Chuyện Thứ trưởng ngăn cản thanh tra DN thép và kỳ vọng vào "siêu ủy ban"
Ủy ban quản lý vốn Nhà nước vừa được Thủ tướng ký quyết định thành lập. Được coi như "Siêu ủy ban" quản lý vốn khi nắm trong tay khối tài sản khoảng khoảng 5 triệu tỷ đồng, việc quản lý nguồn vốn này như thế nào là chủ đề "nóng" được dư luận quan tâm.
Tại buổi hội thảo Báo cáo kinh tế vĩ mô quý IV và năm 2017 của Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) tổ chức ngày 16/1, các chuyên gia đưa ra thảo luận nên quản lý nguồn vốn đó như thế nào để có hiệu quả.
![]() |
Các chuyên gia kỳ vọng "siêu ủy ban" quản lý vốn sẽ giảm lợi ích nhóm |
Mở đầu, ông Trương Đình Tuyển, nguyên Bộ trưởng Bộ Thương Mại kể một câu chuyện có thật tại Bộ Công Thương dưới thời ông Vũ Huy Hoàng làm Bộ trưởng. Ông cho biết, thời đó, phát hiện một doanh nghiệp thép có biểu hiện cạnh tranh không lành mạnh, Cục Quản lý cạnh tranh lên kế hoạch đi kiểm tra. Tuy nhiên, một vị Thứ trướng phụ trách ngành công nghiệp thép đã gọi điện ngăn cản việc kiểm tra.
Do đó, ông Tuyển hi vọng việc tách các doanh nghiệp nhà nước ra khỏi các Bộ về "siêu ủy ban" được, lợi ích nhóm giữa các đầu mối quản lý sẽ được giảm đi.
Tuy nhiên, theo vị cựu Bộ trưởng, hiện nay số lượng doanh nghiệp đã quá lớn khó quản lý. Vì vậy, bên cạnh câu chuyện quản lý như thế nào, cần đi đôi với đẩy mạnh cổ phần hóa, bán vốn và thu gọn các đầu mối quản lý. Ủy ban chỉ quản lý SCIC và quản lý các doanh nghiệp cực kì quan trọng mà tư nhân chưa làm được hoặc chưa muốn làm.
![]() |
Chuyên gia Trương Đình Tuyển và Phạm Chi Lan chia sẻ tại hội thảo. Ảnh: VEPR |
Đồng tình với quan điểm này, TS Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) cũng cho rằng, việc thực hiện và vận hành Siêu ủy ban có thể khiến các bộ chỉ cần chuyên tâm lo cho quản lý Nhà nước.
TS Võ Trí Thành, nguyên Viện phó CIEM nêu quan điểm: Sở hữu công, doanh nghiệp Nhà nước bao giờ cũng vướng mắc hai vấn đề là xung đột lợi ích và rủi ro đạo đức.
Vì vậy, dù ủy ban quản lý vốn Nhà nước được tổ chức dưới hình thái nào cũng cần đảm bảo các nguyên tắc: giảm thiểu rủi ro đến mức tốt nhất, minh bạch, giám sát, năng lực, chuyên nghiệp... "Tôi cũng đồng tình thành lập Ủy ban này là cách ít nhiều giảm thiểu được xung đột lợi ích ở các Bộ, đẩy nhanh được việc thu hẹp được DNNN trước khi quản lý được hiệu quả đúng nghĩa", ông Thành nói.
Chuyên gia Phạm Chi Lan bổ sung về Ủy ban quản lý vốn này cần quan tâm nhất là vấn đề năng lực đội ngũ nhân sự quản lý. Theo vị chuyên gia, siêu ủy ban không nên do các nhà chính trị quản lý mà phải do các nhà kỹ trị am hiểu các nguyên tắc kinh tế, hiểu thị trường.
"Người lãnh đạo đó phải là người kỹ trị, chứ không phải là chính trị. Cách chúng ta nhầm lẫn giữa hai nhiệm vụ này nên khiến dư luận không yên tâm", bà Lan nhấn mạnh.
Bà Lan cũng cho rằng nên giảm thiểu số lượng các doanh nghiệp Nhà nước. Các Doanh nghiệp Nhà nước giảm xuống, khi đó siêu ủy ban cũng không cần đến nữa.
Mới đây, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ký quyết định thành lập Tổ công tác thực thi việc thành lập Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp do Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ làm tổ trưởng.
Theo đó, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp được thành lập. Cựu Bí thư tỉnh uỷ Cao Bằng, ông Nguyễn Hoàng Anh giữ chức Chủ tịch Ủy ban này.
Cơ quan chuyên trách quản lý vốn nhà nước này sẽ quản lý tài sản lên tới 5 triệu tỷ đồng. Trong đó nhiều doanh nghiệp lớn được giao do Ủy ban này quản lý. "siêu ủy ban" mới này cũng sẽ quản lý cả Tổng Công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước SCIC – doanh nghiệp được thành lập với chức năng tương tự như của "siêu ủy ban".