Vì sao đột quỵ ngày càng trẻ hóa và cách phòng bệnh hữu hiệu ai cũng có thể làm

Đột quỵ não có thể xảy ra với bất cứ ai, bất cứ tuổi nào.Tuy nhiên, theo ghi nhận tại các bệnh viện độ tuổi đột quỵ ngày càng trẻ hóa.

Vì sao ngày càng nhiều người trẻ bị đột quỵ?

14 tuổi cũng bị đột quỵ

Số liệu thống kê của Bộ Y tế cho thấy, cứ 10 người chết thì có gần 8 người do bệnh không lây nhiễm, chủ yếu là ung thư, tăng huyết áp, đái tháo đường, tim mạch, phổi tắc nghẽn mãn tính...Và đột quỵ là nguyên nhân phổ biến hàng đầu gây ra tàn tật và phổ biến thứ ba gây tử vong tại Việt Nam. Mỗi năm có khoảng 200.000 trường hợp đột quỵ, khoảng 50% trong số đó tử vong.

Điều đáng nói, độ tuổi đột quỵ ngày càng trẻ hóa. Cụ thể, tỷ lệ người trẻ và người trung niên chiếm khoảng 30% tổng các ca đột quỵ. Theo thống kê tại các bệnh viện, tỷ lệ đột quỵ ở người trẻ tuổi trung bình tăng khoảng 2% mỗi năm, trong đó số nam giới cao gấp 4 lần nữ giới.

PGS.TS Mai Duy Tôn, Giám đốc Trung tâm Đột quỵ - Bệnh viện Bạch Mai, cho biết trong 1 tháng từ khi thành lập tới nay, Trung tâm tiếp nhận khoảng 1.000 ca đột quỵ, trong đó có tới 10% (tức là 100 ca) là bệnh nhân trẻ (dưới 44 tuổi). Hiện trong trung tâm có khoảng 10 ca là bệnh nhân trẻ, có ca chỉ mới 14 tuổi.

Tương tự, tại Bệnh viện Việt Đức, TS Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng khoa Nội - Hồi sức thần kinh (Bệnh viện Việt Đức) cho biết, hiện có khoảng 25% ca đột quỵ xảy ra ở những người trẻ tuổi, với mức tăng gần 50% trong vòng 12 năm qua.

Vì sao người trẻ lại bị đột quỵ?

PGS. TS Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc BV ĐH Y Hà Nội cho biết, khác với người lớn tuổi, đột quỵ thường do tình trạng xơ vữa, hẹp mạch máu não hoặc tăng huyết áp, đột quỵ ở người trẻ thường xảy ra đột ngột và có căn nguyên khác biệt.

Đó có thể là do người trẻ bị dị dạng mạch máu não - là các bất thường về giải phẫu của mạch máu não - như phình động mạch não, thông động tĩnh mạch, u mạch, bệnh Moya moya.

Đó có thể là do người trẻ mắc các bệnh lý tim mạch như rối loạn nhịp tim, bệnh van tim gây hình thành huyết khối trong các buồng tim, bệnh lý về đông máu (thường là các biểu hiện tăng đông do thiếu các yếu tố như Protein S, Protein C và Antithrombin III.

“Và cũng có trường hợp người trẻ bị đột quỵ là do các bệnh lý tăng đông mắc phải hoặc bệnh nhân có gene gây tình trạng tăng đông máu”, PGS. TS Nguyễn Lân Hiếu chỉ ra.

Theo đó, có những trường hợp có biểu hiện khởi phát ban đầu bằng những cơn đau đầu dữ dội, nôn, gáy cứng, nhìn mờ, đi vệ sinh không tự chủ, hoặc cá biệt có bệnh nhân mất ý thức, hôn mê ngay từ đầu.

Khi có các biểu hiện trên, người bệnh và gia đình cần bình tĩnh, gọi ngay cấp cứu 115 hoặc bệnh viện gần nhất có khả năng điều trị tai biến mạch máu não, vận chuyển người bệnh an toàn và sớm nhất có thể.

“Không tự ý dùng các mẹo dân gian như cạo gió, chích máu 10 đầu ngón tay, một số loại thuốc đột quỵ truyền miệng hoặc được quảng cáo”, PGS. TS Nguyễn Lân Hiếu nhấn mạnh.

Mặc dù nhiều người may mắn sống sót sau cơn đột quỵ, nhưng họ vẫn phải chịu các di chứng nặng nề, thậm chí là mất khả năng lao động, tạo ra gánh nặng cho gia đình và xã hội.

Do đó, PGS. TS Nguyễn Lân Hiếu cho rằng, dự phòng đột quỵ ở người trẻ bằng các biện pháp chung là kiểm soát các bệnh lý nền như tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, bệnh van tim; thay đổi lối sống bằng bỏ thuốc lá, hạn chế rượu, bia; tăng cường vận động thể thao; tránh bị lạnh đột ngột và căng thẳng.

Những người có nguy cơ cao như đau đầu dai dẳng, huyết áp dao động, tiền sử gia đình nhiều người đột quỵ có thể làm thêm các thăm khám chuyên khoa thần kinh, tim mạch, chụp phim sọ não - mạch não nhằm phát hiện các dị dạng mạch máu não chưa có triệu chứng.

PGS. TS Nguyễn Lân Hiếu cũng nhấn mạnh, nếu có dấu hiệu bất thường dù là nhỏ nhất như đau đầu khác thường, đánh trống ngực liên hồi hay đơn giản là huyết áp tăng, bạn cần tư vấn bác sĩ chuyên khoa càng sớm càng tốt.

Rét đậm, rét hại- bệnh nhân bị đột quỵ tăng cao bất thường

Thống kê của các bệnh viện cho thấy, trung bình số bệnh nhân nhập viện vì đột quỵ vào mùa lạnh các năm tăng 15% -30%. Khi thời tiết lạnh sâu hay rét đậm, rét hại, số ca bệnh tăng cao bất thường.

Theo bác sĩ Phạm Văn Cường, Trung tâm Đột quỵ não (Bệnh viện TƯ Quân đội 108), dưới ảnh hưởng của thời tiết lạnh giá, mạch máu giảm tính đàn hồi, lòng mạch bị thu hẹp khiến lưu lượng máu đến não giảm 1/5 so với bình thường. Mặt khác, các mạch máu dễ co lại làm tăng huyết áp, tăng áp lực trong lòng mạch. Với người đã bị biến chứng xơ vữa động mạch hay huyết khối, mạch máu dễ bị tắc, thậm chí có thể vỡ mạch máu dẫn đến xuất huyết não, đột quỵ gây ra nguy cơ tử vong và các biến chứng vô cùng nặng nề.

Để phòng tránh, cần chú ý giữ ấm cơ thể, ngủ trong phòng kín gió; tránh để nhiễm lạnh đột ngột khi ra khỏi chăn ấm, đi ra ngoài. Nên chú ý những thời điểm “đen” khiến cơn đột quỵ dễ xảy ra như rạng sáng, nửa đêm.

Trong thời tiết đang rét đậm như hiện nay, mọi người, nhất là người già, người có bệnh không nên tập thể dục ngoài trời sớm, cần giữ ấm toàn thân, ăn uống đủ chất dinh dưỡng tránh nguy cơ bị bệnh tim mạch.

Không chỉ người già mà những ai có tiền sử cao huyết áp, rối loạn mỡ máu, béo phì, lạm dụng rượu bia, thuốc lá... cũng rất dễ bị đột quỵ tấn công. Do vậy, những đối tượng nhạy cảm với thời tiết cần đặc biệt lưu ý trong những ngày lạnh bất thường.

N. Huyền

10 việc cần nhớ để phòng đột quỵ

Đột quỵ là tình trạng mất đột ngột lưu lượng máu tới não hoặc chảy máu bên trong dẫn đến chết các tế bào não, là nguyên nhân gây liệt, rối loạn ngôn ngữ, mất cảm giác, trí nhớ, hôn mê và khả năng gây tử vong cao.

Test nhanh đột quỵ đứng một chân thăng bằng 20 giây Chí Tài từng thử đúng hay sai?

Ngay sau khi nghệ sĩ Chí Tài qua đời, cộng đồng mạng chia sẻ rất nhiều thông tin về việc test nhanh đột quỵ với bài thử nghiệm nhắm mắt đứng một chân để giữ thăng bằng trong 20 giây.