Căn bệnh gây tử vong xếp thứ 3, mỗi năm 200 nghìn người mắc mới nhưng chỉ 1,5% đến viện kịp

Tỷ lệ người đột quỵ đến viện vào "giờ vàng" vẫn rất thấp

Chỉ 1,5% người đến viện vào “giờ vàng”

Thời tiết giao mùa, đột ngột chuyển nóng hoặc chuyển lạnh, nắng nóng, lạnh sâu, đều là những yếu tố nguy cơ làm tăng số người bị đột quỵ, nhất là người có bệnh huyết áp, tim mạch, mỡ máu, suy thận, tiểu đường…

Đột quỵ hiện đang là vấn đề thời sự của thế giới. Tại Việt Nam, PGS.TS Mai Duy Tôn, Giám đốc Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, hàng năm nước ta có khoảng 200 nghìn người bệnh đột quỵ mới mắc.

Đây là bệnh gây tử vong đứng hàng thứ 3, gây tàn phế đứng hàng thứ nhất. Tại Bệnh viện Bạch Mai, hàng năm cấp cứu và điều trị cho khoảng 6.000 – 8.000 người bệnh đột quỵ, tuy nhiên, hiện nay người bệnh đột quỵ chưa được điều trị tập trung, nằm rải rác tại nhiều khoa, phòng trong Bệnh viện do đó không tập trung được nguồn lực và chưa thống nhất chung được quy trình điều trị nên chưa đạt được hiệu quả điều trị tối ưu cho bệnh nhân đột quỵ.

“Với phương châm “thời gian là vàng”, việc thực hiện điều trị người bệnh đột quỵ cần tiến hành nhanh chóng bao gồm chẩn đoán và xử trí cấp cứu, đặc biệt tiến hành tiêu huyết khối trong 4 - 5 giờ đầu. Đồng thời, người bệnh cần được phối hợp các chuyên khoa Chẩn đoán hình ảnh để can thiệp nội mạch lấy huyết khối cấp cứu, phối hợp chuyên khoa Phẫu thuật thần kinh để phẫu thuật cấp cứu cho người bệnh. Bên cạnh đó, bệnh nhân đột quỵ nặng cũng cần phải được hồi sức thần kinh, thực hiện các thủ thuật cấp cứu tại giường. Người bệnh đột quỵ cũng cần được tập phục hồi chức năng sớm ngay giai đoạn cấp”,  PGS. TS Mai Duy Tốn nhấn mạnh.

Theo đó, các chuyên gia cho rằng, cần nhanh chóng đưa bệnh nhân đột quỵ đến cơ sở y tế gần nhất là việc làm quan trọng đầu tiên. Bởi theo PGS. TS Mai Duy Tôn, nếu đến bệnh viện kịp thời thì cơ hội điều trị hiệu quả cao, chi phí điều trị thấp hơn và ít để lại di chứng.

“Ngược lại, qua “giờ vàng” (sau khi xảy ra đột quỵ 4- 6h) thì di chứng nặng nề, điều trị khó khăn và chi phí rất cao. Thế nhưng hiện nay, số bệnh nhân bị đột quỵ đưa vào cấp cứu nằm trong “giờ vàng” chỉ chiếm 1,5%. Ở Bệnh viện Bạch Mai, tỉ lệ này cũng chỉ 5-7%”, TS Mai Duy Tôn nhấn mạnh.

Những sai lầm của người nhà khi người thân đột quỵ

Hiện vẫn còn nhiều quan niệm sai lầm của người dân dẫn đến ứng phó sai khi gặp người thân bị đột quỵ. Đó là việc cho người đột quỵ uống an cung ngưu hoằng hoàn, bấm huyệt, chích nặn máu ở đầu ngón tay, sau tai.

Tuy nhiên theo các chuyên gia, đây là những việc làm không có tác dụng cấp cứu bệnh nhân bị đột quỵ.Theo đó, người dân cần tuyệt đối không được cho bệnh nhân khi bị đột quỵ ăn, uống bất kỳ thuốc gì, cũng không xoa bóp, bấm huyệt, chích nặn máu ở đầu ngón tay, sau tai vì đây là những biện pháp không có tác dụng.

Đáng lưu ý, người dân tuyệt đối không cho người đột quỵ uống viên An cung. Điều này cực kỳ nguy hiểm, bởi lúc này bệnh nhân thường rơi vào trạng thái mê man, uống nước hay uống thuốc đều dễ bị sặc, làm tắc đường thở. Không cẩn thận khiến bệnh nhân bị chết vì sặc thuốc chứ không phải do đột quỵ. 

Trong khi đó, lâu nay nhiều người vẫn cho rằng bệnh nhân đột quỵ không vận động, không di chuyển, do đó, cứ để bệnh nhân nằm yên một chỗ. "Việc làm này càng khiến tình trạng bệnh càng nặng", PGS. TS Mai Duy Tôn nhấn mạnh. 

Thực tế, không để bệnh nhân vận động nhưng có thể di chuyển khi họ nằm trên cáng, trên ô tô. Trong khi đợi xe cấp cứu, tránh làm tổn thương nặng thêm bằng việc cho người bệnh nằm đầu cao, lưng nghiêng 45 độ so với cơ thể, để khi bệnh nhân bị nôn, đờm dãi sẽ không chui vào mũi, miệng và vào phổi; mặc quần áo thoáng, mở phần cổ áo để kiểm tra hô hấp.

Theo các chuyên gia, có thể phân biệt được đột quỵ với cảm gió để xử trí đúng, đó là: Đột quỵ thường xảy vào ban ngày, ít khi xảy ra vào đêm và tối. Bệnh đột quỵ thường người già mắc nhiều hơn, nhưng hiện đang có nhiều người trẻ cũng mắc với các căn nguyên như bất thường về mạch, bệnh tăng đông, gây đột quỵ, thiếu máu...

H. Anh