Hai câu hỏi Olympia về lịch sử gây tranh cãi, Ban tổ chức nói gì?

Trước tranh cãi của khán giả về 2 câu hỏi lịch sử, Ban tổ chức chung kết Đường lên đỉnh Olympia năm 22 đã lên tiếng giải đáp.

Sau trận Chung kết Đường lên đỉnh Olympia năm 2022 (diễn ra sáng ngày 2/10), nhiều khán giả cho rằng đáp án của 2 câu hỏi liên quan đến lĩnh vực lịch sử chưa thật sự thuyết phục.

Trước hết là câu hỏi lịch sử trong phần thi Về đích của thí sinh Bùi Anh Đức với mức 30 điểm. Câu hỏi như sau: “Dân gian có những câu: 'Chu tri rành rành/ Cái đanh nổ lửa/ Con ngựa đứt cương/ Ba vương tập đế/ Cấp kế đi tìm/ Hú tim bắt ập'. Ở đây, ‘Ba vương’ là ba vị vua nào?”.

Ở câu hỏi này, Ban tổ chức chương trình đưa ra câu trả lời như sau: “Ba vương tập đế” chỉ việc trong vòng chưa đầy 4 tháng sau khi vua Tự Đức mất, đã có liên tiếp 3 vị vua thay nhau lên ngôi là Hàm Nghi, Kiến Phúc và Hiệp Hòa.

Tuy nhiên, sau khi kết thúc chương trình, nhiều ý kiến cho rằng đáp án của câu hỏi lịch sử này chưa chính xác, vua Hàm Nghi không thể nằm trong câu vè này.

Câu hỏi lịch sử thứ 2 cũng gây tranh cãi nằm ở phần thi Về đích của thí sinh Vũ Bùi Đình Tùng, với nội dung: "Tấm bản đồ địa lý nào của nước ta vẽ khoảng năm 1838, ghi hai tên Hoàng Sa và Vạn Lý Trường Sa thuộc lãnh thổ Việt Nam?".

Với câu hỏi này, thí sinh Đình Tùng đưa ra đáp án “Đại Nam thống nhất toàn đồ”. Đáp án của chương trình đưa ra là “Đại Nam nhất thống toàn đồ”.

Sau đó, MC đã xin ý kiến Ban cố vấn. Nhà sử học Lê Văn Lan đã trả lời và chấp nhận đáp án "Đại Nam thống nhất toàn đồ".

“Trong tổ hợp từ làm tên của bản đồ này có 2 từ là ‘thống nhất’ và ‘nhất thống’. Ngôn ngữ thế kỷ 19 gọi là ‘nhất thống’ - tức là thu hết cả về làm một; còn đến thời đại chúng ta thì thành ra là ‘thống nhất’. Cho nên, tôi nghĩ chỗ này cũng không cần phải nghiêm khắc lắm.

Nguyên văn thì phải nói là ‘Đại Nam nhất thống toàn đồ’, nhưng cái nghĩa của ‘nhất thống’ hay ‘thống nhất’ là một, và em đó đã nói được”, Nhà sử học Lê Văn Lan giải thích thêm.

Nhiều người cho rằng không thể đảo trật tự từ mà vẫn chấp nhận đúng.

Trước những tranh cãi trên, trên trang Fanpage chính thức của cuộc thi Đường lên đỉnh Olympia đã đăng tải bài viết giải đáp về một số câu hỏi trong cuộc thi chung kết.

Chương trình Đường lên đỉnh Olympia cho biết đã nhận được ý kiến thắc mắc của khán giả về một số câu hỏi trong cuộc thi Chung kết Đường lên đỉnh Olympia năm 2022. Bởi vậy, chương trình đã làm việc với thành viên ban cố vấn là Nhà sử học Lê Văn Lan để cung cấp thông tin đến khán giả.

Theo đó, ở câu hỏi lịch sử dành cho thí sinh Bùi Anh Đức, nhà sử học Lê Văn Lan cho biết, trong sách Kinh Thi Việt Nam (NXB Tri thức - được thực hiện theo ấn bản Kinh Thi Việt Nam của Hàn Thuyên xuất bản cục 1941 - 1945), tác giả Trương Tửu có đoạn viết về những câu này như sau:

“Chu tri rành rành nghĩa rằng bá cáo cho mọi người đều biết.

Câu thứ hai là Cái đanh nổ lửa nói về việc quân đội pháp bắn súng vào cửa Đà Nẵng.

Câu thứ ba là Con ngựa đứt cương chỉ sự băng hà của vua Tự Đức và sự rối loạn của triều đình lúc bấy giờ.

Hồi đó bọn Tường Thuyết chuyên quyền giết hại nhiều người trung trực. Chúng dám làm trái cả di chúc của Tiên Vương, bỏ Dục Đức vào ngục tối, lập Hiệp Hòa làm vua. Sau chúng lại giết Hiệp Hòa đem Kiến Phúc thay vào. Rồi chúng lại giết Kiến Phúc tôn Hàm Nghi lên ngôi báu. Ba ông vua kế tiếp nhau như thế nên mới có câu: Ba vương lập đế.

Đến triều vua Hàm Nghi thì Thuyết nổi lên bài Pháp bị thất bại phải đem vua đi trốn. Một mặt, quân đội Pháp lo dẹp loạn, một mặt tìm kế bắt Hàm Nghi cho yên lòng dân. Vì thế mà có câu: Cấp kế đi tìm".

Nhà sử học Lê Văn Lan xác nhận lại: việc phế - lập 3 vua trên diễn ra trong khoảng một năm chứ không phải trong vòng chưa đầy 4 tháng. Do đó, đáp án "Hiệp Hòa, Kiến Phúc, Hàm Nghi" là không sai.

Ở câu hỏi dành cho thí sinh Vũ Bùi Đình Tùng, theo Ban cố vấn, ngay tại cuộc thi này, Nhà sử học Lê Văn Lan đã có giải thích quyết định cho điểm thí sinh Đình Tùng như sau: Trong tổ hợp từ làm tên của bản đồ này, có 2 từ "thống nhất", "nhất thống". Ngôn ngữ thế kỷ XIX gọi đó là “nhất thống”, tức là thu hết cả về làm một. Còn đến thời đại chúng ta, ngôn ngữ ấy thành ra là "thống nhất"... Nguyên văn thì phải nói "Đại Nam nhất thống toàn đồ". Nhưng tinh thần của "nhất thống" hay "thống nhất" là một và học sinh đã nói được.

Nhà sử học Lê Văn Lan cho biết thêm: “Điều quan trọng ở đây, học sinh đã có sự chủ động tìm hiểu, nắm bắt kiến thức về một tấm bản đồ quan trọng, giúp khẳng định chủ quyền không thể chối cãi của Việt Nam với 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa; câu trả lời đó cũng không làm người nghe hiểu lầm sang một tấm bản đồ nào khác, tránh tầm chương trích cú. Vì vậy học sinh hoàn toàn xứng đáng có điểm và phải được điểm với câu trả lời đã đưa ra".