Cần xét nghiệm mở rộng để đánh giá nguy cơ, ngăn chặn dịch

PGS Trần Đắc Phu, chuyên gia y tế, nguyên Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng đánh giá, sau đợt nghỉ lễ 1/5 vừa rồi, người dân các nơi đi du lịch, về quê, đi chơi rất nhiều, để đánh giá đúng diễn biến dịch có bùng phát hay không thì cần làm xét nghiệm nguy cơ, cần làm xét nghiệm mở rộng. 

Ví như như Đà Nẵng đang thực hiện xét nghiệm những nơi đông người như chợ búa, quán bar, karaoke, vũ trường, những nơi công cộng; TP.HCM xét nghiệm sân bay; Hà Nội cũng cần làm xét nghiệm mở rộng xem nguy cơ thế nào nhất là khu vực có chuyên gia ở, xung quanh bệnh viện, bar, vũ trường, Karaoke, khu công nhân ở… để đánh giá dịch đang ở mức độ nào.

Về nguy cơ hiện tại rất cao bởi vì 4 yếu tố sau:

Thứ nhất, Ấn Độ đang vỡ trận, các nước Đông Nam Á như Thái Lan, Campuchia, Lào, Singapore cũng đang bùng lên. WHO cũng cảnh báo nguy cơ bùng dịch tại các nước Đông Nam Á. Chúng ta không cẩn thận nếu số mắc cao vỡ trận dự phòng, điều trị sẽ nguy hiểm như hiện tại Thái Lan, Campuachia đã nhiều ca tử vong.

Thứ hai, các chủng Covid-19 đều lây lan nhanh như ở Campuchia, Thái Lan có chủng Anh, Nam Phi.Việt Nam có cả chủng Anh, Ấn Độ lay lan rất nhanh cho người khác như ở Hà Nam, Vĩnh Phúc…

Thứ ba, trong đợt Covid-19 này có nhiều cách lây lan như hiện tại quan sát chúng ta không chỉ lây trong quán bar, karaoke còn hiện tại lây cả trên máy bay. Trước đây đã có cảnh báo có khả năng lây trên máy bay nhưng nó không có trường hợp rõ ràng còn hiện tại chúng ta đã ghi nhận các ca lây trên chuyến bay từ Đà Nẵng về Hà Nội ngồi hàng ghế trước, sau cũng mắc. Ngoài ra còn vấn đề lây trong bệnh viện, lây trong khu cách ly.

Thứ tư, trong kỳ nghỉ vừa qua sự đi lại giao lưu của các địa phương thì nguy cơ dịch sẽ rất lớn khi có kèm các yếu tố ở trên như vậy.

Theo ông Trần Đắc Phu, bệnh viện nguy cơ lây lan rất cao. Đứng về giả thuyết từ BV Bệnh Nhiệt đới là bệnh viện đang điều trị Covid-19 có thể lây từ bệnh nhân sang nhân viên, lây trong khu điều trị, lây ở phòng khám bất cứ khả năng nào cũng có thể lây lan dịch. Ở BV chỉ cần sơ hở chút là lây cho người khác.

Ngoài ra, có thể 1 bệnh nhân khác ở cộng đồng vào bệnh viện lây cho người khác. Giống như ở Đà Nẵng hay Bạch Mai chắc chắn từ cộng đồng vào.

Việc phòng chống nhiễm khuẩn cần đưa lên đầu tiên nhất là với các bệnh viện điều trị bệnh nhân Covid-19, bệnh viện điều trị các bệnh lây, các bệnh mãn tính… Bộ Y tế đã có quy trình về việc phòng chống Covid-19 và quy trình này lúc nào cũng phải để ở mức báo động không được lơ là. Từ khi có dịch Covid-19 chưa bao giờ Bộ Y tế hạ mức báo động nguy cơ lây nhiễm cho bệnh viện.

Các bệnh viện phong toả cũng gặp khó khăn. Bởi vì khi phong toả nội bất xuất, ngoại bất nhập, nhân viên y tế cách ly nhất là có nhân viên y tế dương tính không thể phục vụ công tác điều trị.

"Tuy nhiên, tôi cho rằng bệnh viện Nhiệt đới Trung ương 2 vẫn có thể nhận bệnh nhân Covid – 19 vào theo mức độ đáp ứng. Các bệnh viện đã phong toả đều cố gắng hạn chế nhận bệnh nhân vào, các bệnh viện khác có thể hỗ trợ tiếp nhận bệnh nhân", ông Phu nói.

Các biến chủng Covid-19 mới ở làn sóng thứ tư này đều có tốc độ lây lan nhanh, số ca nhiễm cao. Để ngăn dịch chỉ có phương châm “vàng” đó là nhanh chóng truy vết, tất cả F0, F1, F2 đều phải tăng tốc lên nếu chậm trễ dịch lây rất nhanh. Cần phát hiện sớm các ca bệnh để khoanh ổ dịch sớm tránh lây lan. Trong lúc này nguy cơ từ việc đi lại rất lớn, chỉ 1 trường hợp của Hà Nam lây cho rất nhiều tỉnh, vô cùng nguy hiểm. 

Đánh giá hiện tại ở các địa phương, điều đáng lo ngại nhất là chúng ta chưa biết nguồn lây từ đâu. Hiện tại Đà Nẵng ngoài truy vết F0, F1, F2 cần nhanh chóng xét nghiệm chuỗi tập trung đông người để tìm các nguy cơ đánh giá dịch khu trú hay lan rộng. Chỉ có xét nghiệm mới biết được mức độ nguy cơ dịch.

Hiện đã có dịch vẫn lẩn khuất trong cộng đồng nếu mình đeo khẩu trang, giãn cách, không tụ tập đông người, thực hiện 5K thì có thể virus bị cắt đứt đường lan truyền dịch tễ và có thể cũng tự mất đi, nhưng nếu lơ là thì dịch sẽ bùng lên.

Phương Thuý