Khống chế giá trần xăng dầu từng năm?

Mức giá trần bán lẻ xăng dầu cho cả năm sẽ được công bố vào ngày đầu tiên của năm, DN dựa vào đó tự quyết định giá bán, thời điểm tăng giảm.

Đây là một trong ba phương án điều chỉnh giá tại dự thảo sửa đổi Nghị định 84 về kinh doanh xăng dầu được các chuyên gia đưa ra "mổ xẻ" tại hội thảo đóng góp ý kiến do Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam tổ chức sáng 17/5.

Theo dự thảo, mức giá trần bán lẻ xăng dầu cho cả năm sẽ được công bố tại ngày làm việc đầu tiên của năm. Doanh nghiệp đầu mối tự quyết định giá bán, thời điểm điều chỉnh giá tùy thuộc vào phương án kinh doanh của từng doanh nghiệp, theo diễn biến giá xăng dầu thế giới.

Trên cơ sở đó, DN đầu mối tự quyết định giá bán, thời điểm điều chỉnh giá tuỳ thuộc vào phương án kinh doanh của từng doanh nghiệp, theo diễn biến giá xăng dầu thế giới. Định kỳ hàng quý, cơ quan quản lý nhà nước tính toán chênh lệch giữa giá cơ sở với giá bán lẻ quy định, nếu giá cơ sở vượt mức trần giá bán lẻ, thì cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền ban hành quyết định cho phép sử dụng quỹ Bình ổn giá (đưa chung vào một tài khoản, do cơ quan quản lý nhà nước quản lý, điều hành) để bù đắp chênh lệch, căn cứ vào hoá đơn bán hàng của doanh nghiệp.

Mức trần giá bán lẻ xăng dầu cả năm bằng (=) giá cơ sở (loại bỏ lợi nhuận định mức) trung bình năm trước cộng (+) mức trần tăng giá. Trong đó, mức giá trần tăng giá bằng (=) giá cơ sở (loại bỏ lợi nhuận định mức) trung bình năm trước nhân (x) CPI dự kiến trong năm của Chính phủ.

Phó Tổng giám đốc Công ty Hóa dầu Quân đội ông Lê Minh Quốc cho rằng, "có thể lấy 1 giá trần bán lẻ xăng dầu cho cả năm thì quá tuyệt vời". Vì trên mức giá trung bình năm trước, tính CPI thì có giá trần năm sau. Trên cơ sở đó cho DN có quyền điều chỉnh giá.

“Với cách quản lý xăng dầu hiện nay, người tiêu dùng cho rằng để DN quyền định giá thì không ổn. Nhưng điều này chưa hoàn toàn vì DN lúc nào cũng mong bán được lượng hàng tốt ra thị trường. Nếu vượt giá trần thì nhà nước có thể sử dụng công cụ khác để quản lý… DN mong muốn để làm sao biến số ít nhất để có thể tính toán được khi kinh doanh".

Khống chế giá trần xăng dầu từng năm? - ảnh 1

Sẽ có một mức trần giá bán lẻ xăng dầu cho cả năm?

Nhưng ông Nguyễn Văn Cảnh – Chủ tịch Petrolimex Kiên Giang lại băn khoăn, mức giá trần được xây dựng thế nào, xác định giá trần ra sao cho chuẩn để điều hành không bị méo mó và đảm bảo lợi ích 3 bên: Nhà nước, doanh nghiệp, người dân là cả một vấn đề.

Vì thế, trong 3 phương án điều chỉnh giá mà dự thảo Bộ Công thương đưa ra, ông Cảnh đề xuất, trong giai đoạn đầu sửa đổi vẫn nên áp cơ chế giá theo phương án 1, sau đó sớm chuyển sang phương án thị trường hơn.

Cũng nghiêng về ủng hộ phương án 1, Chủ tịch HĐQT Petrolimex Bùi Ngọc Bảo lưu ý, Nghị định sửa đổi phải ghi rõ "các công cụ của Nhà nước chỉ được thực hiện khi DN đã thực hiện đúng các quy định về giá", tức là "Nhà nước chỉ can thiệp về giá khi các công cụ đã được thực hiện hết như điều chỉnh thuế, Quỹ bình ổn giá, bù lỗ...".

Về biên độ điều chỉnh giá, ông Phan Thế Ruệ - Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam nêu quan điểm, nên để DN tự quyết định giá nếu các yếu tố cấu thành giá tăng 3%, thay vì 5% như dự thảo nhằm tránh được tình trạng đầu cơ, găm hàng và người dân cũng sẽ dễ chấp nhận hơn.

Về quy định thời gian điều chỉnh giá bán 15 ngày như dự thảo của Bộ Công thương, Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu nêu ý kiến, chỉ nên dãn cách 10 ngày, bởi nếu để khung 15 ngày sẽ rất khó khăn cho DN khi giá thế giới liên tục biến động mạnh.

Trong đề xuất gửi tới ban soạn thảo sửa đổi Nghị định 84, Hiệp hội Xăng dầu cũng kiến nghị nên bỏ Quỹ bình ổn giá xăng dầu vì khi doanh nghiệp được quyền quyết định giá bán xăng dầu thì quỹ bình ổn không cần thiết.

Bỏ Quỹ bình ổn giá sẽ giúp giảm bớt và ổn định các yếu tố cấu thành giá bán, làm minh bạch giá bán lẻ xăng dầu."Nếu sử dụng hữu hiệu nguồn dự trữ lưu thông xăng dầu trong 30 ngày cũng là một biện pháp ổn định giá xăng dầu" – ông Ruệ bày tỏ quan điểm.

Ông Bùi Ngọc Bảo thì kiến nghị, nếu tiếp tục giữ Quỹ bình ổn giá thì nên đổi tên thành Quỹ dự phòng dao động lớn. "Đã gọi là quỹ thì phải có quy mô, doanh nghiệp trích từ 0,5% doanh thu, hoặc từ một phần lợi nhuận trước thuế để lập quỹ và do doanh nghiệp tự quản lý" – ông Bảo nêu quan điểm.

Ngoài ra, nhiều ý kiến bày tỏ nếu tồn tại Quỹ bình ổn giá thì nên để tại DN và trong thời gian quỹ chưa được sử dụng để điều chỉnh giá xăng dầu DN sẽ phải trả lãi tương đương mức lãi suất huy động của ngân hàng.

Ba phương án điều chỉnh giá theo dự thảo Nghị định 84 sửa đổi bao gồm:

Phương án 1: Khi các yếu tố cấu thành biến động làm cho giá cơ sở giảm trong phạm vi 6% so với giá bán lẻ hiện hành, thương nhân đầu mối phải giảm giá bán lẻ tương ứng. Trường hợp giá cơ sở giảm trên sáu 6% so với giá bán lẻ hiện hành, sau khi cơ quan có thẩm quyền áp dụng các giải pháp điều tiết về thuế nhập khẩu, Quỹ Bình ổn... thương nhân đầu mối tiếp tục giảm giá bán lẻ, không hạn chế khoảng thời gian và số lần giảm giá.

Ngược lại, trong trường hợp yếu tố cấu thành biến động làm cho giá cơ sở tăng trong khoảng 5%, thương nhân được quyền tăng giá bán lẻ tương ứng.

Thời gian điều chỉnh tăng/giảm giá liên tiếp tối thiểu là 15 ngày.

Phương án 2: Cố định mức giá cơ sở của tháng trước làm giá bán lẻ của tháng tiếp theo. Giá cơ sở được tính toán theo giá Platts Singapore (hoặc giá công bố tại sàn giao dịch khác) bình quân 30 ngày. Ngày làm việc đầu tiên của tháng tiếp theo, Liên Bộ Tài chính - Công Thương sẽ công bố giá bán lẻ tối đa áp dụng trong tháng. Các thương nhân đầu mối có quyền tăng, giảm giá nhưng không vượt quá giá trần do Liên Bộ công bố.

Phương án 3: Công bố mức trần giá bán lẻ cả năm sẽ được công bố tại ngày làm việc đầu tiên của năm. Doanh nghiệp đầu mối tự quyết định giá bán, thời điểm điều chỉnh giá. Định kỳ hằng quý, cơ quan quản lý nhà nước tính toán chênh lệch giữa giá cơ sở với giá bán lẻ quy định. Nếu giá cơ sở vượt mức trần giá bán lẻ thì đoanh nghiệp được sử dụng Quỹ Bình ổn giá để bù đắp chênh lệch, căn cứ vào hóa đơn bán hàng của doanh nghiệp.

Nguyễn Hoài