Bộ Y tế đề nghị xử lý vi phạm hoạt động kinh doanh thuốc lá điện tử

Bộ Y tế đề nghị xử lý vi phạm hoạt động kinh doanh thuốc lá điện tử

Bộ Y tế vừa có văn bản gửi Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, Bộ Công an và UBND các tỉnh, thành phố tăng cường phòng chống buôn lậu, thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm đối với hoạt động kinh doanh, quảng cáo thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha.

Theo Bộ Y tế, thời gian gần đây báo chí phản ánh trên thị trường xuất hiện tình trạng kinh doanh, mua bán, trao đổi các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha... là các loại thuốc lá mới mà chưa được phép lưu hành tại Việt Nam.

Đây là các sản phẩm được nhập vào Việt Nam thông qua con đường xách tay và buôn lậu. Việc mua bán, quảng cáo, giới thiệu sản phẩm, chia sẻ thông tin, mua bán, trao đổi diễn ra công khai trên các tài khoản cá nhân, các hội nhóm có rất nhiều thành viên tham gia trên các mạng xã hội, internet và một số trang thương mại điện tử.

Bên cạnh đó, còn có nhiều điểm bán hàng công khai trên thị trường, phổ biến tại Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh. Nhiều điểm bán gần khu vực trường học, nhắm vào đối tượng khách hàng là trẻ em, học sinh,thanh thiếu niên.

Bộ Y tế nhận thấy việc kinh doanh, quảng cáo ngày càng tràn lan các sản phẩm này vi phạm các quy định của pháp luật, ảnh hưởng đến sức khỏe người dân, nhất là trẻ em, học sinh, sinh viên sẽ tạo nên thế hệ trẻ lệ thuộc vào nicotine gây gánh nặng về bệnh tật, tử vong, tệ nạn xã hội (do nguy cơ sử dụng cùng với ma túy) và hệ lụy khác đối với xã hội.

Chia sẻ về vấn đề này, Bác sĩ Nguyễn Tuấn Lâm, Cán bộ Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam cảnh báo, tác hại của các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới bởi trong đó có chứa rất nhiều chất độc hại như nicotine, kim loại, formaldehyde….

Đến nay không có "bằng chứng cho thấy thuốc lá điện tử ít gây hại hơn so với thuốc lá điếu truyền thống" và thuốc lá điện tử là những sản phẩm thuốc lá nên chúng không thể được coi là công cụ hỗ trợ cai nghiện thuốc lá hiệu quả.

Ông Lâm phân tích, với thuốc lá điện tử, người hút dễ bị gây nghiện và tăng nguy cơ bắt đầu sử dụng thuốc lá thông thường. Nghiên cứu cho thấy những người trẻ tuổi đã thử sử dụng thuốc lá điện tử thì có nguy cơ bắt đầu sử dụng thuốc lá thông thường cao hơn 3,5 lần so với nhóm người không dùng thuốc lá điện tử.

Theo ông Lâm, nghiên cứu cho thấy, thuốc lá điện tử  có tới 15.000 loại hương vị, rất khó kiểm soát được chất tẩm ướp vào thuốc lá có độc hại hay không. Ngoài ra, ở một số nước thuốc lá điện tử đã trộn cả những loại ma túy đã được cấm ở các nước khác (như chất cannabis).

Người hút dễ phơi nhiễm các chất độc gây bệnh ung thư, tim mạch, hô hấp, ảnh hưởng đến phát triển trí não, bị tổn thương nặng do pin của các thiết bị trong thuốc lá điện tử nổ. Ngoài ra, có nhiều trẻ bị tổn thương phổi do hút thuốc lá điện tử, số ít em đã tử vong vì hội chứng này.

"Cụ thể theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ - CDC từ 50 tiểu bang, tính đến ngày 18-2-2020 đã có 2.800 trường hợp nhập viện vì hội chứng viêm phổi do hút thuốc lá điện tử, 15% ca nhập viện dưới 18 tuổi, 37% từ 18-24 tuổi (68 ca tử vong tại 29 tiểu bang)", bác sĩ Lâm dẫn chứng.

Ông Lâm cho biết ở Việt Nam chưa có nghiên cứu, nhưng ở nhiều nước khác đã cho thấy xu hướng sử dụng thuốc lá điện tử  ở học sinh ngày càng gia tăng.

Theo bà Đoàn Thu Huyền, Trưởng Đại diện Tổ chức Chiến dịch vì Trẻ em không thuốc tại Việt Nam, hệ thống cung cấp nicotin điện tử (ENDS) - bao gồm các loại thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng (HTPs) là những sản phẩm gây nghiện cao, gây hại và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Cả thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng đều là những loại sản phẩm thế hệ mới chứa nicotine hiện chưa được phép bán tại Việt Nam và đang trong quá trình xem xét áp dụng biện pháp quản lý phù hợp.

"Việc cho phép thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng lưu hành trong thị trường là không phù hợp với các nguyên tắc phòng chống tác hại thuốc lá đã được quy định trong luật phòng chống tác hại thuốc lá và mục tiêu của Chiến lược Phòng chống tác hại của thuốc lá"- bà Huyền khẳng định.

Do đó, Bộ Y tế kiến nghị các bộ, ngành và UBND các tỉnh cần tăng cường các biện pháp quản lý, phòng chống buôn lậu, thanh tra, xử lý các hành vi nhập lậu, kinh doanh, mua bán các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới trái quy định của pháp luật.

N. Huyền