ý, vào tháng 6/2018, tại Quyết định phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi đã được UBND TP. Hà Nội phê duyệt quy mô đầu tư dự án được giảm xuống chỉ còn 8.713,194 tỷ đồng. Theo đó, nhà đầu tư sẽ được tạo điều kiện khai thác 39 ô đất với tổng diện tích khoảng 343,54 ha. Còn việc lựa chọn nhà đầu tư cho dự án BT Ba La - Xuân Mai bất ngờ được đổi sang hình thức đấu thầu.

Theo TTCP, Sở Kế hoạch - Đầu tư tham mưu phê duyệt đề xuất dự án thuộc giai đoạn chuẩn bị đầu tư, quy mô dự án bổ sung đoạn tuyến Ba La – Chúc Sơn vào dự án cải tạo nâng cấp quốc lộ 6 đoạn Chúc Sơn – Xuân Mai với quy mô toàn tuyến Ba La – Xuân Mai và chỉ định nhà đầu tư thực hiện dự án BT, khi quy mô dự án thay đổi là vi phạm quy định về đấu thầu.

Sau khi có ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng, Sở này đã không tiếp thu ý kiến của các bộ, ngành để tham mưu theo quy định dẫn đến việc UBND TP Hà Nội tiếp tục chỉ đạo các cơ quan liên quan chuẩn bị thủ tục đàm phán trực tiếp với Công ty Louis.

Ngoài ra, Sở này lại căn cứ vào danh mục các ô đất theo đề xuất của Công ty Louis để trình TP quỹ đất thanh toán cho nhà đầu tư không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất là vi phạm quy định.

Cũng trong khoảng thời gian này, thông qua các công ty thành viên của Lã Vọng là Công ty Louis và Công ty Ngôi Nhà Mới cũng góp vốn cùng Tổng công ty Phát triển hạ tầng đô thị (UDIC) để thực hiện dự án khu đô thị mới Hoàng Văn Thụ, rộng 23,8ha tại quận Hoàng Mai.

Ba nhà đầu tư này đã góp 300 tỷ đồng thành lập ra Công ty CP Đầu tư phát triển đô thị Hoàng Mai để thực hiện khu đô thị mới Hoàng Văn Thụ.

Theo kết luận thanh tra, việc giao UDIC thực hiện dự án không qua đấu thầu là sai quy định pháp luật.  Đặc biệt, đến thời điểm thanh tra, TP Hà Nội đã giao cho Công ty CP Đầu tư phát triển đô thị Hoàng Mai 7,61ha để thực hiện dự án nhưng chưa thu tiền sử dụng đất.

Cùng với việc nêu rõ sai phạm của cơ quan ban hành các quyết định hoặc đơn vị tham mưu cho UBND TP Hà Nội, TTCP cũng nêu kiến nghị kiểm điểm và xử lý trách nhiệm của các đơn vị liên quan.

Đặc biệt, TTCP đề nghị tổ chức kiểm điểm xử lý trách nhiệm của các tập thể, cá nhân qua các thời kỳ có liên quan đến các sai phạm kể trên.

Riêng đối với sai phạm trong công tác chuẩn bị đầu tư dự án cải tạo nâng cấp quốc lộ 6, TTCP đề nghị phải kiểm điểm làm rõ trách nhiệm các cán bộ của Sở Kế hoạch và Đầu tư về các tờ trình liên quan đến dự án này để có hình thức xử lý nghiêm theo quy định. Những cán bộ có sai phạm được phân công đảm nhận công việc khác, không được tiếp tục làm công tác tham mưu về kế hoạch và đầu tư.