Chuyên gia truyền nhiễm nói gì về virus SARS-CoV-2 lây qua không khí?

Phát hiện thêm 2 ca dương tính với SARS- CoV- 2 liên quan BV Phổi T.Ư và BV K

  Sáng nay (17/5), CDC Hà Nội có báo cáo trường hợp dương tính với SARS- CoV- 2 là kỹ thuật viên Phòng Chỉ đạo Chương trình, BV Phổi Trung ương và 1 trường hợp liên quan BV K

Lây nhanh hơn SARS 2003

Đến sáng 18/5, sau hơn 20 ngày xuất hiện trở lại làn sóng dịch Covid-19 thứ 4 ở Việt Nam đã ghi nhận hơn một nghìn ca nhiễm mới (1.424 ca) với nhiều ổ dịch khác nhau, số ca mắc tăng cao, lây nhiễm nhanh.

Theo GS Nguyễn Thanh Long - Bộ trưởng Y tế, ở các đợt dịch trước đây, các chuyên gia tính toán chu kỳ lây nhiễm khoảng 4-5 ngày, nhưng lần này chu kỳ lây chỉ 1-2 ngày. 

Thời gian khởi phát của bệnh cũng rất nhanh. Ở các đợt dịch trước, bệnh nhân phải mất 5-7 ngày ủ bệnh nhưng đợt dịch này, chỉ tới ngày thứ 2 đã xuất hiện virus vùng hầu họng của bệnh nhân, từ đó, khả năng nhân lên của virus và đào thải mầm bệnh rất cao. 

Ở đợt dịch trước đây, virus SARS-CoV-2 lây từ người này qua người khác, nhưng với đợt dịch này, virus lây theo đường không khí với hệ số lây nhiễm cao. 

Theo Thạc sĩ Nguyễn Hồng Hà - Phó Chủ tịch Hội Truyền nhiễm Việt Nam – nguyên Phó Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, cho biết giống như các virus lây qua đường hô hấp khác, virus SARS-CoV-2 lây qua giọt bắn, các mầm bệnh lẫn trong các hạt tiết ra từ đường hô hấp.

Vì vậy, người càng đứng gần trong vòng 0.8 đến 1m thì khả năng hít phải giọt bắn nhiều hơn, đứng càng xa mức độ nguy cơ giảm hơn.

Ảnh minh họa

Trong các giọt bắn chứa virus, Thạc sĩ Hà cho biết, chúng ta cần quan tâm tới vấn đề virus bám vào các bề mặt khi rơi xuống như quần áo hay bề mặt nào đó. Nếu mình gián tiếp chạm tay vào bề mặt đó, vô tình đưa lên mũi, miệng thì sẽ nhiễm virus.

Nếu ở môi trường 4 độ C, virus SARS-CoV-2 sẽ tồn tại 14 ngày. Virus SARS-CoV-2 tồn tại trên giấy 3h, trên gỗ và quần áo 2 ngày, thủy tinh và tiền 4 ngày, khẩu trang phẫu thuật 7 ngày, thép và nhựa 7 ngày. Ở nhiệt độ 70 độ C, virus SARS-CoV-2 có thể chết.

"Nếu trong môi trường không lưu thông khí tốt, như trong phương tiện ô tô, hội trường, phòng làm việc kín thì khi giọt bắn nhỏ thải ra không có lối thoát, virus tích tụ lại thành nồng độ đặc dần, bất cứ ai “chui” vào vùng đó đều có khả năng lây nhiễm, nên vấn đề thông khí vô cùng quan trọng", Thạc sĩ Hà nhấn mạnh.

Virus SARS-CoV-2 có cả trong giọt bắn lớn và giọt bắn nhỏ, như vậy mức độ lây nhiễm của dịch như thế nào phụ thuộc vào việc virus tích tụ được nhiều hay ít trong giọt bắn. Các vũ trường, quán karaoke, bệnh viện, công xưởng là nơi thuận lợi để virus lây lan.

Thạc sĩ Nguyễn Hồng Hà.

Nếu chỉ mở cửa không có lưu thông gió vào thì cũng không có nhiều tác dụng. Việc mở cửa thông khí đơn giản sẽ làm các hạt giọt bắn nhỏ lơ lửng bị thổi bay đi. 

3 yếu tố làm tăng dịch

Ngay từ đầu đã có các nghiên cứu virus SARS-CoV-2 lây qua giọt bắn nhưng đến giờ chúng ta thấy virus lây qua các hạt aerozol, lây qua chỗ tập trung đông người.

Một mầm bệnh lây dễ hay không phụ thuộc vào nhiều yếu tố:

Thứ nhất - ngưỡng nhiễm đó là lượng virus mình hít phải nhiều hay ít. Nếu virus nào ngưỡng nhiễm thấp chỉ hít ít virus đã thành bệnh thì khả năng lây lan nhanh do sự bắt dễ của virus vào tế bào vật chủ.

Virus SARS năm 2003 so với virus SARS-CoV-2 khác hẳn, ngưỡng nhiễm phải cả nghìn con mới có thể gây bệnh. Nhưng virus SARS-CoV-2 chỉ 10 con có thể dễ dàng bắt được tế bào vật chủ. Chủng mới virus SARS-CoV-2 cũng tương tự như vậy khả năng gắn kết của virus với tế bào vật chủ dễ hơn.

Thứ hai - nồng độ virus trong họng của người mang virus cao hay thấp. Nếu nồng độ virus cao khả năng lây tăng nhanh.

Thứ ba - ngoài ngưỡng nhiễm còn thêm sức đề kháng tại chỗ của người bệnh tốt hay không. Nếu sức đề kháng của người cao thì việc chặn virus tốt hơn đề sức kém. 

Chính vì vậy, thạc sĩ Hà cho biết tại bệnh viện, tất cả phòng khám ngoại trú, buồng bệnh đều phải mở toang cửa sổ, cửa chính, lắp quạt máy xoay... Ở các siêu thị, shop bán hàng, quán cà phê, quán ăn, lớp học cũng vậy.

Đối với các khu săn sóc đặc biệt, phòng cấp cứu cần làm thông gió. Đóng cửa các dịch vụ trong phòng kín như karaoke, quán bar, rạp chiếu phim... Taxi, xe buýt, xe khách... không được đóng kín cửa và phải dùng quạt.

 Khánh Chi