"Đại gia" muốn ôm trọn lô cổ phần DN nhà nước: Không dễ nuốt!
Ế vốn vì đại gia “chê” mua cổ phần lẻ tẻ
Theo số liệu từ Ban đổi mới doanh nghiệp (DN) của Chính phủ, năm 2015 cả nước còn 289 DN cần cổ phần hóa (CPH). Riêng trong quý I/2015, 27 DNNN thực hiện đấu giá cổ phần lần đầu và thoái vốn thông qua 2 Sở giao dịch chứng khoán (bằng 28% số lượng cả năm 2014). Tổng số lượng cổ phần chào bán trên 137,6 triệu cổ phần (bằng 10,4% cả năm 2014). Trong đó, tổng số lượng cổ phần đã bán được là trên 60,5 triệu cổ phần (chiếm 44% tổng số lượng cổ phần chào bán), thu được gần 1.251 tỷ đồng (bằng 11% cả năm 2014).
Như vậy, từ đầu năm tới nay mới CPH được 10% DNNN, 262 DN còn lại, chiếm 90% sẽ phải “chạy đua” để CPH hết trong năm 2015 này.
“Với khoảng thời gian còn lại, tương đương mỗi ngày sẽ phải CPH 1 DN, áp lực không hề nhỏ” – ông Đặng Quyết Tiến – Cục phó Cục Tài chính DN (Bộ Tài chính) nêu quan điểm.
Chỉ ra những điểm vướng khiến việc bán vốn Nhà nước bị ế, ông Hoàng Nguyên Học – Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) cho hay, dù theo Quyết định 51 của Bộ Tài chính, SCIC được bán cổ phần với giá dưới mệnh giá tại những DN làm ăn thua lỗ, nhưng vẫn có những DN chào bán mà không ai mua.
“Thậm chí, có DN chào bán cổ phần với giá chỉ 500 đồng/cổ phiếu mà NĐT vẫn chê” – ông Học nêu thực tế.
Thêm vào đó, có hiện tượng NĐT “nín chờ” các phiên đấu giá thứ 2, thứ 3 thay vì “xuống tiền” ngay từ phiên đấu giá đầu tiên, với tâm lý “chờ giá xuống thêm nữa”.
![]() |
Nhà đầu tư tư nhân đang muốn mua tới 80% vốn cổ phần Nhà nước tại Cảng Hải Phòng |
Thêm một yếu tố nữa gây trở ngại cho việc đấu giá, thoái vốn Nhà nước tại các DNNN là, NĐT không muốn mua cổ phần lẻ tẻ, mà muốn “ôm” trọn lô. Thực tế này được ông Nguyễn Anh Trung – Giám đốc Chi nhánh Hà Nội (Công ty Chứng khoán Hải Phòng) rút ra từ khi tư vấn cho DN mua cổ phần tại Cảng Hải Phòng.
“Những lần chào bán cổ phần tại Cảng Hải Phòng trước đây đã không thành công do lượng bán quá ít, chỉ 5%. Vì thế, sau quá trình tư vấn, DN đang đề xuất xin cơ chế với cơ quan quản lý nới phần vốn bán ra nhiều hơn để tạo hấp dẫn với NĐT trong các phiên đấu giá tiếp theo”- ông Trung chia sẻ.
Cũng theo ông Trung, thường DNNN thoái vốn ra là “hàng rất chất lượng”, NĐT rất quan tâm, nhưng cái họ cần là muốn mua tỷ lệ nhiều để tham gia vào quản trị DN, hơn là số tỷ lệ ít ỏi được phép như hiện nay.
Thực tế này cũng được Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) Đinh La Thăng “kêu” trong hội nghị giao ban về CPH DNNN diễn ra mới đây. Ông Thăng cho biết, đang có NĐT muốn mua tới 80%, thậm chí là 98% cổ phần Nhà nước tại các cảng biển lớn như Cảng Hải Phòng, Cảng Quảng Ninh, Cảng Sài Gòn… song cơ chế để bán “trọn lô” lại đang “mắc” do chưa có quy định.
Đơn cử, Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam (Vinalines) đã có đề xuất với Bộ GTVT cho phép chuyển nhượng toàn bộ 49 triệu cổ phần của Công ty CP Cảng Quảng Ninh, tương đương 98,02% vốn điều lệ mà Vinalines đang nắm giữ với giá 10.000 đồng/cổ phần để thu về hơn 490 tỷ đồng. Còn như Cảng Hải Phòng hay Cảng Hải Phòng cũng đang có NĐT muốn mua tới 80% cổ phần vốn Nhà nước…
“Vấn đề là thành phố Hải Phòng, nhân dân Hải Phòng họ cần có một cảng lớn mạnh chứ không quan trọng đó là của Nhà nước hay của tư nhân” – Bộ trưởng Thăng nói và khẳng định, nếu được phép, Bộ sẽ trực tiếp đàm phán và chắc chắn chọn được NĐT tốt, đáp ứng được các điều kiện về năng lực tài chính, kinh nghiệm trong lĩnh vực mà DN hoạt động.
Bán trọn lô, không có nghĩa là bán rẻ, bán tháo
Thừa nhận đúng là vừa qua với một số DN lớn, đã có NĐT quan tâm và tỏ ý muốn “ôm” cả lô, chứ không muốn mua lẻ tẻ, nhưng ông Đặng Quyết Tiến cho rằng, “bán cả lô không có nghĩa là sẽ bán tống, bán tháo mà phải chọn đúng nhà đầu tư có năng lực, nguồn lực”.
Điều được Cục phó Cục Tài chính DN nhấn mạnh, là việc bán trọn lô cổ phần DNNN phải tuân thủ điều kiện chặt chẽ để tránh bán rẻ giá vốn, gây thất thoát cho Nhà nước. “Cục Tài chính DN sẽ xuống từng đơn vị DN đang còn vướng mắc trong việc CPH để tháo gỡ. Song, lộ trình để bán và tìm cổ đông chiến lược cũng sẽ mất thời gian. Bộ Tài chính sẽ gấp rút nghiên cứu về cơ chế bán trọn lô để trình Chính phủ trong thời gian sớm nhất” – ông Tiến nói thêm.
Cục Phó Cục Tài chính DN cũng cho biết, với những DNNN thuộc danh mục, lĩnh vực Nhà nước không cần nắm giữ vốn như dệt may… thì không có lý do gì phải giữ lại, mà sẽ bán với khối lượng lớn để NĐT có đủ khả năng mạnh dạn bỏ tiền vào mua.
“Mua được lượng lớn cổ phần, NĐT nắm quyền điều hành, quản trị trong tay thì họ mới mạnh dạn xuống tiền. Tuy nhiên, tới đây cũng sẽ đổi mới cách tìm, chào bán cổ phần cho cổ đông để hút NĐT, tránh tâm lý không thiện cảm, thiếu thông tin như lâu nay” – ông Tiến bổ sung.
Liên quan tới tốc độ CPH DNNN, Cục phó Cục Tài chính DN Đặng Quyết Tiến tiết lộ, tới đây Cục Tài chính DN sẽ phối hợp với ban CPH DN của các bộ chủ quản, Ban đổi mới DN của Chính phủ công bố danh tính số 262 DN còn lại cần CPH (tên tuổi và tiến độ CPH từng DN theo thời gian và cả tiến độ hoàn thành CPH…). Việc công bố danh tính các DN phải CPH, theo ông Tiến sẽ có nhiều mặt lợi. Trước tiên, khi dữ liệu này được công bố thì buộc các bộ, ngành phải “bám” vào đó thực hiện. Đồng thời, khi công bố thì các nhà đầu tư sẽ lập tức nắm được thông tin về DN mà mình quan tâm.
“Việc CPH nhanh hay chậm là phụ thuộc vào các bộ chủ quản, Bộ Tài chính hay Ban đổi mới DN được Chính phủ giao đôn đốc, hỗ trợ” – ông Tiến bày tỏ.