Hồ đập lâu năm xuống cấp, hư hỏng nặng, người dân hạ du lo sợ 'bom nước' mùa mưa lũ

Hiện nay, nhiều hồ đập do địa phương quản lý ở Nghệ An đang xuống cấp nghiêm trọng, đe dọa đến cuộc sống của người dân và ảnh hưởng việc tích nước tưới tiêu cho hàng ngàn hecta lúa, hoa màu.

Đập Bàn Vàng xã Tiến Thành (huyện Yên Thành) xây dựng vào năm 1963, cải tạo năm 2009, có dung tích 0,1 triệu m3. Đây là con đập cung cấp nước tưới cho gần 40ha cho lúa, hoa màu cho người dân địa phương. Do được xây dựng đã lâu nên vào chiều ngày 15/9/2021 vừa qua, đã xảy ra sự cố vỡ thân đập với chiều rộng khoảng 5,0m, sâu 4,0m (từ mặt đập xuống).

Hình ảnh đập Bàng Vàng (xã Tiến Thành, huyện Yên Thành) bị vỡ vào tháng 9/2021.

Ngay sau khi xảy ra sự cố, chính quyền địa phương, Sở NN&PTNT, Chi cục Thủy lợi Nghệ An đã đến hiện trường chỉ đạo khắc phục sự cố với phương châm “4 tại chỗ”; hàng trăm người được huy động cùng các phương tiện máy móc.

Ông Phan Văn Vũ, Chủ tịch UBND xã Tiến Thành cho biết, để đảm bảo an toàn trong mùa mưa, xã đã cho gia cố thêm đá hộc và đất sỏi tại điểm bị vỡ để tăng thêm độ chắc. Phía trên thân đập đã được đổ lớp đất sỏi để thuận tiện cho bà con đi lại. Phía 2 đầu đoạn vỡ thân đập xã cho cắm biển cảnh báo nguy hiểm cho người tham gia giao thông được biết. Tuy nhiên, nguy cơ tiềm ẩn xảy ra sự cố vẫn đang hiện hữu khi thân đập yếu do được xây dựng từ lâu.

“Trên địa bàn xã Tiến Thành hiện có 7 hồ chứa lớn nhỏ, trong đó, có 4 hồ chứa do địa phương quản lý là Bàn Vàng 1, Bàn Vàng 2, Choạc Trong, Vập Bắp đều đã xuống cấp, thân đập đắp bằng đất thủ công nên yếu. Về lâu dài xã đang rất cần được Nhà nước quan tâm đầu tư nâng cấp, để vừa tích trữ nước, vừa đảm bảo an toàn vùng hạ du vào mùa mưa lũ”, ông Vũ cho biết thêm.

Dùng đá hộc gia cố đoạn đập bị vỡ, trải bạt, đóng cọc gia cố thân đập.

2 bên được cắm biển cảnh báo nguy hiểm cho người dân để đảm bảo an toàn mỗi khi đi qua.

Trao đổi với PV Infonet, ông Nguyễn Văn Dương, Phó Chủ tịch UBND huyện Yên Thành thông tin, toàn huyện có hơn 200 hồ, đập lớn nhỏ. Hiện nay một số hồ đã bị xuống cấp như hồ Khe Mây (Lý Thành), Hồ Sú (Kim Thành), đập Bàn Vàng (xã Tiến Thành), đập Bến Lở (xã Mã Thành)… cần được nâng cấp, sửa chữa để đảm bảo an toàn.

“Một số hồ đập lớn trên địa bàn đã được đầu tư, nâng cấp. Tuy nhiên, nhiều hồ đập nhỏ do được địa phương quản lý đang bị xuống cấp, nguồn vốn của huyện cũng đang khó khăn nên chưa bố trí được. Địa phương rất mong sự quan tâm của cấp trên để hỗ trợ, khắc phục những hỗ đập này để tích nước, phục vụ dân sinh, đảm bảo an toàn trong mùa mưa lũ”, ông Dương cho hay.

Còn hồ Khe Thị nằm ở xã Nghi Công Nam (huyện Nghi Lộc, Nghệ An) có diện tích 6,3ha, dung tích trữ 2,5 triệu m3, được xây dựng từ năm 1971 được người dân ví như một “bom nước” trên đầu người dân địa phương mỗi mùa mưa bão. Hiện nay, hồ này đã xảy ra tình trạng nhiều điểm bị sụt lún, đổ sập… ở phần thân đập.

Hồ Khe Thị (huyện Nghi Lộc, Nghệ An) xuống cấp, hư hỏng nặng.

Ông Ngô Trí Chính, Chủ tịch UBND xã Nghi Công Nam cho biết, đập hồ Khe Thị từng đe dọa vỡ trong đợt mưa lớn năm 2020. Để cứu đập, người dân và chính quyền địa phương đã phải dùng máy hạ thấp phần tràn xả lũ.

“Chúng tôi cũng đã nhiều lần kiến nghị lên cấp trên và các đơn vị liên quan cần sớm nâng cấp, sửa chữa hư hỏng tại phần thân đập nhưng đến nay vẫn chưa được xử lý”, ông Chính nói.

Nghệ An là một trong những địa phương có số lượng hồ, đập lớn nhất cả nước với 1.060 hồ đập. Đợt mưa lớn hồi cuối tháng 9/2021 đã khiến 59 trong tổng số 98 hồ đập do doanh nghiệp quản lý đã đầy nước; 8 hồ đạt dung tích 50-70%. Hơn 900 hồ chứa nước nhỏ do địa phương quản lý cũng đã đầy nước, nguy cơ mất an toàn chủ yếu ở các huyện Yên Thành, Nghi Lộc, Thanh Chương, Tân Kỳ...

Bên cạnh các hồ đập lớn ở Nghệ An đã được nâng cấp, vẫn còn rất nhiều hồ đập nhỏ bị xuống cấp nghiêm trọng.

Theo Chi cục Thủy lợi Nghệ An, hiện nay nhiều hồ, đập chứa nước trên địa bàn tỉnh Nghệ An đã rơi vào tình trạng hư hỏng nặng. Đơn vị này cũng đã đề xuất bố trí hỗ trợ nguồn vốn để sửa chữa, nâng cấp các hồ chứa xung yếu dự kiến từ năm 2021 đến năm 2025 cho 84 hồ chứa, với tổng kinh phí hơn 530 tỷ đồng. Trong đó, 14 hồ thuộc diện ưu tiên cấp bách với kinh phí 172 tỷ đồng và 70 hồ ưu tiên hư hỏng, xuống cấp với kinh phí hơn 360 tỷ đồng.

Bảo Trâm