"Hãy coi TPP là liều thuốc thử"
Bên cạnh nhiều cơ hội mở ra, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT cũng lưu ý, ngành nông nghiệp sẽ phải đối mặt với rất nhiều thách thức khi bước vào TPP.
Trước câu hỏi của báo chí về Hiệp định Đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP) mang lại cho ngành nông nghiệp nước ta những cơ hội, thách thức gì? Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hà Công Tuấn cho rằng TPP vừa mới kết thúc đàm phán, chưa thể đánh giá một cách toàn diện các cơ hội.
![]() |
Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hà Công Tuấn phát biểu tại buổi họp báo. |
Tuy nhiên, theo Thứ trưởng sẽ có 4 cơ hội lớn cho ngành nông nghiệp. Thứ nhất chúng ta sẽ có thị trường rộng lớn với 600 triệu dân, có những thị trường tiêu thụ nông sản lớn giúp Việt Nam giảm áp lực phụ thuộc vào một số thị trường truyền thống.
Thứ trưởng lấy ví dụ: Từ đầu năm đến nay, xuất khẩu gạo sang Trung Quốc chiếm 35% giá trị, cao su 48%, rau quả chiếm 64%, gỗ 12,3%.
Ở chiều ngược lại, Việt Nam cũng nhập khẩu 62,5% nguyên liệu sản xuất nông nghiệp từ Trung Quốc.
“Đây là bạn hàng lớn nhưng chính sách của họ khiến chúng ta phải luôn linh hoạt. Rõ ràng TPP mở ra thị trường mới rộng lớn, chúng ta có thể điều chỉnh cơ cấu thị trường xuất nhập khẩu có điều kiện linh hoạt hơn, tốt hơn”, ông Tuấn nói.
Thứ hai, ngay sau khi Hiệp định có hiệu lực hầu hết các mặt hàng nông sản giảm thuế hơn 90%, nhiều mặt hàng xuống 0%. Vì thế những mặt hàng như thủy sản, gỗ…của Việt Nam sẽ có lợi thế.
Thứ ba, Việt Nam sẽ thu hút được vốn đầu tư của các quốc gia trong TPP vào lĩnh vực nông nghiệp. Hiện nay vốn FDI đầu tư vào nông nghiệp rất hạn chế. Cuối 2014, giá trị vốn cam kết vào nông nghiệp chỉ chiếm 1,4% toàn bộ vốn FDI.
Thứ tư, TPP sẽ thúc đẩy Việt Nam tái cấu trúc nông nghiệp. Khi hội nhập mạnh mẽ, các nhà đầu tư nước ngoài sẽ mang theo công nghệ, cách quản lý mới góp phần thúc đẩy tái cơ cấu nền nông nghiệp.
Thứ trưởng cũng cho biết, bên cạnh những cơ hội ngành nông nghiệp Việt Nam sẽ phải đối mặt với rất nhiều thách thức khi bước vào sân chơi TPP.
Hiện nay có 3.500 doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, chiếm 1,01% tổng số doanh nghiệp cả nước. Với một khu vực nông nghiệp rộng lớn nhưng hầu hết là doanh nghiệp quy mô nhỏ, không có doanh nghiệp vừa. Vốn của doanh nghiệp dưới 5 tỷ chiếm 65% nên rất khó cạnh tranh. Bên cạnh đó, sản xuất vẫn đang theo quy mô hộ là chính, công nghệ kém.
Thứ trưởng cũng cho rằng: “Đã là sân chơi chung, luật chung thì anh nào mạnh sẽ thắng. Cạnh tranh bằng giá rẻ, chất lượng cao còn nếu duy trì quản lý, chất lượng sản phẩm như hiện nay sẽ vô cùng khó”.
Vì thế các doanh nghiệp đứng trước đòi hỏi phát triển nếu không linh hoạt, không chuyển đổi sẽ phá sản.
“Cơ hội nhiều nhưng thách thức cũng rất lớn. Hãy coi TPP là liều thuốc thử cho tái cơ cấu nông nghiệp. Nếu cả hệ thống, doanh nghiệp không có cải tiến trong cải cách hành chính sẽ thua trên sân nhà”, Thứ trưởng nhấn mạnh.
Bàn về vấn đề này, ông Nguyễn Xuân Dương, Phó Cục Chăn nuôi (Bộ NN&PTNT) cho biết, trong các nhóm mặt hàng, ngành chăn nuôi được xác định yếu thế hơn. Trong khi 12 nước tham gia TPP đều có trình độ kinh tế cao hơn, riêng về chăn nuôi còn cao hơn nữa. Ví dụ như như Mỹ, Úc, Canada, New Zealand...
Tuy nhiên chăn nuôi cũng đã chuẩn bị tinh thần chủ động trong hội nhập. Hiện nay thị hiếu của người Việt có thói quen sử dụng sản phẩm nội như gà nội, lợn nội, sử dụng thực phẩm nóng, không ăn thực phẩm lạnh…nên ngành chăn nuôi vẫn có thể vượt qua được. Ngành chăn nuôi sẽ phát huy lợi thế con vật có thế mạnh như lợn, gà vườn, chiếm thị phần lớn trong cơ cấu tiêu dùng và hi vọng có thể xuất khẩu.
Đặc biệt hiện nay tổng số đầu lợn của Việt Nam đang đứng thứ 4, đứng thứ 5 thế giới về sản lượng, đàn vịt đứng thứ 2 thế giới…Nếu sản xuất tốt, hạn chế nhập khẩu nguyên liệu đầu vào bằng cách chuyển vùng nguyên liệu, tăng diện tích trồng cây lương thực giá trị thấp sang thức ăn chăn nuôi, sản xuất thức ăn chăn nuôi bổ sung để giảm giá thành sản phẩm thì ngành chăn nuôi vẫn có thể cạnh tranh.
“Vấn đề là chúng ta phải tổ chức lại sản xuất chăn nuôi. Sản xuất theo chuỗi sản phẩm, lấy doanh nghiệp là trung tâm sau đó là hợp tác xã. Sản phẩm chăn nuôi phải sạch, an toàn phù hợp”, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi nói.