Truyền 20l máu cứu bệnh nhân ngoại có nhóm máu hiếm, mắc bệnh gần như xoá sổ tại Việt Nam

Đó là bệnh nhân nam, 64 tuổi, quốc tịch Bỉ với nhiều bệnh lý nền: Suy tim do nhồi máu cơ tim, Tăng huyết áp, Đái tháo đường, nhóm máu rất hiếm gặp (Rh-).

Bệnh nhân là giáo sư về nông nghiệp đã đi rất nhiều nước trên thế giới (Châu Phi, Châu Á…) và có nhiều đóng góp cho nghiên cứu nông nghiệp tại Việt Nam.

Ngày 17/9, sau chuyến công tác tại Bờ biển Ngà để thực hiện chuỗi dự án về hạt điều, bệnh nhân về Việt Nam, sau đó xuất hiện sốt cao, đi ngoài phân lỏng, khám tại một bệnh viện ở Hà Nội phát hiện số lượng tiểu cầu rất thấp (Tiểu cầu 12 G/L), rối loạn nhịp thất thành từng cơn.

Do tình trạng bệnh phức tạp, bệnh nhân lại có nhiều bệnh nền nên đã được chuyển tới Trung tâm Hồi sức tích cực, Bệnh viện Bạch Mai.

ThS.BS Nguyễn Bá Cường - Trung tâm Hồi sức tích cực, Bệnh viện Bạch Mai, bác sĩ trực tiếp điều trị cho bệnh nhân thông tin, bệnh nhân nhập viện trong tình trạng rất nguy kịch, xét nghiệm tiểu cầu chỉ còn 8 G/L, kháng thể kháng Dengue dương tính yếu, suy tim rất nặng (EF 20%).

Bệnh nhân được điều trị tích cực và chăm sóc đặc biệt nhưng sau 2 ngày tình trạng không cải thiện, các bác sĩ quyết định phải sử dụng kỹ thuật cao nhất trong hồi sức tích cực là kỹ thuật tim phổi nhân tạo (ECMO).

Bằng kinh nghiệm lâm sàng, các bác sĩ nhận thấy diễn biến bệnh không giống sốt xuất huyết Dengue nên Trung tâm Hồi sức tích cực đã tiến hành hội chẩn toàn viện với sự tham gia của các chuyên khoa sâu trong Bệnh viện: Bệnh nhiệt đới, Huyết Học, Dược lâm sàng, Tim Mạch, Phẫu thuật lồng ngực & mạch máu…sau đó phát hiện bệnh nhân bị Sốt rét ác tính biến chứng suy đa tạng. Ngay sau đó, bệnh nhân đã được sử dụng thuốc chống sốt rét, truyền các chế phẩm máu và duy trì ECMO.

“Việc duy trì ECMO trong thời gian dài đối với bệnh nhân này là rất khó khăn trong quá trình theo dõi do tiểu cầu thấp không thể sử dụng được chống đông, nguy cơ tắc quả tim phổi nhân tạo và nguy cơ nhồi máu tái diễn, nếu tiếp tục dùng chống đông thì nguy cơ chảy máu ồ ạt rất cao, cùng với đó là bệnh nhân thuộc nhóm máu hiếm nên việc huy động số lượng lớn máu là bất khả thi”, BS. Bá Cường cho biết thêm.

Tuy nhiên với nỗ lực cao nhất, với sự vào cuộc và chỉ đạo quyết liệt của Ban lãnh đạo Bệnh viện và lãnh đạo Trung tâm Hồi sức tích cực, sau 8 ngày chạy máy ECMO, cùng với đó là truyền khoảng 20l máu thuộc nhóm máu hiếm (Rh-), tình trạng bệnh nhân cải thiện dần và được kết ECMO vào ngày 04/10, ngừng thở máy vào ngày 09/10. Sau 4 tuần được điều trị, chăm sóc bởi các nhân viên y tế của Trung tâm Hồi sức tích cực, bệnh nhân đã vượt qua cơn nguy kịch một cách ngoạn mục và các chỉ số dần hồi phục. Vào ngày 13/10, bệnh nhân được chuyển viện, chăm sóc một thời gian trước khi đủ điều kiện sức khỏe để trở về Bỉ.

Đánh giá thành công của ca bệnh này, TS.BS Đỗ Ngọc Sơn - Giám đốc Trung tâm Hồi sức tích cực, Bệnh viện Bạch Mai nhấn mạnh: Đây là kết quả của sức mạnh tập thể, sự phối hợp trí tuệ của nhiều chuyên khoa sâu trong Bệnh viện. Việc chẩn đoán ra bệnh nhân bị sốt rét ác tính chính là bước ngoặt trong việc chăm sóc và điều trị bệnh nhân thành công.

Mặc dù bệnh sốt rét đã không còn phát hiện ở Việt Nam từ rất lâu, các triệu chứng và điều trị chỉ còn trong sách vở giảng dạy, các thuốc điều trị là các thuốc chương trình tài trợ nhưng phải luôn nghĩ đến sốt rét với những bệnh nhân có yếu tố nguy cơ cao như đi từ các vùng dịch tễ để phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

Theo Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế), sốt rét ác tính là một thể sốt rét rất nguy kịch do bị nhiễm ký sinh trùng Plasmodium falciparum, dẫn đến rối loạn huyết động, tắc nghẽn vi tuần hoàn, giảm tưới máu và thiếu oxy lên não, gây nguy cơ tử vong rất cao nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Tổn thương cơ bản của căn bệnh này là tình trạng tắc nghẽn tại các mao mạch nhỏ, gây ra rối loạn vi tuần hoàn, giảm tưới máu, thiếu oxy tại các tổ chức, tổn thương các phủ tạng, nhất là ở não. Hầu hết các trường hợp sốt rét ác tính là thể não (chiếm 85%).

Sốt rét ác tính thể não có khả năng gây hôn mê. Theo phân loại, có trường hợp sốt rét ác tính thể não đơn thuần và sốt rét ác tính thể não có kèm theo tổn thương ở một hoặc nhiều phủ tạng khác như thận, phổi, gan, tim, hệ tiêu hóa... Sốt rét ác tính thể não đơn thuần nếu không được phát hiện sớm, điều trị kịp thời có thể dẫn đến biến chứng ở các phủ tạng khác, tỷ lệ tử vong rất cao.

N. Huyền