DN làm giả giấy chứng nhận xuất xứ chỉ bị phạt 40 triệu đồng, nhẹ khó ngăn

Bộ Công Thương cho biết, trong năm 2019, Bộ Công Thương tiếp tục triển khai thực hiện quyết liệt các giải pháp phòng chống gian lận xuất xứ hàng hóa và chống lẩn tránh các biện pháp phòng vệ thương mại.

Tuy nhiên, công tác đấu tranh chống gian lận xuất xứ còn gặp nhiều khó khăn.

Cụ thể, chế tài đối với hành vi gian lận xuất xứ còn hạn chế và chưa đủ sức răn đe. Chẳng hạn như làm giả giấy chứng nhận xuất xứ (C/O) chỉ bị phạt tối đa 40 triệu đồng, sử dụng C/O giả cũng chỉ bị phạt tối đa 50 triệu đồng nên chưa ngăn chặn được các hành vi gian lận của doanh nghiệp. 

“Vì vậy, các cơ quan chức năng cần hoàn thiện chính sách để phù hợp với thực tiễn và mang tính nghiêm minh của pháp luật để chặn đứng việc gian lận ngày càng gia tăng”, Bộ Công Thương kiến nghị.

Khó khăn thứ hai nằm ở khâu xác định mặt hàng có rủi ro để cảnh báo. Mặc dù Bộ Công Thương đã tăng cường công tác cảnh báo, trao đổi thông tin, kiểm tra việc cấp C/O đối với nhiều mặt hàng để ngăn chặn nguy cơ gian lận. 

Tuy nhiên, vẫn cần rà soát để xác định tiêu chí rõ ràng đối với diện mặt hàng có nguy cơ, cần cảnh báo để phòng chống tập trung, hiệu quả, tránh cảnh báo tràn lan, ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu nói chung.

Một khó khăn nữa là, trên thực tế, gian lận xuất xứ thường xảy ra đối với hàng hóa xuất khẩu sang các thị trường áp dụng cơ chế tự chứng nhận xuất xứ (như Hoa Kỳ, EU, Canada) do các thị trường này không yêu cầu doanh nghiệp xuất trình C/O do cơ quan có thẩm quyền của nước xuất khẩu cấp.

“Có thể khẳng định, nếu nước nhập khẩu yêu cầu C/O do cơ quan có thẩm quyền Việt Nam cấp thì về cơ bản vấn đề gian lận xuất xứ được xử lý triệt để bởi các cơ quan quản lý của Việt Nam có thể chủ động kiểm tra, giám sát, siết chặt công tác chứng nhận xuất xứ”, Bộ Công Thương cho hay.

Tuy nhiên, đối với các các thị trường không yêu cầu C/O nhập khẩu, việc phòng chống gian lận xuất xứ bằng cách tăng cường quản lý chặt chẽ khi cấp C/O là không hiệu quả. Do C/O không phải là chứng từ bắt buộc, doanh nghiệp được tự khai và tự chịu trách nhiệm với hải quan nước nhập khẩu nên khi có chuyện xảy ra, cơ quan chức năng của Việt Nam sẽ rất khó vào cuộc nếu như không được hải quan nước nhập khẩu cung cấp thông tin.

Bộ Công Thương khuyến nghị các doanh nghiệp phải thận trọng khi đầu tư sản xuất và xuất khẩu một số mặt hàng đang có nguy cơ bị áp thuế. Mặt khác, các doanh nghiệp cũng phải cân nhắc khi mở rộng đầu tư, nhất là sản xuất phục vụ xuất khẩu các mặt hàng đã bị nước nhập khẩu áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại với nước thứ ba.

Trong thời gian tới, Bộ Công Thương tiếp tục theo dõi và đưa ra những cảnh báo sớm tới cộng đồng doanh nghiệp; tăng cường công tác dự báo để ngăn chặn và xử lý nghiêm các hành vi lẩn tránh thuế, gian lận xuất xứ.