Biển Đông: Mỹ - Philippines tập trận đổ bộ gần bãi cạn Scarborough

Theo hãng tin AFP các cuộc tập trận chung thường niên với sự tham gia của 2.300 lính thủy đánh bộ của cả hai bên diễn ra trong bối cảnh ASEAN và Trung Quốc đang tiếp tục các cuộc thương lượng về Bộ qui tắc ứng xử và Mỹ tăng cường hiện diện quân sự cũng như điều động vũ khí tới Philippines, quốc gia một thời là thuộc địa của Mỹ.

Trong tuần này, Mỹ và Philippines sẽ tiến hành các cuộc tập trận chung gần bãi cạn Scarborough trên Biển Đông.

Các cuộc tập trận cũng diễn ra 3 tuần trước khi Tổng thống Mỹ Barack Obama tới thăm Manila, một động thái có ý nghĩa quan trọng với Philippines do Manila đang nỗ lực tìm kiếm sự ủng hộ của Mỹ trong lúc căng thẳng Philippines – Trung Quốc leo thang về tranh chấp trên Biển Đông.

“Người Trung Quốc sẽ coi các cuộc tập trận này là một minh chứng mới cho thấy Philippines khuấy động căng thẳng trên Biển Đông và Mỹ lợi dụng tình hình để tăng cường hiện diện quân sự trong khu vực”, chuyên gia về Đông Nam Á Ian Storey nhận định.

Trung Quốc, quốc gia tuyên bố chủ quyền với phần lớn diện tích Biển Đông, không ngừng cáo buộc Philippines không nhượng bộ trong các cuộc tranh chấp chủ quyền và tìm cách lôi kéo Mỹ vào các cuộc tranh chấp này.

Theo chuyên gia Storey, đối với Philippines, cuộc tranh chấp này sẽ tiếp tục là “động lực trung tâm” để nước này nỗ lực tăng cường mối quan hệ đồng minh với Mỹ.

Các cuộc tập trận chung đổ bộ Mỹ - Philippines (Phiblex) sẽ bắt đầu vào ngày 18/9 tại căn cứ hải quân Zambales, một tỉnh ở bờ biển phía tây đảo Luzon nhìn ra Biển Đông.

Khu vực diễn ra cuộc tập trận nằm cách bãi cạn Scarborough 220km, khu vực là tâm điểm của căng thẳng Trung Quốc – Philippines. Vừa qua, Philippines cáo buộc Trung Quốc xây dựng 75 cột bê tông ở bãi cạn này, một động thái mà Manila cho là sự chuẩn bị cho việc xây dựng cơ sở hạ tầng.

Theo quân đội Philippines, các cuộc tập trận sẽ kéo dài trong 3 tuần với sự tham gia của các tàu chiến Mỹ và có bắn đạn thật.

Trong một thông báo của Đại sứ quán Mỹ, các cuộc tập trận cũng “sẽ tăng cường năng lực tiến hành hoạt động an ninh hàng hải song phương và bảo vệ lãnh thổ”.  

Tuy nhiên, không bên nào đưa ra địa điểm cụ thể của cuộc tập trận chung này.

Các cuộc tập trận diễn ra trong lúc Mỹ - Philippines đang tiến gần hơn tới một thỏa thuận mở rộng hiện diện quân sự của Mỹ ở Philippines và hai nước mong muốn thỏa thuận này sẽ được kí kết vào cuối năm nay.

Thỏa thuận đó cũng cho phép Mỹ đem thêm vũ khí tới các căn cứ quân sự của Philippines và cho phép quân đội Mỹ tăng cường các cuộc điều động luân phiên tới nước này.

Trước năm 1992, Mỹ đã thuê dài hạn 2 căn cứ quân sự ở Philippines. Dưới sức ép của dư luận trong nước, Philippines đã dừng hợp đồng cho Mỹ thuê nhưng hiện nay, chính quyền của Tổng thống Benigno Aquino đang khuyến khích tâm lý thân Mỹ để tìm đối trọng với Trung Quốc.

Theo John Blaxland, một nhà phân tích an ninh và quân sự của Đại học châu Á và Thái Bình Dương, thuộc Đại học quốc gia Australia, cho rằng ngay cả khi thỏa thuận chưa được kí kết, trong những năm gần đây, quân đội Mỹ đã tiến hành “dồn dập” các chuyến thăm Philippines.

Đây là một phần của chiến lược “Trục châu Á” của chính quyền Obama mà Trung Quốc vẫn thường cáo buộc là nhằm bao vây Trung Quốc.

“Philippines là một trong những quốc gia ủng hộ nhiệt tình nhất chiến lược tái cân bằng ở châu Á và Hoa Kỳ sẽ rất vui mừng giành được quyền được thường xuyên tiếp cận, nếu không muốn nói là chính thức đặt căn cứ không quân và hải quân ở nước này”, chuyên gia Blaxland nhận định.

Chuyên gia Storey cũng cho rằng các số liệu nghiên cứu độc lập cho thấy quân đội Mỹ đã tăng các chuyến thăm tới Philippines. Ông cho hay trong năm nay, số lần tàu chiến Mỹ đến thăm Philippines đã “tăng mạnh” lên tới 80 lần.

Một quan chức hải quân Philippines cũng đã xác nhận rằng các tàu chiến Mỹ đã tăng cường tới thăm Manila cũng như cảng Subic, nơi từng là căn cứ hải quân của Mỹ.