Thuốc lá thế hệ mới, mùi hương 'giết chết' giới trẻ

8,35% học sinh lớp 8-12 ở Hà Nội hút thuốc lá điện tử

Bên cạnh các sản phẩm thuốc lá truyền thống được làm từ thuốc lá sợi (thuốc lào) đang được quản lý theo quy định của Luật Phòng chống tác hại (PCTH) thuốc lá, trên thị trường hiện nay đã đang xuất hiện các sản phẩm mới, trong đó, phổ biến nhất là thuốc lá điện tử (Electronic Nicotine Delivery - ENDs) và thuốc lá nung nóng (Heated Tobacco Product - thuốc lá nung nóng).

Cả hai loại sản phẩm thuốc lá này đều sử dụng thiết bị điện tử để làm nóng dung dịch hoặc nguyên liệu thuốc lá tạo ra làn hơi khói để người dùng hút vào.

Trên thực tế, qua các khảo sát cho thấy tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong thanh thiếu niên Việt Nam gia tăng nhanh trong thời gian gần đây.

Nếu như năm 2015 tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử chung mới chỉ ở con số 0,2% thì đến năm 2019 chỉ tính riêng ở lứa tuổi học sinh 13-17 tuổi trên phạm vi cả nước đã là 2,6% (trong đó khu vực thành thị chiếm 3,4%).

Một nghiên cứu khác tại Hà Nội do Viện Chiến lược và Chính sách y tế tiến hành năm 2020 cho thấy, tỷ lệ đang sử dụng thuốc lá điện tử ở học sinh lớp 8-12 là 8,35% (nữ là 4,8%, nam là 12,39%), ở học sinh lớp 10-12 là 12,6%.

Đáng ngại là, tỷ lệ nữ giới hút thuốc lá điện tử cũng tăng cao hơn so với hút thuốc lá điếu thông thường. Có tới 8% trẻ em gái và phụ nữ hút thuốc lá điện tử (trong khi tỷ lệ hút thuốc lá điếu ở nữ là 1,2%).

Độc như thuốc lá truyền thống 

ThS BS. Nguyễn Tuấn Lâm, chuyên viên Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam khẳng định, thuốc lá thế hệ mới chứa nhiều chất độc giống như thuốc lá truyền thống.

Theo đó, thuốc lá điện tử có nicotine, hoạt động theo cơ chế nung nóng một loại dịch chứa nicotine tạo ra khí aerosol người sử dụng sẽ hít vào.

Trong dung dịch thuốc lá điện tử thường có các chất tạo mùi và được pha trong chất Propylene Glycol và/hoặc Glycerin (đóng vai trò dung môi cho nicotine). Ngoài thuốc lá điện tử còn có các hình thức khác như xì gà điện tử (e-cigar), shisha điện tử (e-shishas).

BS. Tuấn Lâm nhấn mạnh, dựa trên những nghiên cứu cho thấy thuốc lá thế hệ mới gây nhiều tác hại đến sức khoẻ như: hội chứng tổn thương phổi cấp, tổn thương nhu mô phổi, liên quan đến các ca viên phổi tăng BCAT cấp tính, gây viêm phổi tăng bạch cầu ái toan cấp tính, nguy cơ cháy nổ…

Bổ sung thêm, đại diện Tổ chức HealthBridge Canada tại Việt Nam cho biết, các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng có chứa các chất độc hại, gây bệnh tật, tử vong.  

Bản chất sản phẩm này vẫn là lệ thuộc chất gây nghiện nicotine. Nó ảnh hưởng xấu tới thanh thiếu niên và cả những người hút thuốc lá.

Đặc biệt, thuốc lá thế hệ mới còn nguy cơ tiềm ẩn khi sử dụng ma túy và các chất kích khác đi kèm, điều này vô cùng nguy hiểm đối với giới trẻ.

Đáng ngại là rất nhiều sản phẩm được thiết kế như những đồ dùng học tập (bút, USB,..), dây đeo cổ, đồng hồ đeo tay, cây son môi…nên giáo viên và cha mẹ không biết vì không nhận dạng được đó là thuốc lá điện tử.

Ngoài ra, các công ty thuốc lá cũng tung ra rất nhiều chiến dịch quảng cáo, tiếp thị sản phẩm thuốc lá điện tử nhằm vào thanh thiếu niên. Các chiến dịch quảng cáo này thường tạo các hình ảnh sành điệu, thời thượng và vui vẻ khi sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.

“Do đó, cần phòng ngừa việc sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng ở những người chưa hút, đặc biệt là trẻ em, thanh thiếu niên và các đối tượng yếu thế”, đại diện HealthBridge Canada nhấn mạnh.

Trước sự gia tăng tỷ lệ sử dụng thuốc lá thế hệ mới đặc biệt là trẻ em, thanh thiếu niên, phụ nữ và trẻ em gái… gây ảnh hưởng đến sức khoẻ thanh thiếu niên. Bằng chứng là liên tiếp trong những tháng gần đây tại các bệnh viện đã ghi nhận nhiều trường hợp trẻ bị ngộ độc thuốc lá điện tử.

Điển hình gần đây là trường hợp 7 học sinh lớp 11 tại một trưởng THPT tại Quảng Ninh đã phải nhập viện cấp cứu do bị sốc khi sử dụng loại thuốc lá này. Do đó, Bộ Y tế đề nghị cấm toàn bộ các sản phẩm thuốc lá mới tại Việt Nam.

Đồng tình với quan điểm này, Ts. Angela Pratt, trưởng đại diện VP WHO tại Việt Nam nhấn mạnh “WHO khuyến nghị các quốc gia nên làm mọi cách để ngăn chặn thanh thiếu niên sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới.

Điều này có nghĩa là chúng tôi đặc biệt khuyến cáo, để bảo vệ sức khỏe của giới trẻ thì không nên thí điểm hoặc hợp pháp hóa các sản phẩm này, để chúng ta có thể  tránh việc tạo ra một thế hệ tương lai nghiện các sản phẩm thuốc lá rất có hại này.”

 N. Huyền