Hút thuốc từ 18 tuổi, ngoài 30 đã đột quỵ

Trường hợp bệnh nhân N.D. Đ (34 tuổi, trú tại Hậu Giang) vừa trải qua điều trị đột quỵ. Anh Đ. cho biết mình may mắn là được đưa đi cấp cứu kịp thời.

Trong lần tái khám này, anh nghe bác sĩ giải thích về các thay đổi trong sinh hoạt hàng ngày, anh Đ. đã thay đổi và quyết tâm bỏ thuốc lá.

Trước đó, mỗi ngày anh hút 1, 5 bao thuốc. Anh Đ. không nhớ mình hút thuốc từ bao giờ, bởi trước khi tốt nghiệp cấp 3 anh đã nghiện thuốc lá.

Cách đây hai tháng, anh thấy người mình tự nhiên chóng mặt, yếu một bên tay, chân. May mắn em gái anh làm trong ngành y tế nên nhận ra dấu hiệu đột quỵ nên vội vàng đưa anh vào viện cấp cứu.

Lúc này bác sĩ cho chiếu chụp và nhận định anh bị đột quỵ cần can thiệp sớm. May mắn, từ khi có dấu hiệu tới khi vào viện là hơn 3h nên bệnh nhân được sử dụng thuốc tiêu sợi huyết cấp cứu đột quỵ. 

Theo TS Trần Chí Cường – 80% các bệnh nhân bị đột quỵ lại không có các triệu chứng cảnh báo trước. Hầu hết các bệnh nhân đến bệnh viện do bị đột ngột liệt nửa người, yếu nửa người cùng một bên.

Một tỷ lệ khá lớn các bệnh nhân trẻ tuổi sử dụng các loại thuốc gây nghiện, thuốc lá, rượu bia, những chất làm tăng nguy cơ đột quỵ Tại Việt Nam có rất nhiều trẻ em dưới 18 tuổi hút thuốc lá và uống rượu bia. Đây chính là tác nhân dẫn tới đột quỵ, tim mạch ngày càng trẻ hóa. 

Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng hút thuốc lá càng sớm thì nguy cơ đột quỵ càng tăng. Nếu bạn hút thuốc lá từ dưới 18 tuổi thì nguy cơ đột quỵ dưới 40 tuổi ngày càng lớn.

Nếu trong cộng đồng ngày càng nhiều người trẻ hút thuốc thì gánh nặng đột quỵ và tim mạch sẽ ngày càng tăng. Người ta ước tính khoảng 50 % người trẻ bị đột quỵ đều có thời gian hút thuốc lá rất dài, có người hút từ 13, 15 tuổi.

Các nghiên cứu mới nhất cho thấy có sự tương quan giữa số lượng thuốc hút mỗi ngày và nguy cơ đột quỵ não. Trong thuốc lá có chứa khoảng 7000 chất độc hóa học như carbon monoxide, formaldehyde, arsenic và cyanide. Những chất độc hấp thu vào phổi rồi đi vào máu chúng làm thay đổi và phá hủy các tế bào trong cơ thể.

TS Cường cho biết các chất độc trong khói thuốc khiến gia tăng tình trạng xơ vữa mạch máu và những mảng xơ vữa này tồn tại trong lòng mạch và đến phút nào đó mảng xơ vữa, ngăn cản đường đi của dòng máu từ tim lên não.

Trong điều kiện, sau Covid-19 có hiện tượng cục máu đông do di chứng của bệnh này để lại nếu có hút thuốc lá thì nguy cơ đột quỵ càng lớn hơn.

Hiện nay, chúng ta cần tuyên truyền cho đối tượng trẻ, nghiêm cấm hút thuốc lá và rượu bia cho người dưới 18 tuổi đặc biệt là trong trường học.

Tại Mỹ, người ta cấm hút thuốc lá và rượu bia từ dưới tuổi 21, các quy định rất chặt chẽ nếu phát hiện hút thuốc sẽ phải thôi học nên vấn đề hút thuốc lá và rượu bia trong cộng đồng người trẻ được thi hành rất nghiêm.

Nhiều nước còn nghiêm cấm bán thuốc lá cho trẻ em. Ngay cả bạn đưa trẻ em dưới 18 tuổi đi mua rượu bia, thuốc lá cùng cũng bị phạt. Nếu chúng ta áp dụng luật lệ này ở Việt Nam chắc chắn sẽ giảm được đột quỵ cho người dân.

TS Cường cho biết khi thấy 3 dấu hiệu đó là mặt méo, yếu liệt tay chân, nói khó đây là trường hợp đột quỵ, không phải trúng gió. Khi đó, bạn cần liên hệ ngay tới cơ sở cấp cứu.

Đột quỵ không chờ xảy ra mới chữa mà nên cấp cứu ngay tức khắc. Tiếp cận cơ sở y tế trong thời gian vàng sẽ giúp người bệnh có cơ hội được sống.

Để phòng đột quỵ, TS Cường khuyến cáo các bạn trẻ cần bỏ thuốc và đặc biệt là bỏ lối sống tĩnh tại. Hút thuốc và lười vận động gây béo phì kèm theo một loạt các bệnh mãn tính khác như đái tháo đường, tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu sẽ làm gia tăng nguy cơ đột quỵ của bạn.

Vị bác sĩ này nhấn mạnh đột quỵ không phải ở người già mà nó xảy ra với bất kỳ ai trong cuộc sống nên người trẻ không nên chủ quan.

Khánh Chi